Jan Frycz

Z Wikipedii

Jan Frycz

Jan Frycz
Data i miejsce urodzenia	15 maja 1954 Kraków, Polska
Nagrody

Nagroda na FPFF
2003: Najlepszy Aktor Drugoplanowy (Pornografia)
Orzeł
2004: Pornografia (Najlepsza Drugoplanowa Rola Męska) 2005: Pręgi (Najlepsza Drugoplanowa Rola Męska)
Ważne role
Mecenas Wilczek w Bezmiarze sprawiedliwości ojciec w Pręgach Marek Tokarski w Zaginionej Siemian w Pornografii Klimek w Tam i z powrotem Filip w Egoistach Armand w Damie kameliowej
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Kolekcja cytatów w Wikicytatach
Profil w bazie IMDb
Profil w bazie filmpolski.pl

Jan Frycz (ur. 15 maja 1954 w Krakowie), polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. W 1978 roku ukończył PWST w Krakowie.

Od 1989 roku do roku 2006 był aktorem Teatru Starego w Krakowie. Od roku 2006 jest aktorem Teatru Narodowego w Warszawie. W latach 80. i później stworzył wiele docenionych przez krytykę i publiczność ról w przedstawieniach m.in. Krystiana Lupy, Jerzego Grzegorzewskiego i Jerzego Jarockiego. Równie dobrze czuje się w repertuarze klasycznym, co eksperymentalno-awangardowym.

Film upomniał się o niego dopiero w latach 90. Grywa bohaterów różnego typu, od życiowych nieudaczników, przerysowanych desperatów, makiawelicznych despotów, po spokojnych, wyciszonych neurotyków. Jest jednym z najbardziej aktywnych i najpopularniejszych polskich aktorów początku XXI wieku. Najciekawsze kreacje stworzył w filmach Pożegnanie jesieni, Egoiści, Tam i z powrotem, Pornografia (nagroda na FPFF w Gdyni i Orzeł), Pręgi (Orzeł) oraz Bezmiar sprawiedliwości.

[edytuj] Kariera teatralna

W teatrze zadebiutował w 1978 roku rolą Edmunda w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na deskach krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego.

Po studiach należał do zespołu scen warszawskich: Teatru Narodowego (1982-1983) oraz Teatru Polskiego (1983-1984). Od 1984 do 1989 roku był aktorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie, a w 1989 roku związał się z Teatrem Starym. W 2006 roku przeszedł do Teatru Narodowego w Warszawie. W 2007 roku zagrał tragikomiczną postać Iwana Nikołajewicza Zachedryńskiego w "Miłości na Krymie" Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego. Reżyser, za zgodą autora sztuki, nieco zmodyfikował dramat konkretnie pod tę inscenizację.

Przez wielu recenzentów i krytyków teatralnych uważany jest za jednego z najwybitniejszych aktorów swojego pokolenia. W swoim bogatym dorobku ma wiele ról z rosyjskiej klasyki, m.in. Pieriedonowa w Małym biesie Sołoguba (1985), Astrowa w Wujaszce Wani (1993) i Wierszynina w Trzech siostrach (2001) Czechowa, Pozdnyszewa w Sonacie kreutzerowskiej Lwa Tołstoja (1998). U Krystiana Lupy zagrał Iwana w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego (1990 i 1999) oraz Poncjusza Piłata w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa (2002).

Z Lupą współpracował zresztą wielokrotnie. Zagrał w jego Nadobnisiach i koczkodanach Witkacego (1977), Malte albo tryptyku marnotrawnego syna według prozy Rilkego (1991) i - przede wszystkim - w Lunatykach. Eschu, czyli Anarchi Brocha (1995), gdzie zdaniem wielu recenzentów stworzył jedną z najlepszych ról w całej swojej karierze.

Wystąpił również w klasyce literatury polskiej (m.in. Sawa w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego, 1992; ksiądz Piotr w Dziadach Adama Mickiewicza 1995) oraz światowej (m.in. Lear w Królu Learze Williama Szekspira 2000; Mozart w Amadeuszu Petera Shaffera; Adrian Leverkuhn w Doktorze Faustusie Tomasza Manna).

Aktor pojawia się również w Teatrze Telewizji. Grał w przedstawieniach m.in. Kazimierza Kutza (Astrow w Wujaszku Wani, 1994), Andrzeja Domalika (Mikołaj w Płatonowie Czechowa, 1992), Laco Adamika (Edyp w Królu Edypie Sofoklesa, 1992), Jana Englerta (Hamlet w "Hamlecie"1985,(Iwanow w Iwanowie, 1995; Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze, 2005), czy Krystyny Jandy (Gilles w Małych zbrodniach małżeńskich, 2005).

[edytuj] Kariera filmowa

Na ekranie zadebiutował w Dagny (1976) Haakona Sandoya. W drugiej połowie lat 70. i w latach 80. skupił się głównie na pracy w teatrze, w filmie grywał niewiele, najczęściej epizody. Pamiętane role z tego okresu to: infantylny, egoistyczny uwodziciel w Zielonej miłości (1978) Stanisława Jędryki, brutalny ubek w Wiernych bliznach (1981) i słaby dorobkiewicz w Wielkim Szu (1982) Sylwestra Chęcińskiego.

Najciekawsze i najbardziej doceniane role filmowe stworzył w latach 90. i później. Grywał bohaterów bardzo różnego typu. Najbardziej wyraziste kreacje Frycza to postaci skupionych, tłumiących emocje neurotyków. Uznanie przyniosła mu odważna rola egzaltowanego, wypalonego homoseksualisty w Egoistach (2000) Mariusza Trelinskiego, a także zagubionego na granicy snu i rzeczywistości przedwojennego inteligenta w Pożegnaniu jesieni (1990) również Trelińskiego, zdesperowanego partyzanta w Tam i z powrotem (2001) Wojciecha Wójcika, pułkownika, który w czasie II wojny światowej popada w depresję i nie może dalej walczyć w Pornografii (2003) Jana Jakuba Kolskiego, despotycznego ojca w Pręgach (2004) Magdaleny Piekorz oraz - ostatnio - makiawelicznego adwokata w Bezmiarze sprawiedliwości (2006) Wiesława Saniewskiego. Popularność zdobył dzięki postaci amanta w Damie kameliowej (1994) Jerzego Antczaka.

Bardzo często pojawia się na drugim planie i w epizodach, w produkcjach zarówno ambitnych (Jerzy w Spisie cudzołożnic Jerzego Stuhra, Jefimow w Łagodnej Trelińskiego, malarz Jeremi w Dwu księżycach Andrzeja Barańskiego, komendant w Czarnych słońcach Zalewskiego), jak i tych przeznaczonych dla masowego widza (mąż Judyty w Nigdy w życiu!, Bobicki w Zakochanych, nierozgarnięty bandyta w To ja, złodziej, producent disco polo w Kochaj i rób co chcesz). Nie unika seriali, chociaż konsekwentnie rezygnuje z gry w długich tasiemcach i operach mydlanych.

[edytuj] Wybrana filmografia

2008 - Nieruchomy Poruszyciel
2008 - Izolator
2008 - Jeszcze raz
2007 - Korowód jako Zdzisław Dąbrowski
2007 - Nadzieja
2007 - Tajemnica twierdzy szyfrów (serial tv) jako "Hans Glöbcke"
2007 - Odwróceni (serial tv) jako "Generał Adam Potocki"
2006 - Bezmiar sprawiedliwości jako "mecenas Michał Wilczek"
2006 - Wszyscy jesteśmy Chrystusami jako "kolega Adasia"
2006 - Francuski numer jako "Stefan Kowalczyk"
2006 - Tylko mnie kochaj jako "Prezes"
2005 - 2007 - Magda M. (serial tv, odc. 5, 6, 17 i 20) jako "Czerski"
od 2005 - Egzamin z życia (serial tv) jako "Piotr Rudnicki"
2005 - Komornik jako "prezes Chudy"
2004 - Pręgi jako "Andrzej Winkler, ojciec Wojtka"
2004-2005 - Oficer (serial tv, odc. 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12 i 13) jako "wicepremier Marek Ratyński"
2004 - Nigdy w życiu! jako "Tomasz Kozłowski, były mąż Judyty"
2003 - Zerwany jako "Krótki, wychowawca w zakładzie poprawczym"
2003 - Zaginiona (serial tv) jako "Marek Tokarski, ojciec zaginionej Uli"
2003 - Defekt (serial tv) jako "prezes Obrysiak"
2003 - Pornografia jako "pułkownik Siemian"
2001 - Tam i z powrotem jako "Piotr Klimek"
2000 - Zakochani jako "Alfred Bobicki"
2000 - To ja, złodziej jako "Cygan, członek bandy Maksa"
2000 - Egoiści jako "Filip"
1999 - Egzekutor jako "Wiktor, brat Aleksa"
1997 - Sława i chwała (serial tv, odc. 5, 6 i 7) jako "Janusz Myszyński"
1997 - Kochaj i rób co chcesz jako "Werczek, producent disco polo"
1996 - Nocne graffiti jako "Alex, przyjaciel Kossota"
1996 - Dzieci i ryby jako "Piotr, partner Anny"
1995 - Pestka jako "Józef, mąż Sabiny"
1995 - Łagodna jako "porucznik Jefimow"
1995 - Horror w Wesołych Bagniskach jako "Jerzy Wawicki"
1994 - Spis cudzołożnic jako "doktor Jerzy Zgółka, mąż Marii Magdaleny"
1994 - Dama kameliowa (film tv) jako "Armand Duval, kochanek Małgorzaty"
1993 - Pożegnanie z Marią jako "kierownik"
1993 - Dwa księżyce jako "malarz Jeremi"
1992 - Zwolnieni z życia jako "Marek Wysocki"
1992 - Kawalerskie życie na obczyźnie jako "Herman"
1992 - Czarne słońca jako "komendant"
1990 - Pożegnanie jesieni jako "Bazakbal Atanazy"
1983 - Nadzór jako "więzień"
1982-1986 - Blisko, coraz bliżej (serial tv, odc. 6-14) jako "Henryk Pasternik, syn Róży i Stanika"
1982 - Wielki Szu jako "Jarek"
1981 - Wierne blizny jako "porucznik Stefan Madejski"
1978 - Zielona miłość jako "Paweł Budny"
1976 - Dagny jako "drukarz "Życia""