Jakobini

Z Wikipedii

Jakobini (Jacobins) - lewicowy klub polityczny działający w rewolucyjnej Francji. Został założony w 1789 w Paryżu jako Klub Bretoński. 10 sierpnia 1790 roku został przemianowany na Stowarzyszenie Przyjaciół Konstytucji (Société des amis de la Constitution). Początkowo opowiadający się za monarchią konstytucyjną, jednak na drodze radykalizacji skłaniający się ku proklamacji republiki. Wynikało to z wewnętrznego podziału w partii i wyodrębnienia się feuillantów. Zwolennicy koncepcji republikańskiej z Maximilienem Robespierre'em na czele nadawali ton dalszej polityki ugrupowania. Do kolejnego podziału wewnętrznego doszło w obliczu wypowiedzenia przez Francję wojny Austrii. Jedni uważali, że należy szerzyć wspaniałą ideę wolności całemu światu, umacniając tym samym zdobycze rewolucji (żyrondyści). Obóz drugi z Robespierre'em na czele twierdził, iż Francja nie jest jeszcze na to gotowa. Po proklamowaniu Republiki klub przemianowano na Stowarzyszenie Przyjaciół Wolności i Równości (Société des amis de la liberté et de l'égalité).

Jakobini wykorzystując malejące poparcie społeczeństwa dla rządzących żyrondystów z powodu niepowodzeń na froncie zdecydowali się obalić rząd. Zastosowali totalną mobilizację ludzi i środków w wojnie z Austrią i jej koalicją (Prusy, potem także Wielka Brytania, Hiszpania, Niderlandy i inne mniejsze państwa) oraz terror w walce z kontrrewolucją wewnętrzną. Na początku czerwca 1793 aresztowano wielu przywódców żyrondystów i wprowadzono rewolucyjną dyktaturę. Odtąd mieli nieograniczone wpływy w Komitecie Ocalenia Publicznego. Doprowadził on do spadku popularności ugrupowania. W klarującej się rzeczywistości porewolucyjnej zbędne wydawało się stosowanie takiego terroru. 27 lipca 1794 dyktatura jakobinów została obalona. Klub jakobinów został rozwiązany przez Konwent Narodowy, jego przywódców stracono, a ocalałych członków jeszcze przez wiele lat prześladowano.

Przydomek "jakobini" pochodzi od miejsca obrad w klasztorze zakonu jakobinów w Paryżu (tam między innymi pochowano królową Francji - Klemencję Węgierską i renesansowego myśliciela politycznego Tommaso Campanellę).

Czołowi liderzy klubu jakobinów (po podziałach):