Imre Nagy
Z Wikipedii
Imre Nagy (czyt. imre noć; ur. 7 czerwca 1896 w Kaposvár, zm. 15/16 czerwca 1958) - komunistyczny polityk węgierski, premier Węgier podczas rewolucji węgierskiej 1956.
Pochodził z chłopskiej rodziny. Został wzięty do niewoli jako austro-węgierski żołnierz podczas I wojny światowej w 1915 roku. W rosyjskiej niewoli stał się komunistą, walczył w szeregach Armii Czerwonej. Działał podczas krótkotrwałego istnienia Węgierskiej Republiki Rad. Od 1929 na emigracji w ZSRR, podczas terroru Wielkiej Czystki był agentem NKWD (pseudonim "Wołodia")[potrzebne źródło], co pozwoliło mu przetrwać jako jednemu z nielicznych działaczy Węgierskiej Republiki Rad.
Od 1944 w rządzie węgierskim z ramienia Węgierskiej Partii Komunistycznej (następnie Węgierska Partia Pracujących) jako minister rolnictwa. Od 4 lipca 1953 do 18 kwietnia 1955 był premierem; proklamował stosunkowo liberalny "Nowy Kurs". Mimo popularności został obalony przez zwolenników stalinowskiej linii.
Po wybuchu Rewolucji Węgierskiej 1956 24 października ponownie wyznaczony na stanowisko premiera. Początkowo wynegocjował zawieszenie broni z Sowietami. Podczas krótkotrwałych rządów próbował dokonać reform: m.in. rozwiązał Węgierską Partię Pracujących, tworząc na jej miejsce Węgierską Socjalistyczną Partię Robotniczą (WSPR). Nagy ogłosił neutralność Węgier i wystąpienie kraju z Układu Warszawskiego, podjął rokowania w sprawie całkowitego wycofania Armii Radzieckiej. Był jednak stale pod ostrzałem radykałów nie ufających komunistom i odmawiających poparcia rządowi. Kiedy ambasadorowi ZSRR Jurijowi Andropowowi udało się zmontować nową ekipę popierającą interwencję, los Nagya i jego rządu był przesądzony. Nagy stanął na czele oporu Węgrów przeciw ponownej interwencji, apelując o pomoc do państw zachodnich — po kilku godzinach schronił się w ambasadzie Jugosłowiańskiej. Po przejściowym azylu w ambasadzie jugosłowiańskiej został podstępnie aresztowany, skazany po tajnym procesie na karę śmierci i stracony w nocy z 15 na 16 czerwca 1958 r. Pochowany na śmietniku, ze skrępowanymi drutem kolczastym rękami i nogami. Podczas rządów komunistycznych jego grób nie był dostępny dla odwiedzających, natomiast sam Nagy stał się paradoksalnie symbolem oporu antykomunistycznego i antyradzieckiego. Formalnie zrehabilitowany w 1989, stracił jednak wiele w oczach Węgrów, kiedy ujawniono jego współpracę z NKWD w latach 30.
Powstał o nim film Niepochowany, gdzie w rolę głównego bohatera wcielił się polski aktor Jan Nowicki.
