Grzechynia
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°43'1" N 19°39'36" E
| Grzechynia | |
| Województwo | małopolskie |
| Powiat | suski |
| Gmina | Maków Podh. |
| Sołtys | Kazimiera Moćko |
| Powierzchnia | 18,22 km² |
| Położenie | 49° 43' 1'' N 19° 39' 36'' E |
| Wysokość | 872 m n.p.m. |
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności • gęstość |
2503 137,4 os./km² |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
33 |
| Kod pocztowy | 34-220 |
| Tablice rejestracyjne | KSU |
|
Położenie na mapie Polski
  Grzechynia
|
|
| [[1] Strona internetowa wsi] | |
Grzechynia – wieś w Polsce położona w Beskidzie Żywieckim w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Maków Podhalański w odległości około 10km od granicy ze Słowacją. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie bielskim. Wieś położona jest w dolinie potoku Grzechynka (dopływ Skawy) na wysokości od 350 do 872 m n.p.m średnia wysokość wynosi 565 m. n.p.m. Najwyższym punktem wsi jest szczyt Magurka wchodząca w skład pasma Jałowieckiego o wysokości bezwzględnej 872m. Wśród pozostałych punktów wysokościowych można wyróżnić Górę Dział, Witkowską Górę i Malikowski Groń. Wieś usytuowana jest w dolinie pomiędzy dwoma górskimi pasmami. Największy kompleks leśny na terenie wsi stanowi las Gronik znajdujący się przy granicy z Białką
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wzmianki o wsi o takiej nazwie pochodzą z przełomu XVI i XVII wieku przez starostów lanckorońskich. Po rozbiorach, przejęta przez rząd austriacki, weszła w skład klucza makowskiego. Różne źródła podają o istnieniu na tym terenie osady o innej nazwie we wcześniejszych latach, jednak nie zostały przeprowadzone żadne badania mające potwierdzać tą tezę i wynika to bardziej z ludowych podań. Najczęściej spotykaną wersją pochodzenia nazwy jest legenda o przybyciu na tereny wsi króla Jana Kazimierza który w zamian za oferowaną mu przez mieszkańców pomoc przekazał im ziemie na własność (była ona częścią folwarku suskiego) jednakże w wyniku intrygi Możnowładców i Proboszcza Makowskiego słusznie walczących o swoją własność przywileje nie zostały uznane a buntujących się chłopów wyklęto i zakazano chowania na cmentarzu przy Makowskiej Parafii do której wieś należała, według przekazów trwało to 20 lat a w tym czasie umarła tylko jedna osoba. Po śmierci proboszcza i przyjściu na jego miejsce nowego zakaz został zniesiony. Jest to najbardziej znana wersja pochodzenia nazwy inna mówi o zamieszkujących na tych terenach uciekinierach pańszczyźnianych i dezerterach, stąd również może wywodzić się nazwa. Jako ciekawostkę można podać że znajdujące się dwa największe dzwony w Grzechyni na szczytach dwóch pasm noszą nazwy Jan i Kazimierz. Pewne jest że na Polach Grzechyńskich stoczono bitwę w których śmierć poniosło ok. 300 konfederatów barskich. Te i inne walki Konfederacji na tych terenach upamiętnia kapliczka Konfederatów Barskich w Suchej Beskidzkiej. Z Grzechyni pochodzi znany kapelan krakowskiej Solidarności Kazimierz Jancarz, który został pochowany na cmentarzu parafialnym w Makowie Podhalańskim (Grzechynia należy do parafii Maków Podhalański)
[edytuj] PUSTELNIA NIEPOKALANÓW:
Od ponad 20 lat , na terenie Grzechynii istnieje obóz religijno-rekolekcyjny nazwany "Pustelnią Niepokalanów". Oazę prowadzi zamieszkały tu przed laty Ks. dr hab. Piotr Natanek. Od 20 lat na czas wakacji przyjeżdża tam co roku około 300 osób. Wakacje w Grzechynii są podzielone na 4 turnusy [I, II,III, IV]
[edytuj] Gospodarka
Wieś ma charakter typowo turystyczny, obecnie praktycznie nie występują tu żadne uprawy rolnicze. Co ma związek z dużym rozdrobnieniem areału ziemskiego i trudnymi warunkami uprawy. Spotykana jest jednak hodowla koni głównie hucułów. Porośnięta jest w około 52% lasem z przewagą buków i świerków. Na terenie wsi znajdują się liczne zakłady produkujące dekoracje drewniane, meble i asortyment z drewna a także pracownia rzeźbiarska. Do najciekawszych miejsc należą zabytkowa kapliczka przy dziękczynnej powojennej kaplicy na os. Mędralowa z figurą Chrystusa upadającego pod krzyżem oraz pozostałości bunkrów z okresu II wony światowej. Na terenie wsi znajdują się dwa ośrodki wypoczynkowe związane głównie z oazami katolickimi Jasna Polana Ojca Pio i Niepokalanów można także przenocować w Pensjonacie Drwalówka lub na nieuprawianych obecnie polach lub polanach pod namiotem.
[edytuj] Topologia wsi i transport
Wieś nie pasuje topologią do żadnego z powszechnie spotykanych modeli. Wynika to z faktu że w XX wieku została gruntownie przemeblowana. Wcześniej miała postać osad połączonych ze sobą leśnymi drogami. Pola w systemie tarasowym ułożone są równolegle do drogi głównej ale nie jest wykluczone że pierwotnie miało to postać topologi łańcuchowej, lecz tylko do momentu pojawienia się parceli ziemskich i tarasów, co musiało nastąpić ze względu na pochylenie terenu i możliwość spływów błotnych i śnieżnych do doliny w stronę osad mieszkalnych. Obecnie występująca droga główna asfaltowa powstała po drugiej wojnie światowej w miejsce... kolejki wąskotorowej. Kolejka miała zapewniać dostawy materiału z/do znajdującego się w Grzechynia tartaku oraz dostawy z/do trzech znajdujących się we wsi młynów. Po drugiej wojnie światowej władza ludowa zaopiekowała się jednak kolejką i obecnie nie pozostały po niej nawet podkłady. Nie pozostał też ani jeden młyn a ostatni z istniejących został zlikwidowany w latach 80. XX wieku. Ciekawostką są złudzenia optyczne wywołane nachyleniem stoków Witkowskiej Góry sprawiające że nie jesteśmy w stanie poprawnie ocenić nachylenia stoków na które wchodzimy a także złudzenia że butelki wtaczają się pod górę. Droga przez Grzechynię jest także skrótem do Zawoi i przejścia turystycznego ze Słowacją ale korzystać z niego można tylko w lecie z powodu problemów z podjazdem na strome stoki w zimie. Z tego też powodu trasa komunikacji autobusowej na terenie wsi jest w zimie ucinana.
[edytuj] Obiekty charakterystyczne
- Filia Biblioteki Publicznej w Makowie Podhalańskim
- Zespół Szkół im. Mikołaja Reja
- Posterunek Ochotniczej Straży Pożarnej
- Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej
- Kapliczka z św. Figurą Chrystusa Upadającego Pod Krzyżem z XVIII wieku
- Dzwon Kazimierz
- Jasna Polana Ojca Pio
- Niepokalanów
[edytuj] Znane osoby pochodzące z Grzechyni
- Kazimierz Jancarz
- Stanisław Bałos rzeźbiarz
- Ks. dr hab. Piotr Natanek
