Gottfried Benn

Z Wikipedii

Gottfried Benn

Gottfried Benn (ur. 2 maja 1886 w Mansfeld, dzisiaj dzielnica Putlitz, Brandenburgia; zm. 7 lipca 1956 w Berlinie) – niemiecki lekarz, pisarz i eseista.

Studiował teologię, filologię i medycynę, w 1910 zaczął pracować jako lekarz wojskowy i publikować. W latach ekspresjonizmu był związany z Else Lasker-Schuler, odwiedził Amerykę (1914), w latach pierwszej wojny pracował jako lekarz w Belgii. Publikował wiersze, prozę i eseje.

Lata 1933-1938 to fatalny akces BEnna na rzecz Trzeciej Rzeszy, odwzajemniony z jej strony zakazem publikacji (1928). W latach 1943-1945- służba lekarska w Landsbergu (Gorzów Wielkopolski), po 1945 praca lekarza w Berlinie; powstają kolejne utwory.

W 1951 Benn dostaje Nagrodę Buchnera i wygłasza słynny wykład o problemach liryki. Cieszy się wielkim szacunkiem powojennej generacji poetów niemieckich. Publikuje kolejne zbiory wierzy i umowę o związkach poezji z życiem. Umiera na raka kości.

Dwie główne publikacje Benna po polsku to Poezje wybrane, przeł. Krzysztof Karasek, LSW< Warszawa, 1982 i zbiór Po nihilizmie. Eseje, szkice, fragmenty, oprac. Hubert Orłowski, przeł Jerzy Kałążny, Jan Koźbiał, Ryszard Turczyn, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998. Twórczość i teksty związane z Bennem publikowała także Literatura na Świecie.

[edytuj] Dzieła

Über die Häufigkeit des Diabetes mellitus im Heer. Praca doktorska (Berlin 1912)
Morgue und andere Gedichte (1912)
Söhne. Neue Gedichte (1913)
Gehirne. Novellen (Leipzig 1916)
Fleisch. Gesammelte Gedichte (1917)
Die Gesammelten Schriften (1922)
Schutt (1924)
Spaltung. Neue Gedichte (1925)
Gesammelte Gedichte (1927)
Oratorium. Das Unaufhörliche (1931)
Der neue Staat und die Intellektuellen (1933)
Kunst und Macht (1934)
Ausgewählte Gedichte (1936])
Zweiundzwanzig Gedichte (1943)
Statische Gedichte (1948)
Drei alte Männer (1949)
Der Ptolemäer (1949)
Ausdruckswelt. Essays und Aphorismen (1949)
Trunkene Flut. Ausgewählte Gedichte (1949)
Roman des Phänotyp (od 1943)
Doppelleben (1950)
Fragmente. Neue Gedichte (1951)
Probleme der Lyrik (1951)
Essays (1951)
Die Stimme hinter dem Vorhang (1952)
Destillationen. Neue Gedichte (1953)
Altern als Problem für Künstler (1954)
Aprèslude (1955)
Primäre Tage. Gedichte und Fragmente aus dem Nachlaß (1958)

[edytuj] Opracowania

Dieter Wellershoff: Gottfried Benn. Phänotyp dieser Stunde, Köln: Kiepenheuer & Witsch, 1958.
Walter Lennig: Gottfried Benn. Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Hamburg 1962 (18. Aufl. 1994).
Jürgen Schröder: Gottfried Benn. Poesie und Sozialisation, Stuttgart u. a.: Kohlhammer, 1978.
Jürgen Schröder: Gottfried Benn und die Deutschen,Tübingen: Stauffenburg, 1986.
Hans Egon Holthusen: Gottfried Benn: Leben, Werk, Widerspruch. 1886 - 1922, Stuttgart (Klett-Cotta) 1986.
Werner Rübe: Provoziertes Leben. Gottfried Benn. Stuttgart: Klett-Cotta Verlag, 1993.
Angela Reinthal: Ecce Melencolia - Zu Gottfried Benns Gedicht "Wo keine Träne fällt"; in: Michel Vanoosthuyse (éd.): Crises allemandes de l'identité - Deutsche Identitätskrisen. Bibliothèque d'Études Germaniques et Centre-Européennes - Université Paul-Valéry de Montpellier, vol III, 1998; S. 109-131.
Fritz J. Raddatz: Gottfried Benn. Leben - niederer Wahn. Eine Biographie. Berlin & München: Propyläen Verlag, 2001; als List-Taschenbuch 2003.
Joachim Dyck, Peter Krause & Holger Hof (Hg.): Benn-Jahrbuch, Bd. 1, Stuttgart 2003; zuletzt Bd. 2 (2004)
Helmut Lehten: Der Sound der Väter. G. B. und seine Zeit Berlin: Rowohlt 2006