Eli Cohen

Z Wikipedii

Eli Cohen, właśc. Eliahu Ben Szaul Cohen, ps. Operative 88 oraz Menasze (ur. 1928 lub 26 grudnia 1924, zm. 18 maja 1965) - jeden z najskuteczniejszych, legendarnych pracowników wywiadu izraelskiego (Mossadu) obok Wolfganga Lotza, pierwszy obywatel Izraela stracony za szpiegostwo. Działając pod przykrywką spenetrował najwyższe władze syryjskie, cywilne i wojskowe, zdołał przekazać Mossadowi niezwykle cenne informacje wojskowe.

Urodził się w Aleksandrii w Egipcie. Jego rodzice, syryjscy Żydzi z dobrze prosperującego miasta Aleppo, od początku wpajali swemu żądnemu edukacji synowi tradycje ludu żydowskiego, syjonizmu, a szczególnie kulturę żydowskiej społeczności Syrii. Mimo, że pragnął żyć w Izraelu, poświęcił się jednak dla sprawy. W 1949 jego trzej bracia i rodzice przenieśli się do nowo utworzonego państwa żydowskiego Izrael, a Eli został, aby koordynować pracę na rzecz ojczyzny.

Latem 1955 Cohen przybył w tajemnicy z Egiptu przez Grecję do Izraela, gdzie przeszedł intensywne przeszkolenie wywiadowcze w obiekcie szkoleniowym Amanu i Mossadu, w którym szkolona także była sławna Jednostka 131, podlegająca Sztabowi Generalnemu IDF. Przez pewien czas służył w siłach zbrojnych, następnie w maju 1960 Mossad powierzył mu zadanie penetracji rządzącej w Syrii partii Baas. Na początku 1962 Eli Cohen pojawił się w stolicy Syrii, Damaszku, z odpowiednio przygotowaną tzw. legendą, jako Kamal Amin Taabet, Libańczyk pochodzenia syryjskiego, obywatel Argentyny od 1947. Założył przedsiębiorstwo zajmujące się eksportem dywanów i mebli. Jako zamożny, rozmiłowany w wystawnym trybie życia człowiek interesu, nawiązał rozległe kontakty towarzyskie w środowisku syryjskich wojskowych, biznesmenów i funkcjonariuszy partii Baas. W gronie jego nowych przyjaciół znalazł się m.in. Hafiz al-Assad, przyszły (od 1965) wiceminister obrony, późniejszy prezydent Syrii.

Kamal Amin Taabet (Eli Cohen) stał się osobistością niezwykle popularną w syryjskich kręgach rządowych, cieszył się ogromnym zaufaniem syryjskiej elity wysokich wojskowych i polityków, rozważano nawet jego kandydaturę na stanowisko wiceministra obrony narodowej. Cohen zdołał przekazać Mossadowi wiele niezwykle cennych informacji wojskowych, m.in. dane o umocnieniach na Wzgórzach Golan.

Wpadł przez przypadek - agenci Wydziału II (radiowywiadu) syryjskiego kontrwywiadu namierzyli jego transmisję radiową, nadawaną w trakcie zarządzonej przez władze syryjskiej, w celu przetestowania radzieckich elektronicznych urządzeń namiarowych, "Ciszy Radiowej", o czym Cohen nie został poinformowany.

Aresztowanego 18 stycznia 1965, po torturach, postawiono przed trybunałem wojskowym, pod zarzutem szpiegostwa i skazano go na karę śmierci. 18 maja tego roku powieszony został publicznie na placu Marjeh w Damaszku, przy aplauzie dziesięciotysięcznego tłumu. Jego egzekucję relacjonowała na żywo telewizja syryjska. Prawdopodobnie stracono także ok. 17 oficerów armii syryjskiej, którzy utrzymywali z Cohenem najbliższe kontakty.

Rząd Izraela podobno próbował za pośrednictwem Francji wykupić Cohena za milion dolarów, co spotkało się z przewidzianą odmową.