Columbia (wahadłowiec)
Z Wikipedii
| Columbia | |
 Wahadłowiec Columbia |
|
| Nazwa | Columbia |
| Oznaczenie | OV-102 |
| Data pierwszego lotu | 12 kwietnia 1981 |
| Pierwsza misja | STS-1 |
| Liczba zakończonych misji | 28 |
| Liczba orbit | 4 808 |
| Pokonany dystans | 201 497 772 km |
| Liczba dni w przestrzeni kosmicznej | 300 |
Columbia - pierwszy wahadłowiec NASA, który odbył lot kosmiczny. Pierwszym wahadłowcem używanym przez NASA był, co prawda, prom Enterprise, jednak był on używany tylko do testów w lotach ślizgowych, bez własnego napędu.
[edytuj] Nazwa
Columbia została nazwana za stacjonującą w Bostonie żaglówką Columbia, dowodzoną przez Roberta Graya, eksplorującą północno-zachodni Pacyfik. Nazwa upamiętnia także Columbię, moduł dowodzenia Apollo 11.
[edytuj] Ważniejsze daty
| Data | Wydarzenie |
|---|---|
| 26 lipca 1972 | Podpisanie kontraktu na konstrukcję |
| 25 marca 1975 | Rozpoczęcie konstrukcji kadłuba |
| 17 listopada 1975 | Rozpoczęcie konstrukcji modułu załogi |
| 28 czerwca 1976 | Początek montażu modułu załogi |
| 13 września 1976 | Początek montażu części rufowej kadłuba |
| 13 grudnia 1976 | Początek montażu górnej przedniej części kadłuba |
| 3 stycznia 1977 | Początek montażu stabilizatorów pionowych |
| 26 sierpnia 1977 | Do Palmdale docierają skrzydła od Grummana |
| 28 października 1977 | Montaż przedniej dolnej części kadłuba |
| 7 listopada 1977 | Początek ostatecznego montażu |
| 24 lutego 1978 | Ukończone hamulce aerodynamiczne |
| 28 kwietnia 1978 | Ukończone drzwi luku towarowego |
| 26 maja 1978 | Montaż przedniej górnej części kadłuba |
| 7 lipca 1978 | Montaż obu drzwi luku towarowego |
| 11 września 1978 | Ukończona część dziobowa |
| 3 lutego 1979 | Zakończenie łączonego testu systemów |
| 16 lutego 1979 | Ukończona śluza |
| 5 marca 1979 | Zakończenie testów |
| 8 marca 1979 | Inspekcja, ostateczne zatwierdzenie |
| 8 marca 1979 | Przejazd z Palmdale do Dryden (38 mil) |
| 12 marca 1979 | Lądowy transport z Palmdale do Edwards |
| 20 marca 1979 | Transport lotniczy z DFRF do Bigs AFB (Teksas) |
| 22 marca 1979 | Transport lotniczy z Bigs AFB do Kelly AFB (Teksas) |
| 24 marca 1979 | Transport lotniczy z Kelly AFB do Eglin AFB (Floryda) |
| 24 marca 1979 | Transport lotniczy z Eglin, AFB do Kennedy Space Center |
| 3 listopada 1979 | Test zewnętrznej jednostki zasilania |
| 16 grudnia 1979 | Początek zintegrowanego testu systemów orbitera |
| 14 stycznia 1980 | Zakończenie zintegrowanego testu systemów orbitera |
| 20 lutego 1981 | Gotowość do startu |
| 12 kwietnia 1981 | Pierwszy lot (STS-1) |
[edytuj] Udoskonalenia
Columbia był pierwszym promem, który przeszedł zaplanowany program inspekcji i unowocześnień. W roku 1991 Columbia została przetransportowana do swojego "miejsca narodzin" - hali montażowej firmy Rockwell w Palmdale, Kalifornia. W pojeździe dokonano około pięćdziesięciu usprawnień, między innymi dodano karbonowe hamulce, poprawiono sterowanie koła dziobowego, usunięto instrumenty używane w fazie testowej orbitera, a także poprawiono system ochrony termicznej. Orbiter powrócił na Florydę w lutym 1992.
W roku 1994 Columbia została przetransportowana do Palmdale na swój pierwszy remont kapitalny, zwany Okresem Serwisowy Orbitera (ang. Orbiter Maintenance Down Period - OMDP). Taki gruntowny remont trwa zazwyczaj rok lub dłużej, po którym w pełni sprawny pojazd jest gotowy do użytku.
Drugi OMDP Columbia przeszła w roku 1999, kiedy to inżynierowie dokonali ponad stu modyfikacji orbitera. Najbardziej znaczącą zmianą było wprowadzenie wielofunkcyjnego systemu paneli (ang. Multi-functional Electronic Display System - MEDS) - "szklanego kokpitu". MEDS zastąpił tradycyjne wskaźniki i pokrętła na rzecz małych, skomputeryzowanych ekranów. Nowy system poprawił interakcję załogi z orbiterem w czasie lotu, a także zmniejszył koszty obsługi przez wyeliminowanie przestarzałych, skomplikowanych systemów elektromechanicznych.
[edytuj] Misje
Prom kosmiczny Columbia wykonał 28 lotów, spędził w przestrzeni kosmicznej 300,74 dni, zaliczył 4 808 orbit, łącznie przeleciał 201 497 772 km (wliczając również jego ostatnią misję).
| Data | Oznaczenie | Uwagi |
|---|---|---|
| 12 kwietnia 1981 | STS-1 | Pierwsza misja promu |
| 12 listopada 1981 | STS-2 | Pierwsze ponowne użycie załogowego pojazdu kosmicznego |
| 22 marca 1982 | STS-3 | Lądowanie w White Sands Missile Range |
| 27 czerwca 1982 | STS-4 | Ostatni lot techniczny promu |
| 11 listopada 1982 | STS-5 | Pierwsza 4-osobowa załoga |
| 28 listopada 1983 | STS-9 | Pierwsza 6-osobowa załoga |
| 12 stycznia 1986 | STS-61-C | Polityk Bill Nelson na pokładzie |
| 8 sierpnia 1989 | STS-28 | Wypuszczenie KH-11 satelita obserwacyjny |
| 9 stycznia 1990 | STS-32 | Odzyskanie Long Duration Exposure Facility (Jednostka Długotrwałej Ekspozycji) |
| 2 grudnia 1990 | STS-35 | Wyniesienie wielu teleskopów widma podczerwieni i promieniowania X |
| 5 czerwca 1991 | STS-40 | Piąta misja Spacelab - Life Sciences-1 |
| 25 czerwca 1992 | STS-50 | U.S. Microgravity Laboratory 1 (USML-1) (Amerykańskie Laboratorium Mikrograwitacji) |
| 22 października 1992 | STS-52 | Wypuszczenie Laser Geodynamic Satellite II (Laserowy Satelita Geodynamiczny II) |
| 26 kwietnia 1993 | STS-55 | Badania mikrograwitacyjne na niemieckim Spacelab D-2 |
| 18 października 1993 | STS-58 | Badania Life Sciences na Spacelab |
| 4 marca 1994 | STS-62 | United States Microgravity Payload-2 (USMP-2) (Amerykański Ładunek Mikrograwitacyjny) |
| 8 lipca 1994 | STS-65 | International Microgravity Laboratory (IML-2) (Międzynarodowe Laboratorium Mikrograwitacyjne) |
| 20 października 1995 | STS-73 | United States Microgravity Laboratory (USML-2) (Amerykańskie Laboratorium Mikrograwitacyjne) |
| 22 lutego 1996 | STS-75 | Ponowny lot systemu satelitarnego Tethered - Tethered Satellite System Reflight (TSS-1R) |
| 20 czerwca 1996 | STS-78 | Life and Microgravity Spacelab (LMS) (Laboratorium Kosmiczne Życia i Mikrograwitacji) |
| 19 listopada 1996 | STS-80 | Trzeci lot Wake Shield Facility (WSF) |
| 4 kwietnia 1997 | STS-83 | Microgravity Science Laboratory (MSL) - misja skrócona |
| 1 lipca 1997 | STS-94 | Microgravity Science Laboratory (MSL) - ponowny lot |
| 19 listopada 1997 | STS-87 | United States Microgravity Payload (USMP-4) |
| 12 kwietnia 1998 | STS-90 | Neurolab - Spacelab |
| 23 lipca 1999 | STS-93 | Wypuszczenie Obserwatorium rentgenowskiego Chandra |
| 1 marca 2002 | STS-109 | Misja naprawcza Teleskopu Kosmicznego Hubble'a |
| 16 stycznia 2003 | STS-107 | Prom zniszczony w czasie powrotu 1 lutego 2003. Zginęła cała załoga - siedmiu astronautów. |
[edytuj] Katastrofa orbitera
Zobacz więcej w osobnym artykule: Katastrofa promu Columbia.1 lutego 2003, podczas powrotu z przestrzeni kosmicznej, prom uległ zniszczeniu w wyniku uszkodzenia osłony termicznej na krawędzi natarcia lewego skrzydła. Uszkodzenie osłony nastąpiło w czasie wznoszenia po starcie, za sprawą fragmentu pianki osłaniającej zbiornik zewnętrzny wahadłowca, który oderwał się od zbiornika i uderzył w skrzydło orbitera powodując dziurę o średnicy ok. 25 cm, wskutek czego w trakcie przelotu przez termosferę gorące gazy mogły dostać się do środka. Niestety, w trakcie wejścia w atmosferę w ostatnich minutach misji, okazało się, że uszkodzenie było śmiertelnie poważne - w katastrofie zginęła cała załoga - 7 astronautów, w tym pierwszy Izraelczyk na orbicie, płk Ilan Ramon. Spowodowało to zawieszenie dalszych lotów wahadłowców NASA aż do startu promu Discovery 26 lipca 2005.
[edytuj] Zobacz też
- Program lotów wahadłowców
- Lista misji wahadłowców
- Oznaczenia promów kosmicznych
- Orbiter Major Modification
[edytuj] Galeria
 Columbia przed misją STS-1 |
 Start w misji STS-109 |
||
 Lądowanie w misji STS-3 |
 Ostatni start - misja STS-107 |
Loty zakończone: STS-1 • STS-2 • STS-3 • STS-4 • STS-5 • STS-9 • STS-61-C • STS-28 • STS-32 • STS-35 • STS-40 • STS-50 • STS-52 • STS-55 • STS-58 • STS-62 • STS-65 • STS-73 • STS-75 • STS-78 • STS-80 • STS-83 • STS-94 • STS-87 • STS-90 • STS-93 • STS-109 • STS-107
Status: prom zniszczony - 1 lutego 2003 (STS-107) Lista misji wahadłowców
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
