Ciemniak

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°13'51" N 19°54'15" E49.2308333 19.9041667 (Ciemniak)

Ciemniak
Ciemniak – widok z Polany Stoły
Państwo	Polska /  Słowacja, Europa
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	2096 m n.p.m.
Wybitność	29 m
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Ciemniak (słow. Temniak, 2096 m n.p.m.) – zachodni szczyt należący do masywu Czerwonych Wierchów.

Spis treści 1 Topografia 2 Opis 3 Szlaki turystyczne 4 Zobacz też 5 Bibliografia

[edytuj] Topografia

Znajduje się w grani głównej Tatr Zachodnich, pomiędzy niewielką Mułową Przełęczą (2067 m), oddzielającą go od Krzesanicy, a wybitną Tomanową Przełęczą (1686 m). Przez szczyty te i przełęcze biegnie granica słowacko-polska. Następuje na nim załamanie głównej grani Tatr o 90°. W kierunku południowym, do Tomanowej Przełęczy zbiega poszarpany grzbiet Ciemniaka, tzw. Tomanowe Stoły. W kierunku północno-zachodnim od szczytu Ciemniaka biegnie długi boczny grzbiet oddzielający Dolinę Kościeliską od Miętusiej. Jego górna część nosi nazwę Twardego Grzbietu.

Ciemniak wznosi się ponad dolinami: Kościeliską, Tomanową, Tomanową Liptowską, Miętusią i polodowcowym kotłem niewielkiej Doliny Mułowej, do której opadają strome lecz nieduże urwiska. Nazwa szczytu pochodzi prawdopodobnie od tej właśnie doliny, zwanej dawniej przez pasterzy Doliną Ciemną.

[edytuj] Opis

Ciemniak zbudowany jest z dolomitów z przeławiceniami wapieni wieku środkowotriasowego, tylko grzbiet północny (Twardy Grzbiet) przykryty jest twardymi skałami krystalicznymi. W stromej ścianie zachodniej (od strony Dol. Kościeliskiej) znajdują się liczne skałki, tzw. Rzędy Tomanowe, poprzedzielane Czerwonymi Żlebkami. Te łączą się poniżej w Czerwony Żleb – jedyne północne odgałęzienie Doliny Tomanowej. W XIX wieku w Czerwonym Żlebie i Żlebkach funkcjonowały kopalnie rudy żelaza.

Już w połowie lata pędy rosnącego na Twardym Grzbiecie situ skuciny zaczynają brunatnieć, nadając szczytowi czerwone zabarwienie. Szczyt porasta bogata flora, występują tu zarówno rośliny podłoża wapiennego, jak i granitowego. Prof. Władysław Szafer tłumaczył to występowaniem tutaj granitowych żwirów powstałych z rozkładu dawnej pokrywy ze skał krystalicznych. W wapiennych skałach Ciemniaka znajdują się liczne jaskinie. Największe z nich to: Jaskinia Miętusia, Jaskinia Lodowa w Ciemniaku, Studnia w Kazalnicy Miętusiej, Jaskinia Wysoka-Za Siedmiu Progami.

W XIX wieku Ciemniak nazywany był Czerwonym Wierchem Upłaziańskim. Dawniej cały jego północny grzbiet należał do Hali Upłaz i wypasany był aż pod sam wierzchołek.

Pierwsze wejście zimowe miało miejsce w roku 1908. Ze szczytu Ciemniaka szczególnie dobre widoki na Dolinę Kościeliską i Tatry Zachodnie, widoczne jest też Jezioro Orawskie.

[edytuj] Szlaki turystyczne

– czerwony przez Chudą Przełączkę i Polanę Upłaz do Kir. 2:45 h (↑ 3:30 h)

– czerwony granią główną Tatr na Kasprowy Wierch. 2:45 h (z powrotem 2:50 h)

– zielony przez Twardy Grzbiet, Chudą Przełączkę, Czerwony Żleb i Dolinę Tomanową do Schroniska Ornak. 2:30 h (↑ 3:15 h)

[edytuj] Zobacz też

• Ciemniak Kamienicki

[edytuj] Bibliografia