Andranik Toros Ozanian
Z Wikipedii
Andranik Toros Ozanian, także: Zoravar Andranik (orm. Անդրանիկ Թորոս Օզանյան, także: Զորավար Անդրանիկ, ur. 25 lutego 1865 w Şebinkarahisar, zm. 31 sierpnia 1927 we Fresno) - generał ormiański, bojownik o wyzwolenie spod panowania tureckiego, często uznawany za bohatera narodowego Ormian.
Ozanian urodził się w Şebinkarahisar na terenie współczesnej prowincji Giresun w Turcji. Kiedy we wczesnej młodości stracił całą rodzinę w wyniku tureckich pogromów, przyłączył się w wieku 14 lat do ormiańskiego ruchu narodowo-wyzwoleńczego w Imperium Osmańskim. Został pojmany i przez krótki czas przebywał w niewoli.
Po odzyskaniu wolności przebywał przez pewien czas w Stambule, gdzie ponownie nawiązał kontakt z ormiańskimi bojownikami. W gruzińskim mieście Batumi przyłączył się na początku lat 90. XIX wieku do oddziałów rebeliantów i pod wodzą Aghpyura Seroba wziął udział w zwycięskich walkach w Taronie i Sasunie.
W latach 1912-1913 walczył w I wojnie bałkańskiej po stronie Bułgarów jako dowódca ormiańskich oddziałów wspierających. Podczas I wojny światowej Andarik Ozanian, wówczas już w randze generała, stanął na czele ormiańskich jednostek w wojsku rosyjskim i zadał Turkom poważne straty w dwudziestu bitwach, m. in. pod Dilman, Zevan i Bitlis. Zyskał wielką sławę swoją odwagą i zdolnościami taktycznymi.
W 1915 roku Ozanian zajął miasto Van i umożliwił w ten sposób okrążonej przez tureckie wojska ludności ormiańskiej ucieczkę na kontrolowane przez Rosjan wyżynne tereny Armenii. Na krótko przed końcem wojny Ozanian powstrzymał pod Erywaniem atak Turków na nowo powstałą Republikę Armenii.
W 1919 roku Andranik Toros Ozanian, nie chcąc brać udziału w walkach o władzę w młodej republice i znosić polityki sprzecznej z jego zapatrywaniami, opuścił po raz ostatni Armenię i udał się na emigrację do Fresno w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmarł w 1927 roku. W 1928 roku jego ciało przewieziono do Paryża i pochowano na Cmentarzu Père-Lachaise. W 2000 roku miejsce pochówku Ozaniana przeniesiono do Erywania w Armenii.
