Żerniki (dzielnica Gliwic)

Z Wikipedii

	Żerniki
	osiedle Gliwic

Status

osiedle

Założono

1297

W granicach miasta

od 1927

Strefa numeracyjna

032

Kod pocztowy

44-105

Tablice rejestracyjne

Położenie na planie Gliwic

Żerniki (niem. Zernik) – dzielnica miasta Gliwice od 1927 roku.

Spis treści

1 Informacje ogólne
2 Nazwa
3 Historia
4 Kościoły i kaplice
5 Edukacja
6 Turystyka
7 Transport
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Informacje ogólne

W dzielnicy dominuje typowo willowe budownictwo.

[edytuj] Nazwa

Nazwa Żerniki wzięła się prawdopodobnie z tego iż była to wieś służebna a jej mieszkańcy "żerdnicy" zajmowali się przygotowaniem, transportem żerdzi i rozbijania namiotów dla podróżującego władcy lub jego urzędników.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Żernikach pochodzą z 1297 roku (najstarsze zapisy mówią o nazwie Sirnik, Syrdnik i dopiero na końcu Zernik) charakter tych dokumentów wskazuje, że Żerniki należały do wsi zagospodarowanych. Ulokowane według prawa magdeburskiego przez księcia opolskiego Władysława. Gospodarka Żernik nie tylko była oparta na rolnictwie ze względu na warunki naturalne: ukształtowanie terenu i jakość gleb. W okolicach rozwinęła się hodowla bydła, młynarstwo, uprawa chmielu, produkcja piwa, zakładano karczmy, rzeźnie.

W XVI i XVII wieku Żerniki były podzielone na dwie części, jedna w rękach prywatnych (Mikołaj Napski) i druga w rękach miasta. W latach 1632/33 i 1644 ludność Żernik została zdziesiątkowana przez epidemię cholery.

W XVIII wieku połowa wsi przeszła w ręce hrabiego von Grölinga a druga połowa nadal należała do miasta.

W 1856r. wybudowano szkołę w Żernikach.

Okres I wojny światowej doprowadził do wielu zmian w życiu Żernik. Wielu mieszkańców poległo podczas działań wojennych, a ku ich czci wybudowano pomnik na terenie Żernik (Zdjęcie). Inna konsekwencją wojny było to, że Żerniki znalazły się na terenie objętych plebiscytem. W związku z tym na terenie wsi zaczęło działać wiele organizacji propolskich min. ZHP, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół". Członkowie tych organizacji zaangażowali się w plebiscycie i brali udział w powstaniach. Ostatecznie w wyniku plebiscytu Żerniki znalazły się na terenie Niemiec. W tym samym czasie rozpoczęła się budowa kościoła parafialnego który 6 września 1931 roku kardynał Adolf Bertram poświęcił i nadał patrona- Jana Chrzciciela.

W 1927r. Żerniki zostały włączone jako dzielnica do Gliwic. W 1936r. rozbudowano szkołę a rok wcześniej miała miejsce budowa przedszkola. Po dojściu Hitlera do władzy zmieniono nazwę Żernik na Gröling. W 1935r. w Żernikach powstało wzorcowe osiedla robotnicze na terenach wykupionych od hrabiego von Gröling. Zaplanowano budowę 147 domów po 40,5 m² z elektrycznością i wodą. Projekt domów (6 typów) i osiedla był dziełem Meyera a domu gminy Waldenmeiera i Meyera. Osiedle było dla górników z Gliwic i Zabrza. Po rozpoczęciu wojny większość działań frontowych omijała Żerniki. Wielu mieszkańców powołano do wojska, zaczęła panować bieda. Dopiero pod koniec wojny (23 stycznia) od strony Pyskowic do Gliwic a tym samym do Żernik wkroczyli Sowieci i zajęli miasto po 4 dniach walk. Zaczęły się masowe rozstrzeliwania, z ksiąg parafialnych wynika że 9 mieszkańców Żernik zostało zabitych. Po wojnie rozpoczęły się masowe deportacje w głąb ZSRR.

W marcu 1945 r. wkroczyła polska administracja, społeczność się wymieszała. Przybyli repatrianci, mieszkańców o narodowości niemieckiej wysiedlono do Niemiec. W 1946r. było 3052 mieszkańców parafii. Po wojnie życie mieszkańców całkowicie się zmieniło, wszyscy musieli się przystosować do realiów Polski Ludowej i wszystkich ograniczeń ustalonych przez władze. Mała liczba mieszkańców utrzymywała się wyłącznie z rolnictwa, wzrastał liczba chłopo-robotników. Na przełomie lat 70. rozpoczęła się budowa sąsiedniego osiedla Obrońców Pokoju, co zbliżyło Żerniki do miasta. Miejscowość bezpowrotnie utraciła swój rolniczy charakter. Przemiany po 1989 roku korzystnie wpłynęły na rozwój dzielnicy i gospodarczą aktywność mieszkańców.