Virus
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Un virus (deu latin virus, qui vòu díser "poson", "veren", mot neutre segonda declinason) qu'ei ua particula biologica (de 20 a 300 nm d'endom) capabla d'infectar un organisme viu. Que' compausa d'un acid nucleïc (ADN o ARN) associat dab proteïnas. Non possedeish pas cap metabolisme e donc b'a pas cap besonh de's neurí, non creish pas e non pòt pas multiplicà's tot sol. Que pòt pas sonque infectar ua cellula eucariòtas o procariòtas (un virus qui infecta un bactèri qu'ei aperat un bacteriofage) entà qu'aquesta e copien lo son cabau genetic e lo traduseishin en sintetizant las soas proteïnas e, fin finala, e's moreishin en tot liberar un heish de virus naveths.
Los antibiotics (qui ageishen en estancant lo metabolisme deu bacteris) n'an pas cap efecte suus virus au contre deus vaccins qui permeten d'establir ua immunitat contra tau o tau virus.
Per'mor de la loa manca de metabolisme que s'a discutit mantun còp se los virus b'èran o pas èsters vius. Generaument que's considera que non e qu'en vertat, que son objèctes biologics a las termièras deu monde viu.
En çò deus umans los virus que son responsables de mantuas malaudias e, en particular deu SIDA causat per lo virus VIU.
