Acid nucleïc
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
| Acids nucleïcs |
|---|
Adenosina - Ribotimidina (rare) - Uridina
Desoxiadenosina - Desoxitimidina - Desoxiuridina AMP - TMP - UMP - GMP - CMP dAMP - dTMP - dUMP - dGMP - dCMP |
Un acid nucleïc qu'ei ua macromolecula polimèrica, qu'ei a díser compausada d'unitats de basa (monomèrs) aperadas nucleotids. L'acide nucleïc lo mei famós qu'ei de segur l'acid desoxiribonucleïc (ADN) on b'ei codificada e transmesa l'informacion genetica de las cellulas (e donc deus organismes compausats de cellulas). Totun, l'ADN n'ei pas lo sol acid nucleïc ; los acids ribonucleïcs qu'existeishen tanben : l'acid ribonucleïc messatgèr (ARNm) qui ei ua copia de l'ADN qui ei lejuda per l'acid ribonucleïc de transfert (ARNt) qui transporta los aminoacids utilizats per la sintèsi de las proteïnas en ligats enter eths dens un organit aperat ribosòma e constituit d'un assemblatge acide ribonucleïc ribosomiau (d'ARNr) e de proteïnas. Que vedem que los acids nucleïcs que son a las basa de la vita e qu'an ua possibilitat teorica d'autonomia puish que son a l'origina de la loas pròpia reproduccion, çò qui dar aus bioquistas tot lo leser d'especular suber las originas molecularas de la vita.
[Modificar] Estructura
Un acid nucleïc qu'ei compausat de nucleotids. Un nucleotid, eth, que's compausa d'un acid fosforic (H3PO4), d'un glucid de cinc carbònis (pentòsa), sia la ribòsa (per l'ARN, en estant l'encausa de la "R"), sia la desoxiribòsa (com son nom l'indica, qu'ei una ribòsa dab un atòm d'oxigèn en mens, e, de segur, qu'ei l'encausa de la "D").
[Modificar] Acid ribonucleïc (ARN)
Los acids ribonulceïcs que son cadenas (polimèrs) simplas de nucleotids (los lor monomèrs). Lo lor glucid pentòsa qu'ei ua ribòsa e que condan quate menas de nulleotid : adenina (abreujat A), timina (T), citosina (C) e Uracila (U) ; aqueth darrèr n'ei pas present dens l'ADN qui, enlòc, e utiliza la guanina. Los ARN be son de tres escantilhs :
- Acid ribonucleïc messatgèr (ARNm) : qu'ei ua copia (sintetizada au cap d'un procès aperat transcripcion de l'ADN) deu còde marcat suber l'ADN. L'ARNm qu'ei apuish lejut peus ribosòmas e peus ARNr (l'ARN seguent dens aquesta lista) qui, mercès au còde marcat per l'encadenament deus sons nucleotids, b'ebrocan los diferents aminoacids.
- Acid ribonucleïc de transferiment : qu'ei ua molecula d'ARN plagada capabla, au còp, de reconéisher un codon (un ensemble de tres nucleotids qui codan, mercés au còde genetic, pas sonque per un aminoacid particular de la futura proteïna) de l'ARNm e de reconéisher e carrejar l'aminoacid qui'u corresponeish.
- Acid ribonucleïc ribosomic (ARNr) : qu'ei un ARN qui s'associa dab proteïnas entà formar las sosunitats deus ribosòmas (las usias on la cellula e harga las soas proteïnas en tot ligar los aminoacids au mejan de ligams peptidics)
[Modificar] Acid desoxiribonucleïc (ADN)
L'ADN qu'ei la macoromolecula qui contien l'informacion genetica (qui ua partida b'ei transcrivuda suber l'ARNm). Aquesta informacion que permet de sintetizar las proteïnas mes tanben de regular la loas sintesi (entà que cada cellula e sintetize pas sonque certas menas de proteïnas, dens ua certa quantitat e/o pas sonque a un moment precís). L'ADN qu'ei hèra mei gran que los ARN (qui non son pas sonque la copia d'ua hèra petita partida de l'ADN), que possedeish desoxiribòsas (en lòc de las ribòsas deus ARN), los sons nucleotids que son los medishs deus deus ARN a despart de la guanina ( qui remplaça l'uracil, absenta de l'ADN) ; fin finala l'ADN qu'ei ua dobla cadena de nucleotids mentre qui l'ARN b'ei pas sonque ua simpla cadena.
