Acid ribonucleïc
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
L'acid ribonucleïc (abreujat ARN) qu'ei ua macromolecula de la familha deus acids nucleïcs. Com la molecula d'ADN, l'ARN qu'ei un polimèr de nucleotids (qui son donc los monomèrs de l'ARN). Cada nucleotid qu'ei compausat d'un acid fosforic (de formula H3PO4), d'un glucid pentòsa (la ribòsa qui balha lo son nom a l'ARN) e d'ua basas azotadas enter quate possiblas, sia ua de las duas purinas, l'adenina e la guanina, sia ua de las duas pirimidinas, la citosina e l'uracil (véder l'estructura quimica deus acids nucleïcs).
Com dens l'ADN, los nucleotids de l'ARN que's ligan per ligams fosfodieters ; la molecula d'ARN qu'ei asimetrica e polarizada dab ua extremitat aperada 3' e ua auta 5' (aquestas extremitats deus acids nucleïcs que son aperadas atau per'mor deus carbònis de las loas pentòsas, la ribòsa dens lo cas de l'ARN). Fin finala, que cau mencionar que l'ARN que s'enrolla en eliç com ua coda de pòrc o un tiratap.
Be i a diferentas tracas d'ARN, cadua assegurant foncions hèra desparièras (mes, totun, totas viradas de cap a la sintèsi de las proteïnas) dens lo metabolisme, lo desenvolopament, lo manteniment de l'estructura de la cellula, l'utilizacion e la transmicion deu son cabau genetic : acid ribonucleïc messatgèr (ARNm), acid ribonucleïc de transferiment (ARNt) e acid ribonucleïc ribosomic (ARNr). En çò deus retrovirus (com lo VIU, responsable deu SIDA) l'ARN que joga lo ròlle de depositari deu cabau genetic (ròlle jogat per l'ADN dens las cellulas vivas) ; que's parla alavetz d'ARN genetic (ARNg).
[Modificar] Foncions deus diferents ARN
L'ARNm qu'ei ua copia d'un tròç de la sequéncia nucleotidica de l'ADN. Aqueth tròç qu'ei interpretat, entà hargoar proteïnas, dens un sosorganet aperat ribosòma e compausat d'ARNr associat dab proteïnas. Dens lo ribosòma, los aminoacids (qui son las moleculas qui, encadenadas en coda li sega) que son carrejats peus ARNt qui cadun e sap associar cada aminoacid dab un triplet de nucleotids que sap reconéisher suber l'ARNm. Aquesta capacitat qu'ei possibla mercés a la proprietat de complementaritat de las basas (l'adenina que's pòt associar sonque dab la timina e l'uracila no's pòt associar pas sonque dab la citosina). Mercés a la regla d'apariment de las basas, los ARNt que poden donc "léger" lo còde genetic escrivut suus ARNm e qui balha l'òrdi d'encadenament deus aminoacids, tant vau díser la composicion de las proteïnas de la cellula qui asseguran la soa estructura e las soas foncions metabolicas.
[Modificar] Diferéncias enter las moleculas d'ADN e d'ARN
L'ADN qu'ei ua molecula compausada de duas cadenas de nucleotids enrotladas en eliç dobla. L'ARN, au contre qu'ei ua eliç simple dab ua sola cadena de nucleotids.
Lo glucid de l'ADN qu'ei la ribòsa mentre qu'ei la desoxiribòsa dens l'ARN (que i manca un grop idroxil : OH).
En lòc de la timina, l'ARN qu'utiliza l'uracil.
[Modificar] Transcripcion
L'ARN qu'ei produsit au cap d'un procès aperat transcripcion de l'ADN. La transcripcion qu'ei efectuada per un complèxe (un ensem) enzimatic aperat ARN polimerasa. Enter los enzims qui ne hèn partida, las elicasas qu'an per mission de desenrotlar l'eliç dobla d'ADN entà poder obrir aquesta molecula en desseparar las soas duas cadenas nucleotidicas en bèth perméter atau la lectura d'ua de las duas (aperada per aquò la cadena codanta).
