Renaissença

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Pels articles omonims, vejatz Renaissença (omonimia).

La Renaissença (reg. Renaishença/Reneishença)^[1] es lo nom de l'epòca artistica (e culturala) que fa lo començament de l'Edat Modèrna. Lo tèrme ven de l'òbra de Giorgio Vasari Vidas de pintors, escultors e arquitèctes famoses, publicada en 1570, mas fins al sègle XIX aqueste concèpte recep pas una interpretacion istoricoartistica granda. Ça que la, Vasari aviá formulat una idèa determinanta, la naissença novèla de l'art grèc e roman antics, que pressupausava una consciéncia istorica individuala granda, un fenomèn completament novèl dins l'actitud espiritual dels artistas. En fach, la Renaissença romp conscientament amb la tradicion artistica de l'Edat Mejana, que qualifica, amb mesprètz plen, d'estil de barbars o de gòts. Amb la meteissa consciéncia, s'opausa a l'art contemporanèu del Nòrd d'Euròpa. Del punt de vista de l'evolucion artistica generala d'Euròpa, la Renaissença significa una rompedura amb l'unitat estilistica que fins a aquel moment èra estada supranacionala.

Es correntament admés que la Renaissença artistica comença en Itàlia al sègle XV e puèi se difusa dins la resta del continent, a de ritmes e de grads desparièrs segon la geografia. Se prolonga al sègle XVI e atenh alavetz dins de nombróses países son apogéu. La Renaissença constituís pas un retorn enrè: las tecnicas novèlas, lo novèl contèxte politic, social e scientific permeton als artistas d'innovar. Pel primièr còp l'art penètra dins la esfèra privada : las òbras sont pas solament comandadas pel poder religiós o secular, senon entra dins los ostals borgeses.