Løve
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
| Løve |
||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Foto: Miroslav Duchacek |
||||||||
| Systematikk | ||||||||
|
||||||||
| Vitskapleg namn | ||||||||
| Panthera leo L., 1758 |
Løva er eit stort rovdyr som lever på savannar, stepper og ørknar i Afrika og i eit reservat i nordvestlege India. Ho skil seg ut som det nest største av kattedyra (etter tigeren), og som det einaste sosiale. Ho høyrer med mellom dei mest brukte dyra i symbolikk og folklore, og opptrer mellom anna i det norske riksvåpenet.
Innhaldsliste |
[endre] Skildring
Løver veger som regel mellom 120 og 250 kg, og har ei kroppslengde på opptil 2,5 m. Hannen er 20-50% større enn hoa. Fargen varierer frå lyst gulbrun til svart, alt etter kvar dyra lever; vanlegvis er dei lysast i ørkenstrok. Løva kan verta opp til 25 år i fangenskap. Det fins ei kryssing mellom løve og tiger, liger.
[endre] Utbreiing
Løva finst hovudsakeleg på i det sentrale og sørlege aust-Afrika, men isolerte populasjonar førekjem òg i Sahara og nord i India. Tidlegare fanst dei over eit mykje større område, m.a. heilt nord til Hellas på Aristoteles' tid; men menneskeleg jakt og konkurranse har utrydja dei mange stadar. M.a tærte romarane mykje på bestanden i si tid.
[endre] Åtferd
Løva er det einaste sosiale kattedyret, og organiserer seg i flokkar på opp til 20-30 dyr. Kjerna i flokken består oftast av 4-12 løvinner i nær slekt, oftast kusiner og søstrer. Øvst på rangstigen i flokken ligg leiarhannen, som sjeldan er i slekt med løvinnene og vanlegvis har kome seg til makta i flokken ved å drepa den tidlegare leiaren. Stundom vert flokkar leidd av fleire hannar, det er då vanlegvis snakk om brødrepar. Alle ungar i flokken er avkom av leiarhannen/leiarhannane og holøvene, framande born eller born av tidlegare leiarar vert som regel drepne.
Løvene jaktar i flokk, og det er løvinnene som har hovudansvaret. I rike område, som t.d. Serengeti, bidreg ikkje hannen i det heile teke, medan det m.a. i Namibiaørkenen er tilnærma likestilling på dette området på grunn av den knappe tilgongen på bytte. Berre ein av ti jaktar ender med at løvene nedleggjer eit dyr.
Rangordninga i flokken avgjer kva rekkjefølge individa i flokken inntek måltidet. Leiaren et først, etterfulgd av eldre løvinner, før born og unge får krangla om restane. Dette viset gjer at mange døyr før dei rekk å bli kjønnsmogne, og fører til at berre dei sterkaste og mest hardføre løveungane overlever.
[endre] Status som art
Løvebestanden har falle dramatisk over lengre tid. I Sentralafrika lever det per i dag mellom 16000 og 30000 dyr, mot 100 000 tidleg i 1990-åra. Utrekningar visar imidlertid at populasjonen er i vokster att, grunna auka barnekull. Situasjonen for den asiatiske løva er verre; den einaste populasjonen tel ikkje stort fleire enn 300 individ.
[endre] Løva i kultur og symbolikk
Løva symboliserer mot og styrke, og er eit vanleg dyr både i kunsten og heraldikken. Noreg høyrer til mellom dei mange landa som har ho i riksvåpenet sitt, saman med m.a. Danmark, Storbritannia, Skottland og India.
[endre] Kjelder
