Kurland

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Kurland (latvisk Kurzeme; litauisk Kuršas; estisk Kuramaa; polsk Kurlandia; russisk Курляндия, Kurljandija) er eit av dei fire historiske landskapa i Latvia. Det ligg sørvest for Rigabukta, og er kalla opp etter det baltiske folket kurane. Det strekte seg i mellomalderen heilt ned til dagens nordvestre del av Kaliningrad (Königsberg) og omfatta heile det noverande litauiske kystområdet.

Kurland høyrte under den Den tyske riddarordenen i staten Livland (om lag 1200–1560). Kurland var eit hertugdøme som var ein del av Den polsk-litauiske realunionen frå 1560 til 1795 og hadde på 1600-talet koloniar på Tobago og i Gambia. For å tene skipa i kolonitrafikken gjekk hertug Jekabs (1610–1682) inn i ein leigeavtale om bruk av Flekkerøy utanfor Kristiansand. I 1664 sikra hertugen gjennom ein avtale med Fredrik III av Danmark-Norge rettane for for Kurland til å utvinne sølv, bly, kopar og jern med særs gunstige vilkår. Kurland etablerte gruver på Eidsvoll og Kongsberg, og i periodar var opptil 300 kurlendarar i arbeid i Noreg.

Etter delinga av Polen og Litauen i 1795 gjekk området over til Det russiske keisardømet (1795–1918).

I tillegg til latviarar og tyskarar budde det òg svenskar her, i nyare tid òg russarar. Den nordlegaste delen er tynt folkesett og er for det meste busett av livarar.

Grunneigarane og byborgarskapet, og dermed dei danna klassane, var i all hovudsak tyskspråklege, den tyske folkegruppa vart evakuert av styresmaktene til Posenområdet under den andre verdskrigen, og derfrå drive vidare bort av Stalin og polakkane.

[endre] Byar i Kurland

• Liepaja (Libau)
• Ventspils (Windau)
• Grobina (Grobin)
• Aižpute (Hasenpoth)
• Kuldiga (Goldingen)
• Saldus (Frauenburg)
• Piltene (Pilten)
• Tukums (Tuckum)
• Talsi (Talsen)

[endre] Hertugar av Kurland

1562-1587 Gotthard Kettler

1587-1642 Friedrich Kettler

1587-1616 saman med Wilhelm Kettler (delt 1596-1616)

1642-1681 Jakob Kettler

1681-1698 Friedrich Kasimir Kettler

1698-1711 Friedrich Wilhelm Kettler

1711-1737 forskjellege rivaliserande regentar, m.a. den seinare russiske tsarina Anna

1737-1758 og 1758-1763 Ernst Johann von Biron

1763-1795 Peter von Biron

[endre] Kjelde