ebooksgratis.com

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Corazon Aquino - Wikipedia

Corazon Aquino

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Corazon Aquino
Corazon Aquino
11e president van de Filipijnen
Ambtstermijn 25 feb 1986 - 30 juni 1992
Voorganger Ferdinand Marcos
Opvolger Fidel Ramos
Geboren 25 jan 1933
Partner Benigno Aquino jr.
Politieke partij UNIDO - PDP - Laban coalitie
Vicepresident Salvador H. Laurel

Corazon Aquino (Paniqui, 25 januari 1933) was van 1986 tot 1992 de elfde president van de Filipijnen. Aquino kwam aan de macht toen Ferdinand Marcos, die het land jarenlang op dictatoriale wijze regeerde, moest vluchten tijdens de EDSA-revolutie. Bij deze opstand kwamen een deel van het leger en honderdduizenden burgers in opstand naar aanleiding van de zeer omstreden verkiezingsuitslag van 1986. Aquino, wiens echtgenoot Benigno Aquino Jr. in 1983 was vermoord bij terugkeer uit ballingschap, was bij deze verkiezingen de belangrijkste kandidaat van de oppositie geweest. Corazon Aquino was de eerste vrouwelijke president in de geschiedenis van de Filipijnen en werd in 1992 opgevolgd door Fidel Ramos, een van de hoofdrolspelers bij de EDSA-revolutie en minister van Defensie tijdens de regering van Aquino.

Inhoud

[bewerk] Vroege levensloop en de opmaat naar haar politieke carrière

[bewerk] Afkomst en vroege jeugd

Corazon Aquino werd geboren op 25 januari 1933 als Maria Corazon Cojuangco in het plaatsje Paniqui zo'n 60 kilometer ten noorden van Manilla. Ze was de zesde van in totaal acht kinderen uit het gezin van Demetria Sumulong en Jose Cojuangco. De familie Cojuangco was een invloedrijke familie van Chinese afkomst. Haar betovergrootvader was afkomstig uit China en had in de Filipijnen een rijst- en een suikerverwerkingsfabriek laten bouwen. Diens zonen kochten grote stukken grond en behoorden tot het welgestelde en invloedrijke deel van de Filipijnse bevolking. Ook de vader van Corazon was een invloedrijk man, als grootgrondbezitter, suikermagnaat, bankier en lid van het Filipijns Huis van Afgevaardigden namens de provincie Tarlac[1].

In 1933 verhuisde de familie naar een groot huis aan de Ango Street in Manilla om dichter in de buurt van betere scholen te wonen. Corazon ging naar het St. Scholastica's College toe en was daar op een jaargang na elk jaar de beste van haar klas.

[bewerk] Tweede Wereldoorlog

In 1941 viel Japan kort na de aanval op Pearl Harbor ook de Filipijnen aan. Binnen drie weken tijd was Manilla in Japanse handen. Voor de Cojuancos veranderde er niet veel in die periode. De Japanners vormden met behulp van Filipijnse politici die met hen wilden meewerken een regering. José Laurel werd de nieuwe president en Benigno Aquino sr. werd de voorzitter van het Filipijnse parlement (Assemblee). De familie van Corazon was goed vertegenwoordigd in de politiek. De vader van Corazon werd congreslid, net als een oom van haar. Weer een andere oom was senator. Corazzon kwam op deze manier al op jonge leeftijd in aanraking met machtige invloedrijke mensen die bij de Cojuancos op bezoek kwamen. Op een van de feestjes waar ze samen met haar ouders kwam leerde ze rond haar negende verjaardag ook haar toekomstige man Benigno Aquino jr. kennen. Vroeg in 1945 barstte de gevechten om de Filipijnen in alle hevigheid los. Hierbij werd het huis van de Cojuancos in de as gelegd. Op 3 februari 1945 gaven de Japanners zich over aan de Amerikanen. José Laurel, Benigno Aquino en andere Filipinos die meegewerkt hadden met de Japanners werden gevangen gezet in Japan.

[bewerk] Periode in Amerika

Ruim een jaar later, op 4 jui 1946 werden Filipijnen onafhankelijk. Het economie en het land waren echter gehavend en de situatie was erg onveilig doordat er allerlei guerrillagroeperingen zoals de Hukbalahap actief waren. De Cojuancos besloten daarop te verhuizen naar de Verenigde Staten. Een jaar lang woonde de familie in Philadelphia. Corazon ging er naar de Ravenhill Academy. Na dat jaar verhuisden haar ouders weer terug naar de Filipijnen. Corazon en haar zussen en broer gingen bij de zus van haar moeder in New York City wonen. Daar volgde ze de Notre Dame Convent School en het College of Mount Saint Vincent. Ze studeerde er Vrije Kunsten en behaalde haar Bachelor of Arts-diploma in 1953. Haar doel was op dat moment om wiskundelerares en tolk te worden.

[bewerk] Huisvrouw

Na haar terugkeer in de Filipijnen kort daarna, studeerde ze een jaar lang rechten aan de Far Eastern University. In 1955 trouwde ze met Benigno Aquino Jr., die niet lang daarna, als 22-jarige, tot burgemeester van Concepcion gekozen werd. Samen zouden ze vijf kinderen krijgen: een zoon: Benigno III en vier dochters: Maria Elena Aquino, Maria Aurora Aquino, Victoria Eliza Aquino en de latere televisiepresentator Kris Aquino[2].

Hoewel Corazon net als haar echtgenoot Benigno lid was van de Liberal Party was zij in die tijd huisvrouw en niet politiek actief. Benigno's politieke carrière verliep ondertussen voorspoedig. Hij werd eerst gekozen als gouverneur en later als senator. Kort na het aantreden van Ferdinand Marcos in 1972 werd de populaire senator echter gearresteerd en gevangen gezet. Hij zou later zelfs ter dood worden veroordeeld. Op 8 mei 1980 kreeg Benigno - na een tweetal hartaanvallen in maart - de mogelijkheid om samen met zijn gezin te vertrekken naar de Verenigde Staten om daar een noodzakelijke hartoperatie te ondergaan. Benigno herstelde snel na de operatie in een ziekenhuis in Dallas en het gezin leefde vervolgens drie jaar lang in zelf verkozen ballingschap in de buurt van Boston. In 1983 vond Aquino het, ondanks waarschuwingen dat zijn leven gevaar zou lopen, tijd geworden om terug te keren naar zijn thuisland. Door de verslechterde economie van de Filipijnen en verslechtering van de gezondheidstoestand van Marcos dreigde volgens Auquino een burgeroorlog met als mogelijke uitkomst een regering onder leiding van de vrouw van Marcos met militaire steun van de belangrijkste militaire bondgenoot van de president generaal Fabian Ver[3]. Op 21 augustus 1983 werd Benigno Aquino, zoals gevreesd, neergeschoten op het vliegveld van Manilla bij zijn terugkeer uit ballingschap. Het Internationale vliegveld heet tegenwoordig Ninoy Aquino International Airport als eerbetoon aan de echtgenoot van Corazon.

[bewerk] Presidentsverkiezingen 1986 en de EDSA-revolutie

Op 23 november 1985 kondigde president Ferdinand Marcos volledig onverwacht vroegtijdige presidentsverkiezingen aan voor februari 1986. Oorspronkelijk stonden de verkiezingen een jaar later gepland en het naar voren halen van de verkiezingen zou zijn gebeurd onder druk van de Amerikanen. In eerste instantie was senator Salvador Laurel de belangrijkste kandidaat van de oppositie. Er was echter twijfel over zijn kansen om Marcos te verslaan en een beweging om Corazon Aquino als presidentskandidaat naar voren te schuiven kwam daarom op gang. Onder leiding van zakenman Joaquin Roces werden in een week tijd een miljoen handtekeningen opgehaald om de kandidatuur van Aquino te ondersteunen. Corazon Aquino werd hierbij overtuigd om zich kandidaat te stellen met Salvador Laurel als kandidaat voor het vicepresidentschap.

De verkiezingen op 7 februari 1986 werden ontsierd door geweld en berichten van fraude. Volgens COMELEC, de officiële instantie verantwoordelijk voor de verkiezingen in de Filipijnen, werden de verkiezingen gewonnen door de zittende president met 10.807.197 stemmen en werd Corazon Aquino tweede met 9.291.761 stemmen. De National Movement for Free Elections (NAMFREL) kwam echter tot een andere conclusie. Deze instantie riep Aquino met 7.835.070 stemmen, tegen 7.053.068 stemmen voor Marcos, tot winnaar uit. De Filipijnse bisschoppenconferentie veroordeelde namens de invloedrijke Katholieke Kerk de uitslag van de verkiezingen en ook de Amerikaanse Senaat nam een resolutie aan met een dergelijke verklaring. Zowel Marcos als Aquino riepen zichzelf tot winnaar van de verkiezingen uit.

Op 22 februari verklaarden minister van defensie Juan Ponce Enrile en luitenant-generaal Fidel Ramos dat ze de zittende president niet langer konden steunen nadat hij volgens hen de verkiezingen had gestolen. Samen met enkele honderden soldaten barricadeerden ze zich in twee tegenover elkaar liggende militaire bolwerken langs de rondweg van Manilla, de EDSA. Marcos probeerde daarop het tij te keren door de opstandelingen gevangen te laten nemen. Hierop riep de invloedrijke kardinaal Jaime Sin burgers op om de opstandelingen te komen helpen. Enkele honderdduizenden mensen gaven gehoor aan de oproep en wierpen zich op als menselijk schild voor de omsingelde troepen van Ramos en Enrile. In een paar dagen tijd groeide de mensenmassa aan tot naar schatting 1 tot 2 miljoen mensen. Ferdinand Marcos durfde het met het oog op de aanwezige burgers niet aan om de aanval op de opstandelingen in te laten zetten en steeds meer legereenheden sloten zich aan bij de opstandelingen. In de ochtend van 25 februari werd Corazon Aquino in een eenvoudige inauguratieceremonie ingezworen als de nieuwe president van de Filipijnen. Niet veel later hield ook Ferdinand Marcos een dergelijke ceremonie. Aan het eind van die dag moest Marcos echter onder druk van de grote mensenmassa's, later ook wel aangeduid als de EDSA-revolutie of de "People Power Revolution", het groeiend aantal overlopers binnen het leger en de diplomatieke druk van de Verenigde Staten besluiten om samen met zijn gezin het land uit te vluchten.

[bewerk] Het presidentschap

[bewerk] De problemen die speelden

Na de euforie die in eerste instantie heerste vanwege de beëindiging van het regime van Ferdinand Marcos, stond Corazon Aquino met haar regering voor de zware taak om het land er bovenop te helpen. Enkele van de grote problemen die Aquino moest aanpakken waren de grootschalige armoede, de grote buitenlandse schuld van 28 miljard US$, communistische en islamistische afscheidingsbewegingen, een verwaarloosde infrastructuur, een tekort aan goede leraren en een verdeelde legermacht. Bij het oplossen van de vele problemen moest ze bovendien afrekenen met twee dieperliggende problemen. Filipino's vormen onderlinge familiebanden met de bedoeling hiervan sterker te worden. Dit uit zich politiek gezien in het feit dat mensen stemmen op een kandidaat waarvan ze dan later iets terugkrijgen, of dat ze stemmen op basis van een advies van een grootgrondbezitter, patroon of ander machtig persoon in de regio. Aquino zou het volk duidelijk moeten maken dat het landsbelang boven het regionale belang of het eigen belang gaat. Het tweede probleem dat als een rode draad door de geschiedenis van het land heen loopt en toen dus ook speelde was dat de welvaart nogal ongelijk verdeeld is. De kleine rijke klasse had bovendien alle belangrijke posities en macht in handen en zou dus niet snel geneigd zijn om concessies te doen ten faveure van het veel grotere arme dele van de bevolking.

[bewerk] Enkele omstreden beslissingen en maatregelen

Haar onervarenheid en de plotselinge overgang van de oppositie naar de macht maakten het voor haar en haar adviseurs extra moeilijk. Enkele beslissingen die de regering Aquino in deze beginperiode maakten bleken desastreus of waren erg omstreden. Zo werd het als zeer corrupt beschouwde ministerie van Energie ontbonden en werd de door Ferdinand Marcos gebouwde kerncentrale op Bataan niet in bedrijf gesteld. Deze maatregelen zorgden er echter voor dat de Filipijnen enkele jaren later in ernstige problemen kwam op het gebied van energievoorziening, wat de economische vooruitgang van het land weer ernstig ondermijnde. Een andere maatregel die Aquino vrij kort na de machtsovername nam was het vrijlaten van enkele honderden politieke gevangenen. De meeste bekende hiervan waren Jose Maria Sison, de leider van de communistische partij van de Filipijnen en Bernabe Buscayno, de oprichter van de New People's Army. Deze maatregel werd in het buitenland goed ontvangen, maar viel in de Filipijnen niet bij iedereen in goede aarde. Vooral binnen het leger wekte de maatregel woede op. Ook begon de regering, onder leiding van minister Pimentel, met het benoemen van nieuwe regionale bestuurders, zoals provinciale gouverneurs en burgemeesters, die de nieuwe regering beter gezind waren. Ook benoemde Aquino diverse generaals en andere hoge functionarissen binnen het Filipijnse leger als vervanging voor aan Marcos loyale militairen. Ook deze benoemingen lokten in het land kritiek uit van tegenstanders. De regering Aquino werd verweten niets anders te werk te gaan als Marcos en loyale medestanders te benoemen op belangrijke posities. Verder was er kritiek op het feit dat de bestuurders werden benoemd en niet zoals wettelijk was vastgelegd werden gekozen door het volk.

[bewerk] Een nieuwe grondwet

Aquino was aan de slag gegaan met haar regering door de bestaande grondwet uit 1973 grondig aan te passen. Teneinde haar positie te verstevigen wilde ze echter deze zogenaamde Freedom Constitution binnen een jaar vervangen hebben door een nieuwe, door de bevolking geratificeerde, grondwet. Er werd een commissie aangesteld, met leden die een afspiegeling vormden van haar coalitie, met als doel om snel een nieuwe permanente grondwet te ontwerpen. De commissie moest bij ontwerpen van de nieuwe grondwet enkele belangrijke beslissingen nemen. Zo werd er met een stem verschil besloten dat de Filipijnen volgens een presidentiële in plaats van een parlementaire republiek. Verder werden er besluiten genomen over de manier waarop het Filipijnse wijze zou kunnen stemmen, de autonomie van lokale overheden, landhervormingen en de mate waarin de economie open zou worden voor buitenlandse participatie. In de nieuwe grondwet was tevens opgenomen dat de macht van de president werd beperkt vergeleken met de macht die president Marcos zich in de loop der tijd had toegeëigend. Het uitroepen van de staat van beleg werd aan banden gelegd en zou voortaan slechts nog voor 60 dagen uitgeroepen kunnen worden. Het Filipijns Congres kreeg bovendien de mogelijkheid om de maatregel ongedaan te maken en tevens zou iedere burger de mogelijkheid krijgen om de maatregel te laten toetsen door het Filipijnse hooggerechtshof.[4]. Omdat er haast was bij het ontwerp van de grondwet, werd er gekozen voor een simpele basis, waarbij de details door latere wetgeving zou worden vastgelegd. Deze nieuwe grondwet werd op 7 februari 1987 geratificeerd en is tegenwoordig nog steeds de geldende grondwet van de Filipijnen. Er volgden bovendien verkiezingen voor het Filipijns Congres en voor lokale overheidsposten. Hierdoor ontstond langzamerhand een democratische gekozen overheid.

[bewerk] Couppogingen

Aquino kreeg internationaal veel waardering voor haar inzet voor de democratie. In 1986 werd ze bijvoorbeeld door Time Magazine gekozen als "vrouw van het jaar". In de Filipijnen had ze echter te maken met tegenstand van een nog altijd grote grote groep Marcos-loyalisten. Daarnaast zorgden enkele maatregelen die de regering Aquino in haar beginperiode nam, zoals de vrijlating van communistische leiders, ervoor dat de aanvankelijk eenheid onder de oppositie ten tijde van de EDSA-revolutie al gauw weer verdwenen was. Aquino kreeg te maken met meerdere couppogingen door militairen en opstanden door communisten. Haar gehele regeerperiode werd bovendien gekenmerkt door voortdurende geruchten over couppogingen.

[bewerk] Arturo Tolentino

Op 8 juli 1986, kort na haar aantreden, kreeg Aquino te maken met de eerste poging tot het ondermijnen van haar gezag. Tijdens een bezoek van Aquino en Fidel Ramos aan Cagayan de Oro op het zuidelijk gelegen eiland Mindanao checken Arturo Tolentino en enkele aanhangers in in Manila Hotel, een monumentaal gebouw vlak bij Rizal Park, waar die zondag net als de meeste zondagen een grote groep Marcos aanhangers zich verzameld heeft om te protesteren tegen de regering. Om 16:00 uur neemt een groep gewapende soldaten het hotel in bezit. Een uur later leest Tolentino een brief van Ferdinand Marcos voor waarin verklaard wordt dat Tolentino de enige wettige president kan zijn in afwezigheid van Marcos. Daarnaast zou Enrile de Eerste minister moeten worden en Ramos zou minister van Defensie blijven.

Aquino verklaarde vanuit het zuiden dat aan de actie van Tolentino niet te veel aandacht geschonken diende te worden en ondernam verder niets. De rest van het leger bleef Aquino trouw of sloot zich in ieder geval niet aan bij de coupplegers. Versterkingen en bevoorradingen werden onderschept. Na terugkeer van Aquino in Manilla werd in een spoedberaad, op advies van Enrile bepaald dat er een ultimatum gesteld zou worden aan Tolentino en zijn aanhangers. Zwaar militair ingrijpen werd voorlopig uitgesloten gezien het feit dat er in het monumentale pand ook veel buitenlandse journalisten verbleven. Na onderhandelingen bond Tolentino in en verklaarde hij dat hij slechts uit was geweest op het zo vroeg mogelijk uitschrijven van nieuwe verkiezingen. De soldaten en officieren die betrokken waren bij de opstand worden niet bestraft en Tolentino en zijn aanhangers werden uiteindelijk ook niet vervolgd. Dit versterkte bij de tegenstanders van Aquino het beeld dat hadden van een besluiteloze en zwakke regering.

[bewerk] Gegorio Honasan

Meer serieuze pogingen volgden in 1987 en in 1989. Beide militaire coups werden geleid door kolonel Gregorio Honasan, die eerder nog een grote rol had gespeeld bij het omverwerpen van het regime van Marcos. De couppoging van december 1989 was een zeer serieuze bedreiging voor de regering Aquino. Zo'n 3000 man, waaronder elitetroepen van het Filipijnse leger, bezetten met geweld strategische posities in de stad, waaronder enkele militaire basissen en Fort Bonafacio. Daarnaast werd met een inbeslaggenomen vliegtuig een bombardement uitgevoerd op het Malacañang Palace. Aquino bleef ongedeerd, maar in totaal kwamen bij de gevechten 100 mensen om het leven. De president zag zich genoodzaakt de hulp van de Amerikaanse luchtmacht in te roepen waarna de rust in de stad weerkeerde en de coupplegers het opgaven. Hoewel ze de couppoging overleefd had, bleken de politieke gevolgen groot. De vicepresident viel haar nu openlijk af en riep haar op af te treden. Daarnaast zag men het inroepen van de steun van de Verenigde Staten als een teken van onmacht. De gevolgen voor de economie van deze coup waren ook groot. Buitenlandse investeerders waren door het geweld afgeschrikt en ook de toerismesector was zwaar getroffen[3].

[bewerk] Lage populariteit en het einde

Begin 1991 bleek uit peilingen dat de populariteit van Aquino nog nooit zo laag geweest was. De bevolking verweet haar dat ze de beloften die ze gedaan had, zoals het verminderen van de armoede, het uitbannen van corruptie en het meer democratisch maken van de Filipijnse samenleving, niet was nagekomen[3]. Corazon Aquino besloot zich na afloop van haar termijn niet meer herkiesbaar te stellen en gaf haar steun aan haar minister van Defensie Fidel Ramos. Niet iedereen in het overwegend katholieke land was echter blij met deze keuze voor de protestante Ramos.

[bewerk] Periode na het presidentschap

Aquino in 2003
Aquino in 2003

Hoewel Corazon Aquino zich na haar presidentschap terugtrok uit het publieke leven, bleef ze nog erg betrokken bij de politiek in de Filipijnen. Bij de verkiezingen van 1998 steunde ze de burgemeester van Manilla bij zijn gooi naar het presidentschap. Alfredo Lim kwam echter niet verder dan de vijfde plaats in verkiezingen die ruimschoots gewonnen werden door de populaire acteur Joseph Estrada. Drie jaar later speelde Aquino een belangrijke rol tijdens de tweede EDSA-revolutie. Vier dagen met vreedzame demonstraties leidden er toen toe dat Estrada werd opgevolgd door Gloria Macapagal-Arroyo, de tweede vrouwelijke president van de Filipijnen. In 2005 en 2006 uitte ze openlijk kritiek op president Gloria Macapagal-Arroyo. In 2005 beschuldigde ze Macapagal-Arroyo ervan dat ze de verkiezingen van 2004 zou hebben beïnvloed en riep ze Arroyo op om af te treden. Een jaar later deed ze mee aan een demonstratie op de EDSA tegen de president naar aanleiding van de arrestatie van een aantal militairen die volgens de regering van Macapagal-Arroyo van plan waren geweest een coup te plegen. In 2007 zette ze zich in voor de verkiezingscampagne van haar zoon Benigno III, die tijdens de verkiezingen van 2007 met succes een Senaatszetel probeerde te bemachtigen. Ook was ze op de achtergrond betrokken bij projecten met betrekking tot microkrediet voor beginnende ondernemers en met sociale zekerheid en beurzen via de Benigno Aquino Memorial Foundation en de EDSA People Power Commission waarin ze een rol speelt. Ook begin 2008 liet ze van zich horen door een grote mis te organiseren ter morele ondersteuning van Jun Lozada, kroongetuige in de corruptiezaak rond de aanbesteding van de aanleg van een nationaal breedband netwerk. ook riep ze Arroyo op 26 februari in een speech voor invloedrijke Filipijnse managers opnieuw op om af te treden naar aanleiding van deze corruptiezaak[5].

Op 24 maart 2008 maakte dochter Kris Aquino bekend dat haar moeder lijdt aan darmkanker. De ziekte werd ontdekt toen Aquino zich liet onderzoeken, nadat ze zich tijdens de paasdagen niet goed voelde[6].

[bewerk] Zie ook

[bewerk] Referenties

  1. ^ The Philippine Presidency Project over Corazon Aquino
  2. ^ De website van de Filipijnse overheid over Corazon Aquino
  3. ^ a b c Ronald E. Dolan, ed., Philippines: A Country Study, Washington: GPO for the Library of Congress, 1991
  4. ^ Abinales, P.N., Amoroso, D.J. (2005) State and Society in the Philippines, Rowman and littlefield publishers Inc., Lanham
  5. ^ Aquino to Arroyo: ‘Give way to a credible gov’t’ , The Philippine Daily Inquirer, 26/02/2008.
  6. ^ [http://www.debeurs.nl/buitenland/185208/Filipijnse-oud-president-Aquino-ziek.html Filipijnse oud-president Aquino heeft kanker, De Pers, 24/03/2008.

[bewerk] Overige bronnen

  • Haskins, James (1988) Corazon Aquino, Leader of the Philippines, Enslow Publishers, Inc.
  • Reid, Robert, Guerrero, Eileen (1995) Corazon Aquino and the Brushfire Revolution, Louisiana State University Press.



aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -