Athene
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Athene (Grieks: Αθήνα = Athina; fonetisch: [/a'θina/]?) is de hoofdstad en grootste stad van Griekenland, de hoofdstad van de regio Attika en het gelijknamige departement (nomós) Athene. Athene is tevens het politieke, culturele en economische centrum van het land, een kosmopolitische metropolis van ongeveer 3.192.606 inwoners. Athene is vooral bekend vanwege de historische gebouwen uit de oudheid, zoals het Parthenon op de Akropolis, een heuvel in Athene. Het merendeel van de gebouwen in het tegenwoordige Athene is echter van vrij recente datum.
De Olympische zomerspelen van 2004 werden in Athene gehouden. De eerste moderne Olympische Spelen, die van 1896, vonden eveneens in Athene plaats. Op 18 en 20 mei 2006 werd in Athene het Eurovisiesongfestival georganiseerd.
Inhoud |
[bewerk] Naam
De stad is genoemd naar de godin Pallas Athene, in vroeger tijden ook de patroon van de stad. De tempel Parthenon op de Akropolis, het beroemdste monument van de stad, is ter ere van haar. In vroeger tijden heette de stad Αθηναι (Athènai, meervoud van Athèna). Dit werd in de 19e eeuw opnieuw de officiële naam van de stad. Maar na een taalhervorming in de jaren '70 heet de stad Athina, een naam die sommige Grieken ook in het Engels prefereren boven Athens.
[bewerk] Geschiedenis
 |
Athene is te vinden in de historische atlas van Wikibooks. |
 Zie Geschiedenis van Athene voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Vermoedelijk vestigden zich rond 3500 v.Chr. zich de eerste bewoners op de heuvel Akropolis. Van de vroege geschiedenis van de stad is weinig bekend, maar Athene is waarschijnlijk tot circa 1065 een koninkrijk geweest en een belangrijk centrum van de Myceense beschaving. In de eeuwen die volgden ging Athene langzaam en met tijdelijke terugvallen op weg naar een democratie. Athene voert in deze tijd diverse oorlogen tegen de Perzen, die ze verslaan in de Slag bij Marathon (490 v.Chr.), maar die tien jaar later wel de stad en de Akropolis grotendeels verwoesten. Na diverse pieken en dalen (Peloponnesische oorlog, Dertig Tirannen) wordt Athene in de 4e eeuw v.Chr. een belangrijke wetenschaps- en kunststad, die beroemde namen als Socrates, Plato en Aristoteles voortbrengt.
In 168 v.Chr. wordt de stad ingenomen door de Romeinen (die overigens zelf spraken van de 'bevrijding' van Athene), maar de stad blijft een belangrijke rol binnen het Romeinse Rijk vervullen, ook al leggen de inwoners zich niet gemakkelijk bij de Romeinse aanwezigheid neer. In 86 v.Chr. wordt de stad daarom als straf door Sulla geplunderd. In 51 na Chr. bezoekt de apostel Paulus de stad. Keizer Hadrianus brengt rond 130 na Chr. een bezoek en begint een reeks belangrijke bouwwerken. Ook dan is Athene nog steeds een belangrijk centrum.
Hierna raakt de stad echter in verval: in 297 wordt ze door de Goten geplunderd, wat in 395 nog eens herhaald wordt. In 529 sluit keizer Justinianus de filosofenscholen waarmee de stad definitief een vrij onbetekenende uithoek van het Byzantijnse Rijk wordt. In 1204 wordt de stad veroverd door Franse kruisvaarders, waarna de stad een paar eeuwen lang speelbal van diverse staten wordt. In 1458 wordt de stad ingelijfd door de Turken, die uit respect voor het verleden de Atheners nog wel diverse privileges geven, maar twee jaar later van het Parthenon wel een moskee maken. De stad zou, een kleine Venetiaanse bezetting in 1687 uitgezonderd, bijna vier eeuwen deel van het Ottomaanse Rijk uitmaken.
Vanaf de 18e eeuw wordt de stad bezocht door veel rijke westerlingen, die geïnteresseerd zijn geraakt in de wortels van hun beschaving, wat het Griekse onafhankelijkheidsstreven aanspoort. Vanaf 1821 proberen de Grieken een eigen natie te stichten, wat langzaam lijkt te lukken. In 1829 wordt de Griekse onafhankelijkheid erkend door de grote mogendheden en in 1833 volgt Athene het kleine Nauplion op als hoofdstad van het nieuwe koninkrijk. In de jaren die volgen worden de universiteit (1837) en een orthodoxe kathedraal (1842) geopend en wordt de stad flink uitgebreid. Vóór de Griekse vrijheidsoorlog was Athene een stadje van ongeveer 10.000 inwoners geweest. Tijdens de Vrijheidsoorlog werd de stad nu weer eens door de vrijheidsstrijders, dan weer door de Turken veroverd, met alle verwoestingen vandien. Na de oorlog was de bevolking tot 4000 verminderd. In de eerste decennia van het onafhankelijke Griekenland maakt de stad een flinke groei door. Omstreeks 1890 wordt het aantal van 100.000 inwoners bereikt. In 1896 vinden hier de eerste moderne Olympische Spelen plaats.
In de 20e eeuw maakt Athene een enorme groei door. Zo komen in 1922 veel Griekse vluchtelingen uit Klein-Azië, in het bijzonder Smyrna, naar de stad. In de Tweede Wereldoorlog wordt Athene drie jaar lang door de Duitsers bezet en komen duizenden om door hongersnood en geweld. Vervolgens krijgen de inwoners ook nog eens met de burgeroorlog te maken. Na de oorlog trekken meer en meer Griekse plattelanders naar de hoofdstad, die steeds meer uit haar voegen lijkt te barsten, met veel illegale bouwwerken en ontzettend veel smog. Met de komst van de Olympische Spelen in 2004 is de stad echter flink opgeknapt. Dit heeft ook erg geholpen bij de organisatie van het Eurovisiesongfestival twee jaar later, op donderdag 18 en zaterdag 20 mei 2006 op het OAKA-terrein in de noordelijke voorstad Maroúsi.
[bewerk] Gemeente
Waar met Athene, ook in Griekenland, vaak de gehele agglomeratie wordt aangeduid, bestaat deze in feite uit vele gemeentes (dimi). De gemeente Athene zelf (Dimos Athinaion) omvat het centrale deel van de agglomeratie en huisvest zo'n twintig procent van de inwoners. Zoals in alle Griekse gemeenten wordt de burgemeester direct door de bevolking gekozen. De burgemeester van oktober 2002 tot februari 2006 was Dora Bakoyanni van het conservatieve Nea Dimokratia. Ze was de eerste vrouwelijke burgemeester van Athene. Inmiddels is zij aangesteld als minister van Buitenlandse Zaken in de Griekse regering. Nikitas Kaklamanis, voormalig minister van Gezondheidszorg, is de huidige burgemeester van Athene.
[bewerk] Beschrijving van het stadscentrum
De meeste Griekse straatnamen worden voorafgegaan door οδός (odós, straat), λεωφόρος (leóforos, boulevard) of πλατεία (platía, plein), gevolgd door de naam van de straat in de tweede naamval (genitivus), bijvoorbeeld Odos Eleftheriou Venizelou: straat van Eleftherios Venizelos. In het dagelijks gebruik worden die beginwoorden echter bijna altijd weggelaten, maar ze staan wel op de straatnaamborden vermeld.
[bewerk] Omónia en Sýntagma
Eén van de centrale punten van het moderne Athene is het plein Omónia (Eendracht), waar vanuit een waaier van drukke straten vertrekt. Hier is een belangrijk (overstap)station voor de metro en komen vele buslijnen samen. Aan de 28 Oktovríou (28 oktoberstraat), genoemd naar de Griekse afwijzing van een Italiaanse bezetting in 1940, liggen het Nationaal Archeologisch Museum en de Polytechnische school, die belangrijke rol heeft gespeeld bij de vele studentenprotesten. Aan de andere kant van Omónia ligt de Eólou. Hier staat de bekende toren Aérides (Toren der Winden), die uitzicht biedt op de Akropolis.
De twee evenwijdige lanen Eleftheríou Venizélou (ook wel Panepistimíou) en Stadíou (Stadionsstraat) lopen van Omónia naar een ander centraal plein: Syntágmatos, het plein van de grondwet (Sýntagma), waaraan ook het parlement ligt. Ook dit plein heeft, om begrijpelijke redenen, een voorname rol in vele protesten gespeeld en is ook nu meestal het centrale punt voor demonstraties en stakingen. Aan de Panepistimíou liggen een aantal 19e eeuwse gebouwen in neo-klassieke stijl: de Nationale Bibliotheek, de Universiteit en de Academie van Wetenschappen, alsmede de katholieke kathedraal van Sint Dionysios. Ook het Ilíou Mélathron, het statige herenhuis waar Heinrich Schliemann met zijn Griekse vrouw heeft gewoond, ligt aan deze straat.
Voor het parlementsgebouw (Voulí ton Ellínon), dat oorspronkelijk gebouwd is als paleis voor koning Otto I, ligt het graf van de onbekende soldaat en staan een aantal Evzone-wachters in traditionele uniformen de 'wacht' te houden. Aan dit plein ligt ook het Hotel Grande Bretagne, het oudste en bekendste hotel van de stad, waar vele beroemdheden hebben gelogeerd en dat tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van de Duitse bezetters was. In het metrostation Sýntagma zijn diverse opgravingen te zien die aan het licht kwamen tijdens de aanleg van de metro.
[bewerk] Nationale Tuin en Lykavittós
Ten zuiden van Sýntagma loopt de Amalías (Amalia-laan, genoemd naar de eerste koningin van Griekenland), die langs de Ethnikós Kípos (Nationale Tuin). In dit stadspark ligt de Hadrianus-poort, die de oude stad van Theseus verbond met de nieuwe stad van keizer Hadrianus. Daarachter liggen de ruïnes van het Olympieion, een aan Zeus gewijde tempel, waaraan men eeuwen heeft gewerkt, totdat Hadrianus hem in 132 liet voltooien in Korinthische stijl. Ten zuidoosten van het park ligt het oude Olympisch stadion, gebruikt tijdens de spelen van 1896 en gebouwd op de plaats waar vroeger de oude spelen van de Panathenaeën werden gehouden.
Aan de Iródou Attikoú, ten oosten van het park, ligt de Anáktora, de presidentiële ambtswoning die oorspronkelijk dienst deed als paleis voor de kroonprins. Aan het noorden van de Iródou Attikoú, aan het kruispunt met de Vasilíssis Sofías (Koningin Sofie-laan), ligt het Benáki-museum, ondergebracht in de voormalige herenwoonst van de steenrijke kunstverzamelaar Antonis Benakis. Verderop de Vasilíssis Sofías ligt het Byzantijns Museum, ingericht in een weelderige stadswoning in Toscaanse stijl, die vroeger toebehoorde aan de hertogin de Plaisance. Iets verder ten noorden ligt de Lykavittós, een 277 meter hoge heuvel, met bovenop de top witte kerkje van Ágios Yórgos (Sint Joris, de patroonheilige van Griekenland), vanaf waar een groot deel van de stad is te overzien.
[bewerk] Monastiráki en Pláka
Aan de oostkant van het stadscentrum ligt het metrostation Monastiráki (kloostertje) en het gelijknamige plein. Ten zuidwesten van dit plein ligt de oude volksbuurt Plaka, tegenwoordig vooral populair bij toeristen, niet in de laatste plaats omdat de wijk aan de voet van de Akropolis van Athene ligt. Hier liggen ook de grote de Bibliotheek van Hadrianus, een antiek onderwijscentrum van 100m x 80m, en de Romeinse Agora (plein), met het opvallende Dorische poortgebouw, en de eerder genoemde Toren der Winden. Rondom dit achthoekige gebouwtje loopt een gebeeldhouwde fries met de allegorische voorstelling van de windstreken. Vroeger was er hierbinnen ook een beroemd wateruurwerk (Klepsydra) te bezichtigen.
Iets ten zuiden van Monastiraki loopt de Apostólou Pávlou naar de duurdere wijk Thissío. Hier ligt onder meer de oude Agora, een goed bewaarde tempel van Hephaestus.
[bewerk] Bezienswaardigheden
[bewerk] Musea
- Nationaal Archeologisch Museum van Athene
- Akropolis museum
- Hellenic Cosmos
- Benaki museum
[bewerk] Openbaar vervoer
Athene en haar voorsteden worden doorkruist door een netwerk van vele trolley- en gewone bussen, en een tramlijn (met twee vertakkingen). Bovendien rijden er in de stad veel taxi's, die relatief goedkoop zijn en zowel door Atheners als door toeristen veel worden gebruikt. De stad kent drie metrolijnen, alsmede een aantal spoorlijnen die aansluiten op het overigens schaarse Griekse spoornet. Een voorstad-spoorlijn, de "Proastiakós" genaamd, verbindt de stad ook met het oostelijk gelegen vliegveld, genoemd naar de politicus Eleftherios Venizelos. Het in 2001 geopende vliegveld is een grote, moderne luchthaven, met vele internationale verbindingen, alsmede binnenlandse vluchten over heel het land.
[bewerk] Metro
zie ook Metro van Athene
Lijn 1 (groene lijn) is de oudste lijn van de stad. Het is een voortzetting van de eerste spoorlijn van Griekenland, gebouwd in 1869, die Athene verbond met de havenstad Pireas, acht kilometer zuidelijker. Sindsdien heeft de lijn vele veranderingen ondergaan, is ze geëlektrificeerd, deels ondergronds en loopt sinds 1954 door tot de noordelijke voorstad Kifissia.
Lijn 2 (rode lijn) bestaat sinds 2000, maar ideeën voor de lijn bestaan al sinds de jaren '50. Ze doorkruist de stad van de noordwestelijke wijk Aghios Antonios naar het zuidoostelijke Aghios Dimitrios. Op dit moment wordt de lijn verlengd in zowel noordwestelijke richting - naar de grote voorstad Peristéri - als in zuidoostelijke richting - naar Ellinikó, de vroegere luchthaven van Athene.
Lijn 3 (blauwe lijn) bestaat sinds 2003 en is, net als lijn 2, gebouwd als onderdeel van de infrastructurele verbeteringen voor de komst van de Olympische Spelen een jaar later. Ze loopt van Egaleo, een westelijke wijk van de stad, door het centrum tot aan het vliegveld Eleftherios Venizelos, ten oosten van de stad, het laatste lange stuk echter boven de grond, op gewoon spoor. Men is bezig de lijn aan de westkant te verlengen tot aan het centrum van Piraeus. Het traject tussen de stations Doukissis Plakentias en Ethniki Amyna zal in de lente van 2006 worden afgesloten voor een duur van 6 maanden, om werkzaamheden aan drie nieuwe tussenliggende stations (Agia Paraskevi, Nomismatokopeio en Cholargos) mogelijk te maken.
Een vierde lijn, die hoofdzakelijk in een U-vorm tussen lijn 1 en lijn 2 komt te liggen, bevindt zich in het ontwerpstadium.
Lijn 1 wordt door de organisatie ISAP gerund, lijn 2 en 3 door Attiko Metro.
[bewerk] Sport
De met voorsprong populairste sport in Griekenland is voetbal en Athene kent daarom ook diverse voetbalclubs. De bekendste twee zijn Panathinaikos en AEK Athene, die beide tot de voornaamste clubs van het land behoren, en er is het kleinere Egaleo FC. In de voorsteden van de stad bevinden zich ook nog de clubs Panionios NFC en Olympiakos Pireus.
Beroemde sportcomplexen in de stad zijn het Stadion Panathinaiko en het Olympisch Stadion Spyridon Louis.
[bewerk] Olympische spelen
Alhoewel de klassieke Olympische Spelen in Olympia werden gehouden, mocht Athene in 1896 de eerste moderne spelen organiseren. Het evenement werd een groot succes en wordt sindsdien elke vier jaar herhaald. Tijdens de openings- en sluitingsceremonie mogen de Griekse deelnemers altijd als eersten het stadion binnentreden.
Velen verwachtten dat Athene om die redenen in 1996 ook de (zomer)spelen zou mogen organiseren, het zou dan immers het honderdjarig bestaan van de moderne spelen zijn. De spelen gingen echter naar het Amerikaanse Atlanta, wat in Griekenland veel verontwaardigde reacties opleverde. Even dreigden de Grieken zelfs tot een boycot van de spelen, maar men zag hier later toch vanaf. Met het wereldkampioenschap atletiek van 1997 lieten de Atheners zien wel degelijk een groot sportevenement te kunnen organiseren en zo werden de spelen 2004 alsnog aan hun 'thuisland' gegund.
Ter gelegenheid van de spelen werden veel bouwwerkzaamheden gepland. Niet alleen werden veel nieuwe sportaccommodaties gebouwd, maar de hele infrastructuur van de stad werd flink verbeterd. Tijdens de voorbereidingen hierop liep men echter enorm achter op schema, wat vooral in het buitenland tot suggesties leidde dat de spelen maar elders moesten worden georganiseerd. Uiteindelijk kwam alles toch nog op tijd klaar en werden de spelen door velen als een groot succes gezien. Van de infrastructurele verbeteringen profiteren de Atheners nog tot op de dag van vandaag.
zie ook Olympische Zomerspelen 2004
[bewerk] Marathon
De marathon, een hardloopwedstrijd over 42 kilometer en 195 meter, is ontstaan vanuit een legende rond de slag bij Marathon. Na deze slag zou de boodschapper Pheidippides de 40 kilometer van het plaatsje Marathon naar de stad Athene rennend hebben afgelegd, om zo de overwinning van het Atheense leger te kunnen overbrengen. Tijdens de eerste moderne Olympische Spelen werd om die reden ook een marathon georganiseerd. Deze traditie werd elke volgende spelen herhaald en ook in niet-olympisch verband worden tegenwoordig jaarlijks over de hele wereld vele marathons gelopen. De Marathon van Athene is hiervan één van de bekendste, daar deze het (vermeende) originele marathonparcours aflegt. Hij wordt jaarlijks op de eerste zondag van november georganiseerd.
[bewerk] Partnersteden
Buenos Aires (Argentinië), sinds 1992
Florence (Italië)
Los Angeles (Verenigde Staten)
Parijs (Frankrijk), sinds 2000.svg/20px-Flag_of_South_Korea_(bordered).svg.png)
Seoel (Zuid-Korea), sinds 2006
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie Athens van Wikimedia Commons. |
| Hoofdsteden in Europa |  |
|---|---|
|
Amsterdam · Andorra la Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Ljubljana · Londen · Lissabon · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monaco · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Pristina · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Valletta · Vaticaanstad · Vaduz · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb |
