Slûzen en keardamen yn Fryslân

Ut Wikipedy

Slûzen en keardamen yn Fryslân jout in oersjoch fan de slûzen en keardamen yn Fryslân. Dit type bouwurken is krektas de gemalen yn Fryslân, wichtich foar it peil op de Fryske boezem en de skipfeart.

[bewurkje seksje] Arsjitektuer

Der bestean ferskate typen slûzen:

Spuislûs - oare beneamingen foar dit type slûs binne útwetteringsslûs, de grutte útwetteringsslûzen binne de Lauwersslûzen en de Lorentzslûzen (Ofslútdyk), en syl, wêroan guon plaknammen as Dokkumer Nije Silen en Eazumasyl te werkennen binne.
Skutslûs - de gruttere skutslûzen binne te finen yn de plakken oan de Iselmar en Waadsee. Yn de kanalen, lykas de Tsjonger en Opsterlânske Kompanjonsfeart (beide meitsje diel út fan de Turfrûte), binne de lytsere slûzen en keardamen te finen. Guon plaknammen, meastal buorskippen, binne ûntstien troch tafoeging fan it wurd ferlaat (=skutslûs) oan in plaknamme, lykas Himrikerferlaat. In ferlaat by it plak De Himrik.

It komt ek wol foar dat beide typen slûzen of in keardaam njonken inoar lizze.

[bewurkje seksje] Tabel slûzen en keardamen

Plak	Slûs	Slûstype	Jier	Wetter
Appelskea	Boppestferlaat	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Appelskea	Daamslûs	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Appelskea	Stokersferlaat	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Dokkumer Nije Silen	Willem Loréslús	skutslûs	1969	Dokkumer Djip
Trije Tolhikken	Trije Tolhikkenslûs	skutslûs		Tsjonger
Iezumasyl	Slûs Iezumasyl	skutslûs		Suderie
Gordyk	Slûs Gordyk	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Harns	Grutte Slûs	skutslûs		Harnzer Trekfeart
Harns	Lytse Slûs			Harnzer Trekfeart
Harns	Tsjerk Hiddesslûzen	skutslûs	1951	Van Harinxmakanaal
Himrikerferlaat	Himrikerferlaat	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Jobbegea	Tsjonger Slûs II	skutslûs		Tsjonger
Koarnwertersân	Lorentzslûzen	spuislûs, skutslûs	1932	Iselmar
Lauwerseach	R.J. Cleveringslûzen	spuislûs	1970	Lauwersmar
De Lemmer	Lemsterslûs	skutslûs	1888
De Lemmer	Prinses Margrietslûs	skutslûs	1952	Prinses Margrietkanaal
De Lemmer	Rien slûs	skutslûs	1957
Makkum	Slûs Makkum	skutslûs	1606, 1663, 1778
Muntsjesyl		spuislûs	1882	Lauwers
Nanninga	Nanningaferlaat	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Nijhoarne	Tsjonger Slûs I	skutslûs	1888	Tsjonger
Nijetrine	Driewegsluis	skutslûs	1775, 1927	Linde
Nijetrine	Scheeneslûs	skutslûs	1914	De Scheene
Starum	Johan Frisoslûs	skutslûs	1966	Johan Frisokanaal
Starum	Slûs Starum	skutslûs
Foksebuorren	Foksebuorrenferlaat	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart
Warkum	Slûs Warkum	skutslûs		It Soal
Weinterpferlaat	Weinterpferlaat	skutslûs		Opsterlânske Kompanjonsfeart