بلز پاسکال

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

بلز پاسکال

بلز پاسکال
زمینه فعالیت	ریاضیات فیزیک فلسفه شناخت‌شناسی
تولد	۱۹ ژوئن ۱۶۲۳ کلرمون فران فرانسه
مرگ	۱۹ اوت ۱۶۶۲ پاریس، فرانسه

بلز پاسکال (به فرانسوی: Blaise Pascal) ‏ (۱۶۶۲ - ۱۶۲۳) ریاضی‌دان، فیزیکدان و فیلسوف فرانسوی که در سال‌های پایان عمر کوتاه‌اش به الهیات روی آورد.

فهرست مندرجات ۱ چکیده ۲ دوران اولیه زندگی و تحصیلات ۳ ابداعات در ریاضی ۴ ابداعات در ریاضی ۵ ابداعات در علوم فیزیکی ۶ بزرگسالی، مذهب، فلسفه و ادبیات ۷ تغییر مذهب ۸ رویارویی با مرگ ۹ نامه‌های ایالتی ۱۰ معجزه ۱۱ تفکرات ۱۲ کارهای پایانی و مرگ ۱۳ میراث ۱۴ سایر موارد ۱۵ کارها ۱۶ پانویس ۱۷ منابع ۱۸ جستارهای وابسته ۱۹ پیوند به بیرونی

[ویرایش] چکیده

پاسکال در سه سالگی مادرش را از دست داد و تحت آموزش پدرش قرار گرفت. کارهای اولیه پاسکال در علوم طبیعی و کاربردی بود که وی در آنجا نقشی مهم در ساخت ماشین حساب‌های مکانیکی و مطالعه سیالات داشت. وی هم‌چنین با عمومیت دادن کار ایوانگلیستا تریسلی نقشی مهم در توضیح مفهوم فشار و خلا نیز ایفا کرد. پاسکال هم‌چنین در دفاع از روش علمی نوشته‌های باارزشی دارد.
پاسکال به ایجاد دو زمینه جدید تحقیقاتی مهم کمک کرد. وی در ۱۶ سالگی رساله‌ای مهم در باب هندسه تصویری نوشت و در زمینه تئوری احتمال از ۱۶۵۴ با پیر دی فرمات مکاتباتی داشت، پاسکال هم‌چنین تأثیر چشمگیری بر توسعه اقتصاد مدرن و علوم اجتماعی داشت.

او به دنبال تجربه یک وضعیت عرفان در ۱۶۵۴، کارهای علمی خود را رها کرد و خود را وقف فلسفه و الهیات کرد. دو اثر مشهور وی، Lettres provinciales و Pensées حاصل این دوران هستند. پاسکال سال‌هااز بیماری رنج می‌برد و مرگ زود هنگام وی ۲ ماه پس از سی و نهمین سالروز تولدش به علایق و خواسته‌های او پایان داد.

[ویرایش] دوران اولیه زندگی و تحصیلات

پاسکال در منطقه کلرمانت-فراند در ناحیهِ Auvergneدر فرانسه متولد شد و در سن سه سالگی مادرش، آنتونیت بگن را از دست داد. پدرش، اتین پاسکال (۱۶۵۱-۱۵۸۸)، قاضی و عضو [[petite noblesse]]بود و به علوم و ریاضی علاقه داشت. بلز پاسکال برادر ژاکلین پاسکال بود و دو خواهر دیگر داشت که تنها یکی ازآنها بنام گیلبرت دوران کودکی را به سلامت طی کرد.

در سال ۱۶۳۱، اتین به همراه فرزندانش به پاریس نقل مکان کرد. اتین با توجه به نبوغ فوق‌العاده پسرش تصمیم به آموزش وی گرفت. پاسکال جوان در همان ابتدا استعداد خود را در ریاضیات و علوم طبیعی نشان داد، که شاید مکالمات همیشگی پدرش با عالمان برجسته علوم هندسه در پاریس از جمله رابروال،مرسن،دسارگوس،میدورگ،گاسندی و دسکارتس از جمله دلایل تمایل پاسکال بوده باشد. درسن یازده سالگی، وی رساله‌ای کوتاه درباره اصوات اجسام ارتعاشی نوشت و پدرش در جواب به این موضوع، مطالعه ریاضات را برای وی تا سن ۱۵ سالگی ممنوع کرد تا بلز از مطالعه لاتین و زبان یونانی بازنماند. با این وجود یکروز اتین متوجه شد که بلز(که در آن زمان ۱۲ سال داشت) با تکه‌ای زغال بر روی دیوار، اثباتی مستقل در مورد اینکه مجموع زاویه‌های یک مثلث برابر است با دو زاویه قائمه نوشته‌است. ازآن زمان به بعد پاسکال اجازهِ مطالعه اقلیدس را داشت.

پاسکال علاقه‌ای ویژه به مطالعه کارهای Desargues داشت. به دنبال مطالعه عقاید Desargues، پاسکال در سن ۱۶ سالگی رساله‌ای در باب مباحث مخروطیبنام [[Essai pour les coniques]](مقاله‌ای درباره مخروطی‌ها) نوشت. بخش اعظم این رساله اکنون از بین رفته‌است، ولی یک نتیجهِ مهم آن که به قضیه پاسکال معروف است به جای مانده‌است. کارهای پاسکال چنان با ارزش بودند که زمانی که دسکارتس دست نوشته‌های وی را دید، نتوانست باور کند که این کارها توسط پدر پاسکال نوشته نشده‌اند.

در سال ۱۶۳۸، مخالفت اتین با سیاست‌های مالی کاردینال ریچلیو خانوادهِ پاسکال را مجبور به فرار از پاریس کرد. تنها زمانی که ژاکلین در بازی بچه‌ها با کاردینال ریشلو موفق عمل کرد، اتین بخشیده شد. در سال ۱۶۳۹، خانواده پاسکال به Rouen نقل مکان کردند و اتین در آنجا مامور جمع‌آوری مالیات شد.

در سن ۱۸ سالگی، پاسکال برای کمک به پدرش در انجام محاسباتش یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به محاسبه جمع و تفریق بود و ماسین‌حساب پاسکال یا Pascaline نام گرفت. از جمله نمونه‌های اولیه این ماشین‌حساب در موزهZwinger در درسدن در آلمان قرار دارد. گرچه این ماشین‌حسابها در واقع مقدمه پیدایش مهندسی کامپیوتر بوده‌اند، اما آنها از لحاظ تجاری موفقیت چندانی بدست نیاوردند. طی دهه بعدی پاسکال طرح خود را ارتقاء داد و بیش از ۵۰ عدد از آنها را ساخت.

[ویرایش] ابداعات در ریاضی

علاوه بر دستاوردهای دوران کودکیش، پاسکال در بقیه دوران زندگیش نیز بر دانش ریاضی تأثیر گذاشت. در سال ۱۶۵۳، پاسکال رساله‌ای بنام [[Traité du triangle arithmétique]] («در باب مثلثات حساب») نوشت که در آن یک صورت جدولی راحت برای ضرایب دوجمله‌ای شرح داد که امروزه مثلث پاسکال نامیده می‌شود. یانگ هو ریاضی‌دان چینی از سلسلهِ کین ۴ قرن پیش از پاسکال به مساله‌ای مشابه با مثلث پاسکال پرداخته بود.

در سال ۱۶۵۴ پاسکال تحت تأثیریکی از دوستانش چوالیر دی مر که به مسائل قمار و شرط بندی علاقه داشت، با فرمت در این باب مکاتبه کرد و نتیجهِ آن مکاتبات تئوری احتمالات در ریاضی بود. و مشکل مورد نظر وی این بود که دو باریکن قمار که بازی را زودتر ترک می‌کنند، با توجه به وضعیت موجود بازی، می‌خواهند با توجه به شانسشان برای بردن بازی، سهام را عادلانه تقسیم کنند. از این مبحث نظر ارزش مورد انتظار بوجود آمد. پاسکال بعدها (در «تفکرات») از استدلال‌های احتمالی استفاده می‌کرد، (شروط پاسکال)، تا ایمان و اعتقاد به خدا و زندگی زاهدانه را توجیح کند. کارهای ارزشمند فرمت و پاسکال در احتمالات و ریاضیات مبنایی بسیار مهم برای لایبنیتز در خلق فرمول ریاضیات بسخردی محسوب می‌شود. [1]

پاسکال پس از تجربیات عرفانیش در سال ۱۶۵۴، کارها و مطالعات خود در ریاضییات را رها کرد. با این حال پس از یک شب بی‌خوابی کشیدن در سال ۱۶۵۸، او بصورت ناشناس جایزه‌ای را برای تربیع سیکلوئید اختصاص داد. ژان والیس، هایجین، کریستفر ورن و چندی دیگر راه‌حل‌هایی را ارائه دادند. پاسکال هم تحت نامی مستعار راه‌حل خود را ارائه داد. پس از آنکه پاسکال خود را برنده اعلام کرد، مباحثات و مناقشات سختی در گرفت.

[ویرایش] ابداعات در ریاضی

دستاورد مهم پاسکال در ارتباط با فلسفهِ ریاضی مربوط به اثر وی بنام De l'Esprit géométrique (در باب مغهوم هندسه) بود که در ابتدا به عنوان مقدمه‌ای برای کتاب هندسهِ برای یکی از مدارس معروف «مدارس کوچک پورت‌رویال» (Les Petites-Ecoles de Port-Royal) نوشته شده بود. این کار برای مدت بیش از یک قرن از مرگ پاسکال انتشار نیافت.. در این اثر پاسکال به مسالهِ کشف حقایق پرداخت و عنوان کرد که بهترین راه برای این کار این است که تمامی موضوعات را در مورد حقایق از قبل اثبات شده پیدا کرد. در عین حال وی عنوان کرد که این کار غیر ممکن است چراکه برای اثبات این حقایق به اثبات رسیده به حقایق دیگری نیاز است و بنابراین اولین اصل قابل حصول نیست. بر این اساس، پاسکال عنوان کرد که روشهای مورد استفاده در علم هندسه با اصول خاص آن و درنظر گرفتن موضوعات مرتبط با آنها در حد امکان مناسب هستند . با این وجود راهی وجود نداشت که در مورد درستی اصول مطمئن شد.

پاسکال همچنین با استفاده از De l'Esprit géométrique یک تئوری در ارتباط با معنی بسط داد. وی دو گونه معنا را از هم متمایز ساخت، اولی معانی قراردادی هستند که توسط نویسنده طرح می‌شوند و دومی معانی‌ای هستند که در داخل زبان هستند و همه آنها را می‌فهمند، و دلیل این است که مرجع به طور طبیعی مشخص است. نوع دوم ویژگی فلسفهِ ماهیت‌گراییاست. پاسکال ادعا کرد که تنها تعاریف گونهِ اول در مورد علوم و ریاضی مهم هستند و عنوان کرد که در این زمینه‌ها باید فلسفهِ صورت‌گرایی مطروحه توسط دکارتز مورد استفاده قرار گیرد. درDe l'Art de persuader (در باب هنر قانع‌سازی)، پاسکال نگاهی دقیق‌تر به روش بدیهی هندسه داشت و خصوصا به این مورد پرداخت که چگونه مردم در مورد اصول بدیهیکه از آنها نتیجه‌گیری می‌کنند قانع می‌شوند. پاسکال با Montaigne هم عقیده بود که حصول اطمینان در مورد این بدیهیات و نتیجه‌گیری از طریق روش‌های بشری غیرممکن است. وی اظهار داشت که این اصول تنها از طریق شهود قابل درک است و اینکه این حقیقت لزوم تسلیم در برابر خداوند برای رسیدن به حقایق را مورد تاکید قرار می‌دهد.

[ویرایش] ابداعات در علوم فیزیکی

مطالعات پاسکال در مورد سیالات (هیدرودینامیک و هیدروستاتیک) بر اساس اصول سیالات هیدرولیک بود.اختراعات او در این زمینه شامل فشار هیدرولیک (استفاده از فشار هیدرولیک برای افزایش نیرو) و سرنگ بود. در سال ۱۶۴۶، پاسکال از آزمایشات اوانجلیستا توریسلی[ در ارتباط با فشارسنج آگاهی یافت. وی این آزماشات را دوباره با استفاده از لوله‌ای پر از جیوه تکرار کرد و این لوله را به صورت وارونه درون کاسه‌ای از جیوه قرار داد و پاسکال این سئوال را مطرح کرد که چه نیرویی بخشی از جیوه را درون لوله نگهداشته و چه چیزی فضای بالای جیوه در لوله را پر کرده‌است. در آن زمان اکثر عالمان بر این عقیده بودند که غیر از خلا ماده‌ای نامرئی در آن فضا وجود دارد.

پاسکال بدنبال انجام آزمایشات دیگری در این زمینه در سال ۱۶۴۷ پاسکال Experiences nouvelles touchant le vide ( تجربیات جدید از خلا) را نوشت که در آن قوانین اصلی در مورد میزان تأثیر فشار هوا بر مایعات مختلف عنوان شده بود. پاسکال همچنین دلایل این مساله را که چرا در بالای ستون مایعات در لوله بارومتر خلا وجود دارد را عنوان کرد.

در سال ۱۶۴۸، پاسکال مطالعات خود را در این زمینه ادامه داد و در همین راستا شوهرخواهرش یک بارومتر را به ارتفاعات بالا برد و این نکته به اثبات رسید که سطح جیوه تغییر می‌کند و پاسکال این آزمایش را با انتقال بارومتر به بالای برج یک کلیسا در پاریس و سپس به پایین آن تکرار کرد. این آزمایشات که در نهایت منجر به بنیاد نهادن اساس بارومترشد با تحسین مردم در سرتاسر اروپا مواجه شد.

درپاسخ به این نقدها که باید چیزی نامرئی در فضای خالی‌ای که پایپسکال عنوان کرده وجود داشته باشد، پاسکال در پاسخ به استین نوئل یکی از مهم‌ترین نظریات قرن هفده را در ارتباط با روش علمی ارائه داد: «برای اثبات یک فرضیه اینکه تمامی موارد مطابق آن باشند کافی نیست، اما اگر تنها یک مساله خلاف آن باشد، همان یک مورد برای نقض فرضیه مورد نطر کافی است» تاکید و پافشاری وی در مورد وجود خلا باعث اختلاف او با برخی دانشمندان مطرح زمان از جمله دسکارتس شد.

[ویرایش] بزرگسالی، مذهب، فلسفه و ادبیات

[ویرایش] تغییر مذهب

با توجه به زندگی پاسکال می‌توان گفت که دو مورد دلیل تغییر مذهب وی بوده‌اند: بیماری و یانسن‌گرایی. از حدود سن هجده سالگی بود که پاسکال به نوعی بیماری عصبی دچار شد که هر روزه وی را آزار می‌داد.در سال ۱۶۴۷ ، در پی یک حمله عصبی پاسکال دچار لمسی اندام شد، به طوریکه بدون استفاده ار عصا قادر به راه رفتن نبود. وی همیشه دچار سردرد بود و از آن پس همیشه مشکل سوزش روده و معده داشت، پاهای پاسکال همواره سرد بودند و برای جریان یافتن خون در آنها نیاز به کمک بیرونی بود، پاسکال برای گرم کردن پاهایش همواره جورابهایش را در شراب خیس می‌کرد. برای استفاده از روش‌های درمانی بهتر وی به همراه خواهرش ژاکلین به پاریس رفت. سلامتی او بهبود یافت، اما سیستم عصبی پاسکال همچنان دچار مشکل بود. علاوه بر این وی دچار خودبیمار انگاری بود که تأثیر بسیاری بر شخصیت و نگرشش داشت. پاسکال بسیار عصبانی و تند خو شد و بسیار کم می‌خندید که این رفتارها از دید بعضی نشانه‌های غرور و سلطه‌جویی بودند. ^[۱] در سال ۱۶۴۵، لگن پدر پاسکال دچار آسیب دیدگی شد و در نتیجه وی تحت مراقبت یک دکتر یانسن‌گرا قرار گرفت. بلز اغلب با دکتر مکالماتی داشت و پس از درمان موفقیت‌آمیز پدرش از طریق وی کتاب‌هایی از نویسندگان یانسن‌گرا به امانت گفت. در این دوره، پاسکال نوعی «دگرگونی اولیه» را تجربه کرد و طی سال پس از آن شروع به نوشتن درباره موضوعات دینی کرد.

پاسکال در این زمان احساس دوری از عقاید اولیه مذهبیش را داشت وطی چند سال این دوره را که به گفتهِ وی «دورهِ زمینی» بود سپری کرد. پدر پاسکال در سال ۱۶۵۱ از دنیا رفت و بدنبال آن بلز اموال پدر را به ارث برد و سرپرست خواهرش ژاکلین شد که علی‌رقم میل برادر درهمان سال در پورت-رویال راهبه شد. زمانی که وقت سوگند پایانی ژاکلین بود، بلز از دادن پول ارث پدر به وی برای مخارج راهبه شدن(جهیزیه عروس مسیح) خوداری کرد. بدون پول، ژاکلین نمی‌توانست موقعیت چندان مناسبی در دیر راهبه‌ها داشته باشد. و به همین خاطر پاسکال نرم شد و تصمیم خود را عوض کرد. ^[۲]

پس از فراغت از امور خواهرش پاسکال دیگر هم آزاد بود و هم ثرتمند. وی یک خانه مجلل پر از خدم و حشم برای خود تهیه کرد و سوار بر کالسکه‌ای با چهار و یا پنج اسب به پاریس می‌رفت. وی دوران فراغتش را با معاشرت با بذله‌گویان، زنان و قماربازان (گواه کارهای وی در مورد حساب احتمالات است) سپری می‌کرد. زمانی وی یه دنبال یک بانوی زیبا و فهمیده در ناحیهِ اوورن بود که از آن بانو بنام سافوی دشت و صحرا یاد می‌کرد. ^[۳] در این زمان بود که پاسکال کتاب Discours sur les passions de l'amour («مکالمه در باب احساسات عاشقانه») را نوشت و به فکر ازدواج افتاد – که بعدها آنرا به عنوان «پست‌ترین وضعیت زندگی که مسیحیان به آن مجاز شده‌اند» شرح داد. ^[۴]

ژاکلین بلز را برای لهو ولعبش مورد نکوهش قرار داد و برای تغییر وی دعا کرد. در طی ملاقاتهایش با خواهرش در پورت رویال در سال ۱۶۵۴، وی امور دنیوی را خوار و حقیر عنوان می‌کرد ولی کششی به سوی خداوند نداشت. ^[۵]

[ویرایش] رویارویی با مرگ

در تاریخ ۲۳ نوامبر سال ۱۶۵۴ او در تصادفی روی پل نیلی گرفتار شد که در آن اسب‌های کالسکه که کنترل خود را از دست داده بودند از دیوارهِ پل پایین افتادند و کالسکه را به دنبال خود کشیدند. خوشبختانه در این حین میله اتصال شکسته شد و کالسکه از اسب‌ها جدا شده و نیمی از آن از پل آویزان شد. پاسکال و دوستانش در این حادثه صدمه‌ای ندیدند، اما فیلسوف احساساتی که مرگ را در جلوی چشمانش دیده بود، از وحشت غش کرد و مدتی بیهوش شد. او که ۱۵ روز بعد حوالی ساعت ۱۰٫۳۰ تا ۱۲٫۳۰ بهوش آمد، تصویر مذهبی قوی‌ای در ذهنش نقش بسته بود که آنرا در یادداشتی کوتاه سریعا ثبت کرد: آتش. «خدای ابراهیم، خدای اسحاق، خدای یعقوب، و نه خدای فلسفه دانان و دانشمندان و....». ا. یادداشت خود را با نیایش ۱۱۹:۱۶ ختم نمود: «پیغام تو را فراموش نخواهم کرد.آمین.» او این یادداشت را با دقت به کت خود دوخته بود و هرگاه لباس خود را عوض می‌کرد آنرا نیز جابجا می‌کرد. خدمتکار او این یادداشت را پس از مرگ پاسکال پیدا کرد..^[۶] در طول زندگی اغلب به غلط از وی به عنوان مردی لاابالی یاد می‌شد و بعدها تنها بدلیل اینکه بستر مرگ برای خود ساخته بود، ترد شد.

پاسکال که عقاید و باورهای مذهبیش جان تازه‌ای یافته بود در سفری ۲ هفته‌ای در ماه ژانویه سال ۱۶۵۵ به به صومعه‌ای قدیمی در پورت رویال رفت. در این زمان یعنی بعد از تحولات مذهبی بود که او اولین اثر ادبی خود در مورد مذهب را با نام «نامه‌های ایالتی‌» نوشت.

[ویرایش] نامه‌های ایالتی

Main article: Lettres provinciales

الگو:French literature (small) پاسکال که نوشتن این مجموعه را در سال ۱۶۵۶ آغاز کرد، با این اثر ضربه‌ای بیادماندنی به کازویستری، آیین مذهبی مذهب مشهوری که متفکران کاتولیسم در اوایل دوره مدرن (مخصوصا یسوعیان) از آن پیروی می‌کردند، وارد کرد. پاسکال مغلطه‌گری را استفاده از استدلال پیچیده برای توجیه بی بند باری اخلاقی عنوان کرد. روش استدلال وی بسیار زیرکانه بود: «نامه‌های ایالتی» به گونه‌ای نگاشته شده‌است که چنین به نظر می‌رسد که شخصی پاریسی به دوستان ایالتی خود در موارد اخلاقی و الهیات ، نامه‌هایی را نوشته که پس از مدتی باعث ایجاد محافل مذهبی و اندیشمندانه در پایتخت می‌شود. پاسکال با تلفیق عقاید یک کشیش باهوش و تجربیات افراد عادی سطحی جدید از نگارش را در نثر فرانسه ایجاد کرد. این مجموعه ۱۸ نامه‌ای طی سال‌های ۱۶۵۶ و ۱۶۵۷ با تخلص لوئیس دی مونتالت چاپ شد که باعث خشم ‌لوئیس چهاردهم گردید. پادشاه در سال ۱۶۶۰ دستور داد تا تمام نسخه‌های این مجموعه را بسوزانند.در سال ۱۶۶۱ مدرسهِ یانسن‌گراها در پورت‌رویال محکوم و بسته شد.کسانیکه در آن مدرسه کار می‌کردند در سال ۱۶۶۵ سندی با عنوان فتوای پاپ را امضا کردند که تعالیم یانسن را محکوم کرد و آن را بدعت خواند. آخرین نامهِ پاسکال در سال ۱۶۵۷ نشاندهندهِ تمرد آشکارا از پاپ بود و باعث شد الکساندر هفتم نامه‌ها را محکوم کند. اما این کار مانع خواندن این نامه‌ها توسط تحصیل‌کردگان فرانسه نشد. حتی به نظر می‌رسید که الکساندر هفتم هم با اینکه نامه‌ها را محکوم کرده، اما در خفا استدلالات پاسکال را پذیرفته‌است. چند سال بعد او بی بند و باری در کلیسا را محکوم کرد و دستور داد متون مغلط بازنویسی شوند.(۶۶-۱۶۶۵)

مجموعه «نامه‌های ایالتی» در کنار تأثیر مذهبی‌ای که داشت، اثر ادبی مشهوری هم بود. استفاده از شوخی، مضحکه و هجو تند و گزنده در متن، مجموعه را برای خوانندگان کاملاً قابل هضم کرده بود و بر روی شیوه نگارش نویسندگان فرانسوی از جمله ولتر و ژان ژاک روسو تأثیر گذاشت. چند نامهِ اول به معرفی اصول و عقاید مکتب یانسن‌گرایی مانند دگم‌های «قدرت بی‌واسطه» (نامهِ اول) و «لطف و مرحمت به اندازه» (در نامه‌ِ دوم) اختصاص دارد و نشان می‌دهد چرا این عقاید بدعت‌گذارانه نیستند. پاسکال در نامه‌های بعدی به طرفداری و دفاع از یانسن‌گراهای پورت‌رویال می‌پردازد—در این زمان فشارها بریانسن‌گراهای پورت‌رویال برای دست کشیدن از آموزشها و عقاید خود افزایش یافته بود—و همچنین این نامه‌ها محتوی انتفاد از مغلطه‌کاری و سفسطه بود. نامهِ شانزدهم شامل عذرخواهی منحصر به فردی و غیرعادی است، «اگر زمان می‌داشتم، نامه‌ای کوتاه تر می‌نوشتم »

«نامه‌های ایالتی» با افبال عمومی بسیاری روبه رو شد تا آنجا که ولتر این مجموعه نامه‌ها را بهترین کتاب نوشته شده در فرانسه خواند. .«^[۷] و زمانیکه از بوسوت پرسیدند که اگر کتاب‌های خود را ننوشته بود دوست داشت کدام کتاب را نوشته باشد، در پاسخ گفت:»نامه‌های ایالتی«پاسکال ^[۸]

[ویرایش] معجزه

پس از اینکه پاسکال از نظارت بر انتشار «نامه» آخرش فراغت یافت و به پاریس بازگشت، اعتقادات مذهبی وی بدلیل ارتباط نزدیکش با وقوع یک معجزه در دیر راهبه‌های پورت رویال افزایش یافت. خواهرزادهِ ۱۰ ساله پاسکال بنام مارگارت پریر دچار بیماری فیستول بود که باعث عفونی شدن بدنش شده بود و چشمها و بینیش را نیز تحت تأثیر قرار داده بود و پزشکان از مداوای وی ابراز ناامیدی کرده بودند. سپس در۲۴ مارس سال ۱۶۵۷ یک انسان معتقد چیزی را به پورت‌رویال اهدا کرد که به عقیدهِ وی و سایر معتقدین خاری از تاجی بود که باعث شکنجه حضرت مسیح شده بود. راهبه‌ها طی مراسمی با خواندن سرودهای مذهبی این خار را در محراب دیر خود قرار دادند. هر کدام از راهبه‌ها به نوبت این جسم مقدس را می‌بوسیدند و یکی از آنها که مارگارت را در بین عبادت‌کنندگان دید، جسم مقدس را برداشت وبا آن پای دخترک را لمس کرد. غروب همان روز مارگارت اظهار داشت که چشم‌هایش دیگر درد نمی‌کنند و مادر مارگارت نیز متوجه شد که اثری از بیماری در بدن دخترک نیست و پزشک نیز از این قضیه را تاکید کرد. پاسکال و نه راهبه‌ این قضیه را که به اعتقاد آنها یک معجزه بود، در دور و اطراف پخش کرد. هفت پزشک دیگر که از بیماری مارگارت مطلع بودند، اظهار داشتند که به عقیدهِ آنها معجزه اتفاق افتاده‌است. ماموران اسقف نیز این مساله را بررسی کردند و به همان نتیجه رسیدند و اجازه برقراری مراسم مذهبی را در پورت‌رویال دادند. جمعیت زیادی از معتقدین برای دیدن و بوسیدن این خار آمدند و تمامی کاتولیک‌های پاریس نیزاز این معجزه احساس شادمانی کردند. بعدها هم کاتولیک‌ها و هم یانسن‌گراها از این معجزهِ مستدل در دفاع از عقاید خود استفاده کردند. در سال ۱۷۲۸، پاپ بندیکت XIII با اشاره به این معجزه اظهار داشت که عصر معجزه هنوز به پایان نرسیده‌است.

[ویرایش] تفکرات

Main article: Pensées

متاسفانه پاسکال نتوانست پیش از مرگش مهم‌ترین کار مذهبیش بنام Pensées («تفکرات») را به اتمام برساند. قرار بود که این اثر بررسی بی‌نقض و جامعی در دفاع از مسیحیت باشد که عنوان اولیهِ آن[[Apologie de la religion Chrétienne]گ] به معنای دفاع از مذهب مسیحیت بود. پس از مرگ وی صفحاتی دستنوشته در وسائل او یافت شد که بر روی آنها افکار مختلفی به صورت درهم اما گویا نوشته شده بودند. اولین نسخه از این نوشته‌های مجزا در سال ۱۶۷۰ با نام Pensées de M. Pascal sur la réligion, et sur quelques autres sujets («تفکرات پاسکال در ارتباط با مذهب و سایر موضوعات) به صورت کتاب چاپ شد و بلافاصله به اثری ارزشمند تبدیل شد. نگرانی و هراس دوستان پاسکال و اندیشمندان از اینکه این»تفکرات« گسسته بجای زهد و دینداری منجر به ایجاد شبه در دین شود باعث شد تا آنها قسمت‌های مورد شک رامخفی کرده و سایر قسمت‌ها را تغییر دهند، به نحوی که موجب ناخشنودی شاه و یا کلیسا نشوند ^[۹] در آن زمان دیگرآزارها و اذیت‌های قبلی متوجه پورت‌رویال نبود و ویراستاران تمایل نداشتند که دوباره این آزارها و مشکلات از سر گرفته شوند. تا قبل از قرن نوزدهم»تفکرات" به صورت کامل و اصل منتشر نشد.

«تفکرات» پاسکال شاهکار و نقطهِ عطفی در نثر فرانسه محسوب می‌شود. سنت بیو در ارتباط با یکی از قسمت‌های این کتاب اظهار داشت که این صفحات بهترین در زبان فرانسه هستند. .^[۱۰] ویل دورانت، در اثر جامه یازده جلدیش ]]تاریخ تمدن [[ آنرا به عنوان بهترین کتاب نثر فرانسه مورد ستایش قرار داد. .«^[۱۱] پاسکال در»تفکرات" چندین تناقض فلسفی را بررسی کرد: بیکرانی و هیچ، ایمان و خرد، درون و ماده، مرگ و زندگی، معنا و پوچی و ...و چنین به نظر می‌رسد که غیرازجهل، خضوع و گذشت به نتایج دیگری دست نیافت. و با ادغام آنها وی شروط پاسکال را ایجاد کرد.

[ویرایش] کارهای پایانی و مرگ

تی اس الیوت پاسکال را در دوران زندگی‌اش به عنوان «مردی زمینی در میان زاهدان و»زاهدی در میان انسان‌های زمینی«توصیف کرد. زندگی زاهدانهِ پاسکال نتیجهِ عقیده‌ای بود که طبیعتا برای رنجش یک فرد کافی بود. در سال ۱۶۵۹، پاسکال که هیچ گاه از نعمت سلامتی برخوردار نبود، بشدت احساس بیماری کرد.طی سالهای پایانی زندگی‌اش،پاسکال از درمان پزشکانش سرباز می‌زد و عنوان می‌کرد :»بیماری وضعیتی طبیعی برای مسیحیان است«. ^[۱۲]

لوئیس چهاردهم نهضت یانسن‌گرایی را در سال ۱۶۶۱ در پورت‌رویال سرکوب کرد.در پاسخ پاسکال یکی از کارهای نهایی‌اش را بنام , Écrit sur la signature du formulaire (کتابی در باب نشان صورت)، که در آن یانسن‌گرا را از تسلیم شدن برحذر داشت.در همان سال خواهر پاسکال ژاکلین فوت کرد که باعث شد پاسکال بحث در مورد یانسن‌گرایی را خاتمه دهد. بزرگ‌ترین دستاورد پاسکال در ارتباط با نبوغ مکانیکی وی، ایجاد شاید اولین خط اتوبوس برای حمل مسافران در داخل پاریس در کالسکه‌هایی با چندین صندلی بود.

در سال ۱۶۶۲ اوضاع بیماری پاسکال وخیم شد. پاسکال با آگاهی از اینکه سلامتی‌اش رو به وخامت است، خواستار بستری شدن در بیمارستان شد اما دکتر وی اعلام داشت که وضعیت او چنان ناپایدار است که نمی‌شود او را به بیمارستان منتقل کرد. در تاریخ ۱۸ آگوست سال ۱۶۶۲ در پاریس،پاسکال دچار تشنج شد و مراسم تدفین و نیایش برای وی به اجرا درآمد. صبح روز بعد وی جان باخت، در حالیکه این کلمات را بر زبان داشت «خدایا هرگز تنهایم نگذار» و بدن وی در گورستان Saint-Étienne-du-Mont دفن شد.^[۱۳]

در کالبدشکافی انجام شده پس از مرگ معلوم شد که معدهِ پاسکال و همچنین شکم وی وضعیت بسیار بدی داشته و مغز او نیز دچار آسیب بوده‌است. با وجود انجام کالبدشکافی، علت اصلی بیماری مداوم وی معلوم نشد، با این حال نظریاتی در مورد ابتلا به سل و سرطان معده و یا هر دوبطور هم‌زمان در این مورد وجود داشت. .^[۱۴] همچنین آسیب مغزی پاسکال به عنوان دلیل سردردهای وی عنوان شد.

[ویرایش] میراث

به افتخار ابداعات علمی وی، نام «پاسکال» به واحد فشارSI ، به زبان‌برنامه‌نویسی و قانون پاسکال و همچنین همانطور که در بالا عنوان شد به مثلث پاسکال و شروط پاسکال داده شد.

مهم‌ترین ابداع پاسکال در علم ریاضی تئوری احتمال بود. این تئوری که در ابتدا در مورد قمار کاربرد داشت، امروزه در علم اقتصاد و خصوصا در علوم آماری بسیار مهم است. جان راس در این باره نوشت، «تئوری احتمال و اکتشافات وابسته به آن دید ما به مسائلی مانند عدم قطعیت، ریسک، تصمیم گیری و توانایی شخص و جامعه برای تأثیر بر حوادث آتی را تغییر داد.»http://www.nature.com/embor/journal/v5/n1s/full/7400229.html] با این وجود باید اذعان داشت که اگرچه پاسکال و فرمات کارهای اولیهِ مهمی در ارتباط با احتمال انجام دادند، اما در این مورد چندان فرا نرفتند. کریستین هیگنز با آگاهی از مکاتبات پاسکال و فرمات در این زمینه، اولین کتاب خود را در این باب نوشت. افراد بعدی که در توسعهِ این تئوری نقش داشتند ابراهام دی مویور و پیر سیمون لاپلس بودند.

درادبیات نیز پاسکال از جمله مهم‌ترین نویسندگان دوره کلاسیک فرانسه محسوب می‌شود وآثار وی امروزه به عنوان شاهکار نثر فرانسه در نظر گرفته می‌شوند. استفادهِ وی از هجو و طنزنگاری برمجادله گرهای بعدی تأثیر گذاشت. مضامین کارهای ادبی پاسکال بیش از همه برای مخالفتش با خردگرایی رنه دکارت و تاکید هم‌زمان براین مطلب که فلسفه تجربه‌گرایی برای تعیین حقایق مهم ناکافی است در یادها می‌باشد.

[ویرایش] سایر موارد

در کانادا یک مسابقه سالانه ریاضی بنام وی ، پاسکال نام گرفته‌است. تمامی دانش‌آموزان کانادایی ۱۴ سال و کمتر که در کلاس نهم و یا پایین‌تر هستند میتوانند در این مسابقه شرکت کنند.

تبادل افکار در مورد پاسکال در فیلمی بنام My Night At Maud's توسط کارگردان فرانسوی اریک رومر به تصویر کشیده شده‌است.

[ویرایش] کارها

• Essai pour les coniques (۱۶۳۹)
• Experiences nouvelles touchant le vide (۱۶۴۷)
• Traité du triangle arithmétique (۱۶۵۳)
• Lettres provinciales (۱۶۵۶–۵۷)
• De l'Esprit géométrique (۱۶۵۷ or ۱۶۵۸)
• Écrit sur la signature du formulaire (۱۶۶۱)
• Pensées (ناتمام در زمان فوتش)

[ویرایش] پانویس

1. ↑ Sainte-Beuve, Port-Royal, I, ۸۹.
2. ↑ Muir, ۹۳.
3. ↑ Pascal, Pensées, Havet ed. Introd., p. civ.
4. ↑ Mesnard, Pascal, ۵۷.
5. ↑ Encyclopedia of Philosophy, ۵۲.
6. ↑ Oeuvres complètes, ۶۱۸.
7. ↑ Voltaire, Age of Louis XIV ۴۲۴, ۳۵۸.
8. ↑ Voltaire, Age of Louis XIV ۳۵۹.
9. ↑ Pascal, Pensées, Introduction, p. xxviii; Mesnard, Pascal, ۱۳۷-۱۳۸.
10. ↑ Sainte-Beuve, «قرن هفدهم»، ۱۷۴..
11. ↑ Durant, The Age of Louis XIV, ۶۶.
12. ↑ Muir, ۱۰۴.
13. ↑ Muir, ۱۰۴.
14. ↑ Muir, ۱۰۳.

[ویرایش] منابع

• رنه تاتن. «بلز پاسکال». زندگینامهٔ علمی دانشوران. ترجمهٔ محمدهادی شفیعیها. ویرایش‌گران احمد بیرشک و فریبرز مجیدی، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، ۱۳۷۵، ۴۸۳. 

• Broome, JH. Pascal. ISBN ۰-۷۱۳۱-۵۰۲۱-۱
• Davidson, Hugh M. Blaise Pascal. Boston: Twayne Publishers, ۱۹۸۳.
• Farrell, John. «Pascal and Power.» Chapter seven of Paranoia and Modernity: Cervantes to Rousseau (Cornell UP, ۲۰۰۶).
• Muir, Jane. Of Men and Numbers. New York: Dover Publications, Inc, ۱۹۹۶. ISBN ۰-۴۸۶-۲۸۹۷۳-۷
• Encyclopedia of Philosophy, ۱۹۶۷ edition, s.v. «Pascal, Blaise.»
• Pascal, Blaise. Oeuvres complètes. Paris: Seuil, ۱۹۶۰.
• Pascal, Blaise. Oeuvres complètes. Jean Mesnard, ed. ۴ vols. have appeared. Paris: Desclée-Brouwer, ۱۹۶۴-

[ویرایش] جستارهای وابسته

• مثلث خیام-پاسکال
• زبان برنامه‌نویسی پاسکال
• ماشین حساب پاسکال
• استاندارد دما و فشار

[ویرایش] پیوند به بیرونی

• JANSENISM RESOURCES: features various primary texts and discussions relating to the theology and history of Pascal and Jansenism
• Biography at NNDB.
• Etext of Pascal's Pensées (English, in various formats)
• Etext of Pascal's Lettres Provinciales (English)
• Etext of a number of Pascal's minor works (English translation) including, among others, De l'Esprit géométrique and De l'Art de persuader.
• «Pascal's Legacy», an article by John Ross on the influence of Pascal's probability theory.
• Biography, Bibliography. (in French)
• The Blaise Pascal School of Computing Sciences at Euclid University
• Blaise Pascal's works: text, concordances and frequency lists