بسم الله الرحمن الرحیم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

تا زمانی که اختلاف نظرهای صفحهٔ بحث رفع نشده‌اند، این صفحه محافظت شده‌است تا ویرایش نشود.
محافظت به معنی تأیید نسخهٔ فعلی صفحه نیست. بعلاوه می‌توانید درخواست خارج‌شدن از محافظت این صفحه را مطرح نمایید.

اولین آیه قرآن به خط نسخ عربی

آیه بسم الله الرحمن الرحیم آیه‌ای از قرآن است که در اول هر سوره‌ای به استثنای سوره برائت آمده‌است. ولی بین شیعه و سنی بر سر اینکه آیا این آیه جزء هر سوره‌است یا نه، اختلاف وجود دارد.^[۱]

واژه شناسی

اسم: برخی از اهل لغت گفته‌اند اصل آن را سم به معنای علامت است.
رحمن: ۵۶ بار در اثناء ایات ذکر شده‌است، رحمن صیغه مبالغه رحمت است که دلالت بر کثرت دارد (غیر خدا با آن توصیف نمی‌شود).
رحیم: از صفات خداوند است که بر غیرخدا هم اطلاق می‌شود، رحیم چون بر خدا اطلاق می‌شود مراد از آن نعمت‌دهنده و احسان‌کننده‌است و چون بر غیرخدا گفته شود مقصود مهربانی و رقت قلب است و تاثر و انفعال در خداوند محال است.

نظر شیعه و اهل سنت

برخی از اهل تسنن آن را جزء هیچ سوره‌ای نمی‌دانند و شروع هر سوره را با بسم الله از قبیل شروع هر کار دیگر با بسم الله می‌شمارند. در نماز حمد و یا هر سوره‌ای را بدون بسم الله می‌خوانند. شیعیان به پیروی از اهل بیت با این مسأله مخالفت دارند.^[۲] شیعیان در این موضوع اتفاق نظر دارند ولی میان اهل تسنن اختلاف نظر است، بعضی با نظر شیعه موافق‏اند و بعضی سخت مخالف و بعضی قائل به تفصیل هستند.

ابن عباس، ابن مبارک، عاصم، کسائی، ابن عمر، ابن زبیر، ابن هریره عطاء؛ طاووس و نیز امام فخر رازی در تفسیر کبیر؛ و جلال الدین سیوطی در اتقان که مدعی تواتر روایات هستند؛ از طرفداران نظریه جزئیت می‏باشند. بعضی مانند مالک و ابو عمرو و یعقوب می‏گویند که جزء هیچ سوره‏ای نیست و تنها برای اوائل سوره‏ها تیمنا نازل گشته و نیز برای فواصل سوره‏ها می‏باشد.

ولی بعضی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قائل به تفصیل‏اند که می‏گویند تنها در سوره حمد جزء سوره‌است ولی در سوره‏های دیگر نیست..^{[نیازمند منبع]}

نظر عرفا

به عقیده برخی مسلمانان در حدیثی از قول پیامبر اسلام گفته شده‌است که: هر چه در کتاب‌های آسمانی است در قرآن است و هر چه در قرآن است در الفاتحه‌است و هر چه در فاتحه‌است در بسم الله الرحمن الرحیم است و هر چه در بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم است در باء است و هر چه در باء است در نقطه‌ای است که در زیر آن است.^[۳]

مبحث معانی رمزی اعداد

بسم الله الرحمن الرحیم از نوزده حرف تشکیل شده است و مقدار عددی یا ابجدی آن ۷۸۶ میباشد که این عدد بیشتر، توسط مسلمانان کشور هندوستان و پاکستان، به عنوان جایگزین بسم‌الله به کار میرود تا به باور آنان از نوشتن نام خداوند و یا آیه قرآن بر کاغذهای معمولی و در نتیجه قرار گرفتن در معرض آلودگی و تماس اجسام ناپاک با آن خودداری شود.^{[نیازمند منبع]}