Arkitekturo
El Vikipedio
 serio de artikoloj pri Historio de arkitekturo. |
| Neolitika arkitekturo |
| Arkitekturo de antikva Egiptio |
| Sumera arkitekturo |
| Antikva arkitekturo |
| Arkitekturo de antikva Grekio |
| Arkitekturo de antikva Romio |
| Frue kristanisma arkitekturo |
| Bizanca arkitekturo |
| Preromanika arkitekturo |
| Islama arkitekturo |
| Romanika arkitekturo |
| Gotika arkitekturo |
| Renesanca arkitekturo |
| Baroka arkitekturo |
| Klasicista arkitekturo |
| Arkitekturo de romantismo |
| Secesa arkitekturo |
| Moderna arkitekturo |
| Postmoderna arkitekturo |
| Rilataj artikoloj |
| Redaktu tiun ĉi ŝablonon |
Arĥitekturo estas arto pri konstruado de diversaj strukturoj. Ĝi estas kaj arto kaj konstruada industrio. Arĥitekturo havas du flankojn:
- praktikan (funkcian kaj teĥnikan) - konstruado de oportunaj kaj ekonomiaj konstruaĵoj por homa vivo kaj agado
- ideo-estetikan – aldono al konstruaĵo formon, kiu esprimas ĝian ideon kaj enhavon.
Arĥitekturo kreiĝis en frua etapo de socia evoluo por pure praktikaj bezonoj de la homo. Por prahomo, loĝejo estis nur la rimedo defendi sin kontraŭ naturfenomenoj, sed, en sekvaj epokoj de civilizo, ĝi jam fariĝis ĝermo de la arto. La evoluo de arĥitekturo dependas de la nivelo de produktofortoj, de la progreso de scienco kaj tekniko. Arĥitekturo starigas certajn problemojn kaj mem stimulas la progreson de scienco kaj tekniko – konstrua mekaniko, sanitara tekniko, akustiko, termotekniko, produktado de konstrumaterialoj, k.c.
Dum jarcentoj en la mondo kreiĝis multaj diversaj konstruaĵoj, kiuj diferencas inter si laŭ celo, idea specifikeco, konstrutekniko, stilo (Vidu: Famaj Monumentoj). Oni distingas multajn specojn de Arĥitekturaj konstruaĵoj:
Enhavo |
[redakti] Religia arĥitekturo
- Akldamo – Kirko – Kurgano – Maŭzoleo – Moskeo – Pagodo – Panteono – Partenono - Piramido – Sinagogo – Templo
[redakti] Loĝeja arĥitekturo
- Domo – Hotelo – Palaco – Kabano – Nubskrapulo
[redakti] Socia arĥitekturo
- Flughaveno – Cirko – Ekspoziciejo – Lernejo – Muzeo – Ponto – Parko – Stacidomo – Stadiono – Teatrejo
[redakti] Fortikaĵa arĥitekturo
[redakti] Konstrufakaj laboroj
Tradiciaj materialoj, kiujn oni uzis en konstrutekniko, estis: ligno, ŝtono, briko, en monumenta arĥitekturo – marmoro, granito, betono, ankaŭ metalo. Al sekva evoluo de arĥitekturo , forte influis ferbetono, invento de franca ĝardenisto G.Monier en 1849.
La rimedoj de arĥitekturo, kiel artspeco, estas: kompozicio, spaco, volumeno, maso, proporcio, ritmo, lumo, fakturo (<--erara vorto), ornamo. En diversaj epokoj kaj landoj ĉi-tiuj komponantoj havis malsamajn signifojn.
Kun arĥitekturo estas ligita ankaŭ urboplanado aŭ urbokonstruado, ĝi havas multon komunan kun skulptarto kaj monumenta pentroarto. Dum historia evoluo ĝiaj stil-ŝtupoj plejparte kongruis unu kun la alia, kvankam malgrandaj kronologiaj intervaloj rimarkeblas.
Vidu ankaŭ:
[redakti] Arĥitekturaj stiloj, skoloj kaj tendencoj:
- Antikva Ĉinio
- Antikva Egiptio
- Funkciismo
- Helenio
- Romia konstruarto
- Paleokristana arĥitekturo
- Bizanca arto
- Romaniko
- Gotika arkitekturo
- Renesanco
- Baroko
- Klasikismo
[redakti] Vidu ankaŭ jenon:
[redakti] Gravaj arĥitektoj
- Alvar Aalto
- Donato Bramante
- Santiago Calatrava
- Jacques Dupuis
- Gustave Eiffel
- Ferdinand Fellner
- Antoni Gaudí
- Jules Hardouin-Mansart
- Le Corbusier
- Károly Kós (1883-1977) hungara arkitekto
- Jacques Lemercier
- Louis Le Vau
- Mies van der Rohe
- Eugène Viollet-le-Duc
Legu ankaŭ sub: konstruarto, konstrufako , konstruteĥniko, konstruindustrio, konstruado, rekonstruado , konstrumetio , konstruprojekto , konstrumaterialo , konstrumetodo , konstrumaniero, konstruaĵopartoj
 |
 |
 |
[redakti] Eksteraj ligiloj
