ދިވެހިރާއްޖެ

ވިކިޕީޑިއާ އިން

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ
Republic of Maldives

(ދިދަ) (ނިޝާން)
ޤައުމީ މޮޓޯ: n/a
ޤައުމީ ބަސް	ދިވެހި
ވެރި ރަށް އަދި އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރު	މާލެ
ރައީސް	މައުމޫނު އަބްދުލް ޤައްޔޫމް
އަކަމިން  - ޖުމްލަ  - % ފެން	185ވަނަ ފަށް 298 ކމ²
އާބާދީ  - ޖުމްލަ (އަހަރު)  - އަކަބުރަ	166 ވަނަ ފަށް 349,106 (2005 އަންދާސީ.) 1,171/ކމ²
ފައިސާ	ރުފިޔާ
ވަގުތު ޒޯން	ބއގ +5
މިނިވަން ދުވަސް	26 ޖުލައި 1965
ޤައުމީ ސަލާމް	ޤައުމީ މިއެކުވެރިކަން މަތީ ތިބެގެން ކުރީމެ ސަލާމް ޤައުމީ ބހުން ގިނަ ހެޔޮ ދުޢާ ކުރަމުން ކުރީމެ ސަލާމް ޤައުމީ ނިޝާނަށް ޙުރުމަތާއެކު ބޯލަނބައި ތިބެގެން އައުދާނަކަން ލިބިގެން އެވާ ދިދައަށް ކުރީމެ ސަލާމް ނަޞްރާ ނަސީބާ ކާމިޔާބުގެ ރަމްޒަކަށް ހިމޭ ފެއްސާ ރަތާއި ހުދާ އެކީ ފެނުމުން ކުރީމެ ސަލާމް
އިންޓަނެޓް ކޯޑު	.mv
ފޯން ކޯޑު	960

ދިވެހިރާއްޖެއަކީ، ހިންދު ކަނޑު ގެ ތެރޭ ގައި، އޮޅުދޫ ކަރައިގެ ހުޅަނގު ފަރާތުން ހައްތުސްތަވާ މަތީގައި އުތުރުން ދެކުނަށް ފެތުރިފައި އޮތް ޤައުމެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭ ގައި އޮތީ ޤުދުރަތީ ގޮތުން 26 އަތޮޅު ކަމުގައި ވިޔަސް ދައުލަތް ހިންގުމަށް ފަސޭހަ ކުރުމުގެ ގޮތުން އިދާރީ ގޮތުން 20 އަތޮޅަށް ސަރުކާރުން މިއަތޮޅުތައް ބައްސަވާލައްވާފައިވެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ، 298 ކިލޯމީޓަރެވެ. އެއީ، 115 ކިލޯމޭލެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަށްތަކަކީ އާއްމުގޮތެއްގައި ވަރަށް ތިރި އެހާމެ ކުދިރަށްރަށެވެ. އެންމެ ބޮޑުރަށްތައް ކަމުގައި ބެލެވިފައިވާ، ހައްދުއްމަތީ ގަމާއި އައްޑުއަތޮޅު ހިތަދުއާއި ފުވައްމުލަކާއި އައްޑުއަތޮޅު ހުޅުމީދޫ ވެސް 5 މޭލަކަށް ވުރެ ބޮޑެއް ނުވާނެއެވެ.

ފިހުރިސްތު 1 ދިވެހިރާއްޖޭ ގެ އުފެދުން 2 ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ތަބީއަތް 2.1 ޖިއޮގްރަފީ 2.2 ފިޒިއޮލޮޖީ 3 މޫސުން 3.1 ތިމާވެށި 3.2 ގަސްގަހާ ގެހި 3.3 މަސްމަހާ މެހި 4 މީހުން 4.1 ދީން 5 ރާއްޖެ އިސްލާމްވުން 6 ތާރީޚު 6.1 ތާރީޚަށް ނަޒަރެއް 6.2 އިސްލާންވުން 6.2.1 ގަދީމީ ދިވެހި ރާއްޖެ 6.2.2 ތާރީޚީ ފަތްފުށްތަކާއި ހާދިސާތައް 6.2.3 ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރި ތާރީޚް އިލްމުވެރިން 6.2.4 ޚާއްޞަ ޝަޚްޞިއްޔަތު ތަކާއި، ވާހަކަތައް 7 މުޖުތަމަޢު 7.1 ބަސް 7.2 ދީން 7.3 ކާނާ 7.4 މުނިފޫހި ފިލުވުން 7.5 ހެދުން އެޅުން 8 ޞިއްޙަތު 8.1 ޞިއްޙީ ޙާލަތު 8.2 ޞިއްޙީ ފަރުވާ 8.3 ދިވެހި ބޭސްވެރިކަން 8.4 ޞިއްޙީ މަޢުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދިނުން 9 ތައުލީމް 9.1 ތައުލީމަށް ނަޒަރެއް 9.2 ކިޔަވައިދޭ ތަންތަން 10 ސަރުކާރު އަދި ސިޔާސަތު 10.1 ރަސްކަން 10.2 ޖުމްހޫރިއްޔާ 10.3 އިދާރީ ގޮތުން ބެހިފައިވާ ގޮތް 10.4 ގާނޫނު އަސާސީ 10.5 އަދުލު އިންސާފުގެ ދާއިރާ 10.6 ބޭރުގެ ގުޅުން 11 އިޤްތިޞާދު 11.1 މަސްވެރިކަން 11.2 ސިނާޢަތު 11.3 ފަތުރުވެރިކަން 11.4 ދަނޑުވެރިކަން 11.5 ފިނޭންސް 11.6 ފައިސާ 11.7 މަސައްކަތްތައް 11.8 އިންޑަސްޓްރީތައް 11.9 އިގްތިޞާދީ އެހީ 12 ދަތުރު ފަތުރު 12.1 ބޭރުގެ ދަތުރު ފަތުރު 12.1.1 ކާގޯ އުޅަނދު ފަހަރު 12.1.2 ކޮންޓޭނަރު އުފުލާ އުޅަނދު ފަހަރު 12.1.3 ޝިޕިންގ ކޮމްޕެނީތަކާއި، އެޖެންސީތައް 12.2 އަތޮޅު ތަކުގެ ތެރޭގައި ކުރެވޭ ދަތުރު ފަތުރު 12.2.1 ދޯނި 12.2.2 ބައްތެލި 12.2.3 އޮޑި 12.2.4 އިންޖީނު އެޅި އުޅަނދު ފަހަރު 12.2.5 ސްޕީޑް ލޯންޗު 12.3 މާލޭ ވިޔަފާރި ބަނދަރު 12.4 ވައިގެ ބަނދަރުތައް 12.4.1 ހުޅުލޭ ބައިނަލް އަގްވާމީ ވައިގެ ބަނދަރު 12.4.2 ސ.ގަން ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު 12.4.3 ލ.ކައްދޫ ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު 12.4.4 ގދ.ކާޑެއްދޫ ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު 12.4.5 ހދ.ހަނިމާދޫ ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު 13 މުވާޞަލާތު 13.1 ޓެލެފޯން އަދި އިންޓަނެޓް 13.2 މޯބައިލް ފޯން ގެ ޚިދުމަތް 13.3 ދިވެހި ޓީވީ 13.4 ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު 14 އިތުރު ފާލަންތައް

ދިވެހިރާއްޖޭ ގެ އުފެދުން

ޖިއޮލޮގިކަލް ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭ ގެ އަތޮޅުތަކާއި ރަށްތަކާއި ފަރުތައް އުފެދިފައިވާ ގޮތާއި އެ ތަންތަނުގެ ހަގުދޮށިކަން އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ހޯދި ބެލިފައިވާ ކަމެއް އެނގިފައެއް ނެތެވެ. މިކަމަށް ދިރާސާއެއް ފުރަތަމަ ކުރެއްވި ކަމަށް ވަނީ ރޮބަރޓްސް މޮރެސްބީއެވެ. އެއީ 1834 މ. އިން 1836 މ. އަށެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތައް ސަރވޭކޮށް ޗާޓުކުރެހުމަށް އޭނާ އުޅުނު ދުވަސްވަރުއެވެ. އޭގެ ފަހުން ޖޭ.އިސްޓެންލީ ގަރޑިނަރ އެވެ. އެއީ 1899 މ. ވަނަ އަހަރުގައެވެ. އޭގެ ފަހުން 1902 މ. ވަނަ އަހަރު އުސްތާޒު އޭ. އެގަޒީސް އެވެ. މީގެ ފަހުންވެސް ބައެއް ހޯދުންތެރިން ކޮންމެ ވެސް ވަރެއްގެ ހޯދުންތަކެއް ހޯދާފައިވެއެވެ. މި ހޯދުންތަކުގެ ތެރޭގައި މިސުރުގެ އަލްމަބާޙިޘްގެ ޓީމު ގެ މަސައްކަތާއި ޔުނެސްކޯ ގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން ހިންދު ކަނޑު ސާވޭ ކުރަން ފެށިފައިވާ މަސައްކަތް ހިމެނެއެވެ. އެ ސާވޭ ފުރިހަމަ ވާއިރު ދިވެހިރާއްޖެ އާ ބެހޭ ވަރަށް ގިނަ ހޯދުންތައް ހޯދި ފުރިހަމަ ވެފައި ވާނެ ކަމަށް ފެނެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ އަތޮޅު ތަކާއި ރަށްތައް އުފެދިފައިވާ ގޮތާ މެދު މަހާއިލްމުވެރިއެއް ކަމަށްވާ ޑަރވިން ނަޒަރިއްޔާ ތަކެއް ފައުލޫކޮށްފައިވެއެވެ. އެކަމާ މެދު ޖިއޮލޮގިސްޓުންނާއި އިލްމުދާނުންގެ މެދުގައި ތަފާތު ހިޔާލުތައް އުފެދިފައިވެއެވެ. އެބައެއްގެ ނަޒަރުގައި އަތޮޅުތަކާއި ރަށްތައް އުފެދިފައި އޮތީ ވަރަށް ކުރީ ޒަމާނެއްގައި ހިންދު ކަނޑު އޮތް ބޮޑު އަތޮޅަކަށް މެދުވެރިވި ޖިއޮލޮޖިކަލް ހާދިސާ އަކަށް ފަހު ދެން އައި ޒަމާނެއްގައި އެ އަތޮޅު ގިރެމުން ގޮސް އަތޮޅުގެ ބައެއް ތަންތަން ކަނޑުގެ ސަތުހުން އަޑިއަށް ގެނބިފައިވަނިކޮށް އެ އަތޮޅުގެ ބެޑްރޮކުގައި އަލުން މުރަކަ ހެދި ދިރެމުން ބޮޑުވަމުން އައިސް އެކިއެކި ސިފައިގެ ގިރި ފަޅުތައް މައްޗަށް އުފުލި އެ ތަންތާގައި ރަށްތައް އުފެދި އަތޮޅުތަކަށް ވީއެވެ.

އަނެއް ބައެއްގެ ނަޒަރުގައި ކަނޑުގެ އަޑީގެ ބެޑްރޮކް ގިނިފަރުބަދީ ހަރަކާތްތަކަކުން އުފުލި ކަނޑުގެ ސަތުހުން މައްޗަށް އެރި ތަންތާގައާއި ދެ ފެންދޭތެރެއަށް އުފުލުނު ތަންތަނުގައި މުރަކަ ފަދަ ތަކެތި އުފެދި ދިރެމުން އައިސް ފަރު (ރިންގް) އުފެދި އެ ފަރުތަކުގެ ދުނީގައާއި ރިންގު ތަކުގެ އެތެރޭ ބައިގާ (އަތޮޅުތެރެ) ރަށްރަށް އުފެދި އަތޮޅުތައް އުފެދޭ ގޮތް ވީއެވެ.

ތިންވަނަ ބައެއްގެ ނަޒަރުގައި ދުނިޔޭގެ އައިސްއޭޖުގައި ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު މާބޮޑަށް ފިނިގަނޑުވުމުގެ ސަބަބުން ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑުގެ ލެވެލް ތިރިވެގެން ދިޔަދިއުމުގައި ކުރީގައި އުފެދިފައި ހުރި ފަރުތަކުގެ މުރަކަތައް މަރުވެ ރާޅާއި ވައިގެ ހަރަކާތުން ގިރިގެން ގޮސް ސިފަ ގެއްލިފައި ވަނިކޮށް ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އަލުން ހޫނު ވަމުން އައިސް އެތަންތާގައި އަލުން މުރަކައިގެ ވައްތަރުތައް ހެދި ދިރެމުން ގޮސް އަތޮޅުތަކާއި ރަށްތައް އުފެދުނީ އެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ތަބީއަތް

ޖިއޮގްރަފީ

ފިޒިއޮލޮޖީ

މޫސުން

ކަނޑާއި ރަށްތައް އޮންނަލެއް ކައިރި ކަމުން އާންމު ގޮތެއްގައި ރާއްޖޭގެ ވައިގެ ތެތްކަން ހުންނަނީ ވަރަށް މަތީގައެވެ. މީގެ ސަބަބުން މުޅި އަހަރު ތެރޭގައިވެސް ފިނިހޫނު މިނަށް މާބޮޑު ބަދަލުތަކެއް ނާދެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެވަރެޖު ފިނިހޫނުމިނަކީ ގާތްގަނޑަކަށް °30 ސެލްސިއަސްގައެވެ. އެންމެ ގިނައިން ވާރޭވެހޭކަމަށް ފާހަގަ ކުރެވިފައިވަނީ ޖޫން މަހާއި ނޮވެމްބަރުމަހާ ދެމެދުގައެވެ.

ތިމާވެށި

ގަސްގަހާ ގެހި

މަސްމަހާ މެހި

މީހުން

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އާބާދީ ކަމުގައި 2003 ވަނަ އަހަރު ރެކޯރޑް ކުރެވިފައިވަނީ 329684 މީހުންނެވެ. އެވަރެޖު ގޮތެއްގައި އަކަ ކިލޯމީޓަރަކަށް ޖެހޭ މީހުންގެ އަދަދު ނުވަތަ އާބާދީގެ އަކަބުރަ އަކީ ގާތްގަނޑަކަށް 1106 މީހުންނެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި އޮތް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ރަށަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަންކުރާ ރަށް ކަމުގައިވާ ފުރަމާލެއެވެ. 1999 ވަނަ އަހަރު މާލޭގެ އާބާދީ ކަމުގައި ބެލެވިފައިވަނީ 72000 މީހުންނެވެ. މާލޭގެ އިތުރުން އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ހިސާބުތަކަކީ ސުވައިދީބާއި (ދެކުނުގެ ހަތަރުއަތޮޅު ނުވަތަ ބޮޑުދެކުނާއި) ބޮޑުތިލަދުންމައްޗެވެ. ދިވެހިންގެ ނަސްލަކީ މަސްހުނި ނަސްލެކެވެ. ދިވެހިންގެ ނަސްލު ބިނާވެފައިވަނީ އިންޑިޔާ ދަރިކޮޅާއި އަރަބި ދަރިކޮޅާއި އެފްރިކާ ދަރިކޮޅާއި މެލޭދަރިކޮޅުގެ މައްޗަށެވެ. މަދުމަދުން ޔޫރަޕުގެ ނަސްލާއި މަސްހުނިވެފައިވާ މީހުންވެސް މިރާއްޖެއިން ފެނެއެވެ.

ދީން

ދިވެހިރާއްޖެއަކީ 90 އިން ސައްތަ މުސްލިމުން ދިރިއުޅޭ އިސްލާމީ ޤައުމެކެވެ.

ރާއްޖެ އިސްލާމްވުން

ރާއްޖެ އިސްލާމްވިގޮތާމެދު އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވިކަމަށް ބެލެވިފައިވަނީ ހިޖުރައިން 6 ވަނަ ޤަރުނުގެ ކުރީކޮޅުގައެވެ. އެއީ މީލާދީން 12 ވަނަ ޤަރުނުގެ ކުރީކޮޅެވެ. ރަސްމީ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވި ދުވަހުގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރަނީީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެއިރުގެ ރަދުން އިސްލާމް ދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތް ދުވަސްކަމުގައި ބެލެވޭ ދުވަހެވެ. އެ ދުވަހަކީ 2 ރަބީޢުލް އާޚިރު 548 ހ. (26 ޖޫން 1153 މ.) ވީ ހުކުރުދުވަހެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވި ބޭފުޅަކާމެދު ތާރީޚު ލިޔުއްވާ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައި ޚިޔާލު ތަފާތުވުން އުފެދިފައިވެއެވެ. އަލްއަމީރު މުޙައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ މައުރިބުކަރައިގެ ބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ މައުލާނަލް ޙާފިޡް އަބުލް ބަރަކާތު ޔޫސުފުލް ބަރުބަރީއެވެ. އަދި މެދުޒިޔާރަތުގައި ފަސްދާނުލެވިފައިވަނީ އެމަނިކުފާނުކަމުގައި މުޙައްމަދު އަމީން ވިދާޅުވަނީ މައުރިބުކަރައިގެ ދަތުރުވެރިއެއް ކަމުގައިވާ އިބުނި ބަޠޫޠާ ގެ ދަތުރުނާމާ ގެ މައްޗަށް ބުރަވެ ވަޑައިގެންނެވެ. މިދަތުރުނާމާ ލިޔުއްވާފައިވަނީ ބަޠޫޠާގެެ ހަނދާނުގެ މައްޗަށް ބުރަ ކުރައްވައިގެން، އެ ދަތުރުތައް ކޮށް ނިމުނުތާ އެތައް ދުވަހެއް ފަހުން، ކަމަށް އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ދަރިވަރެއް ކަމުގައިވާ އިބުނި ޖަރޒީ އިއުތިރާފުން ސާބިތު ވެއެވެ. ދިވެހި ތާރީޚު ޢިލްމުގެ ބައްޕަ ކަމުގައި ބެލެވޭ އަލްޤާޟީ ޙަސަން ތާޖުދީނު، އޭނާގެ ތާރީޚުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވި ކަމަށް ލިޔުއްވާފައި ވަނީ މައުލާނައް ޝައިޚް ޔޫސުފް ޝަމްސުއްދީނު އައްތަބްރޭޒީ ނަމަކަށްކިޔާ ފާރިސީއެކެވެ. ޙަސަން ތާޖުއްދީނުގެ މި ބަހުގެ ބިންގަލަކީ ހުކުރު މިސްކިތު މިހުރާބުގޭ ބިތުގައި ލިޔެވިފައިވާ ލިޔުމާއި ހުކުރު މިސްކިތުގައި ބެހެއްޓިފައި ހުރި ތާރީޚީ ފިލައެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ މައްޝޫރު ތާރީޚު ޢިލްމުވެރިޔާ އަލްއުސްތާޛުލް މަރްޙޫމް މުޙައްމަދު އިބްރާހީމް ލުޠުފީ ވެސް ބުރަވެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ މައުލާނަލް ޙާފިޡް ޔޫސުފު އައްތަބްރޭޒީ އެވެ. އެހެން ބޭފުޅަކު މި ސައިޓުގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ފަދައިން އަޅުގަނޑަށްވެސް ބުރަ ވެވެނީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމް ކުރެއްވީ ފާރިސީއެއް ކަމަށެވެ. ސަބަބަކީ މިދެންނެވި ބޭފުޅާވެސް ލިޔުއްވާފްއިވާ ފަދައިން، ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ މައުރިބުގެ ބޭފުޅެއް ކަމުގައި ވިދާޅުވެފައިވަނީ ހަމަ އެ މައުރިބުގެ ބޭފުޅާ ކަމުގައި ވެފައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚު އިލްމުވެރީން ވިދާޅުވަމުން އައީ ރާއްޖެ އިސްލާމް ކުރެއްވީ ފާރިސްކަރައިގެ ބޭފުޅެއް ކަމަށްވާތީއެވެ. އަދި މައުރިބަކީ މެދުއިރުމަތީގެ ގައުމެއްކަމުގައި ވެފައި، ފާރިސްކަރައަކީ ޔޫރަޕްގެ ޤައުމަކަށް ވީކަމެވެ. އަރަބި ގައުމެއްގެ މީހަކު ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވި ނަމަ ދިވެހިބަހުގައި ހުރި ދީނީ އިސްތިލާހުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ އަސާސީ އިސްތިލާހުތައް ހުރީހީ އަރަބި ބަހުން ކަން ކަށަވަރެވެ. ތިރީގައި އެވަނީ އެފަދަ އިޞްތިލާޙުތައް ދިވެހި، ޢަރަބި އަދި ފާރިސީ ބަހުން ބޭނުންކުރާގޮތެވެ.

މިހުރިހާ ކަމަކުން ވެސް ސާބިތުވަނީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ ފާރިސްކަރައަށް ނިސްބަތްވާ ބޭފުޅެއް ކަމެވެ. ކޮންމެ އަކަސް އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ދަތުރުނާމާ ދިވެހިން ދުށުމުގެ ކުރީގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ތަބްރޭޒީގެފާނުގެ އަހަރުމަތިފުޅު ފާހަގަ ކުރުން އޮތެވެ. އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ދަތުރުނާމާ ދިވެހިންނަށް ލިބޭ ގޮތް ވުމުން އިބުނި ބަޠޫޠާ އަކީ އަރަބިންގެ މީހަކަށް ވާތީ އޭނާގެ ވާހަކަ ޒަމާނުއްސުރެ އެންމެހައި ދިވެހިން ތަވާތުރުގެ މަގުން ރިވާ ކުރަމުން އައި ވާހަކަ އަށް ވުރެ އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ވާހަކަ އަށް އިސްކަމެއް ދިނުމަކީ މުހިއްމު ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އެއިރު ތިއްބެވި އިސްވެރީންނަށް ފެނުނީއެވެ. ބަހަވީ ހަމައަކުން ވިސްނާއިރު ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ އަރަބި އަސްލަށް ނިސްބަތްވާ އަރަތްބެއް ނޫންކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ.

ތާރީޚު

ތާރީޚަށް ނަޒަރެއް

އިސްލާންވުން

ދިވެހިރާއްޖެ އާއި ހަމަޔަށް އިސްލާން ދީން ފޯރާފައިވަނީ ހިޖުރައިން 6 ވަނަ ޤަރުނުގެ ކުރީކޮޅުގައެވެ. އެއީ މީލާދީން 12 ވަނަ ޤަރުނުގެ ކުރީކޮޅެވެ. ރަސްމީ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ވި ދުވަހުގެ ގޮތުގައި ބެލެވެނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެއިރުގެ ރަދުން އިސްލާން ދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތް ދުވަހެވެ. އެ ދުވަހުގެ ގޮތުގައި ބެލެވިފައިވަނީ 2 ރަބީޢުލް އާޚިރު 548 ހ. (26 ޖޫން 1153 މ.) ވީ ހުކުރުދުވަހެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވި ބޭފުޅަކާމެދު ތާރީޚު ލިޔުއްވާ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައި ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ޚިޔާލު ތަފާތުވުން އުފެދިފައިވެއެވެ. އަލްއަމީރު މުޙައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ މައުރިބުގެ ބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ މައުލާނަލް ޙާފިޡް އަބުލް ބަރަކާތު ޔޫސުފުލް ބަރުބަރީއެވެ. އަދި އެ މަނިކުފާނު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ފުރަމާލޭ މެދުޒިޔާރަތުގައި ފަސްދާނުލެވިފައިވަނީ ޔޫސުފުލް ބަރުބަރީއެވެ. މުޙައްމަދު އަމީން މި ގޮތަށް ވިދާޅުވަނީ މައުރިބު ގެ ދަތުރުވެރިއެއް ކަމުގައިވާ އިބުނި ބަޠޫޠާ ގެ ދަތުރުނާމާ ގެ މައްޗަށް ބުރަވެ ވަޑައިގެންނެވެ. މިދަތުރުނާމާއާ ބެހޭ ގޮތުން އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ދަރިވަރު އިބުނި ޖަޒީ އިއުތިރާފު ވާ ފަދައިން އިބުނި ބަޠޫޠާ ގެ ދަތުރުގެ ވާހަކަ ލިޔެވުނީ، އެ ދަތުރުތައް ކޮށް ނިމުނުތާ އެތައް ދުވަހެއް ފަހުން، މައިގަނޑަކަށް އޭނާގެ ހަނދާނުގެ މައްޗަށް ބުރަ ކުރައްވައިގެންނެވެ. ދިވެހި ތާރީޚު ޢިލްމުގެ ބައްޕަ ކަމުގައި ބެލެވޭ އަލްޤާޟީ ޙަސަން ތާޖުދީނު، އޭނާގެ ތާރީޚުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވި ކަމަށް ލިޔުއްވާފައި ވަނީ މައުލާނައް ޝައިޚް ޔޫސުފް ޝަމްސުއްދީނު އައްތަބްރޭޒީއެވެ. ޙަސަން ތާޖުއްދީނުގެ މި ބަހުގެ ބިންގަލަކީ ހުކުރު މިސްކިތު މިހުރާބުގޭ ބިތުގައި ލިޔެވިފައިވާ ލިޔުމާއި ހުކުރު މިސްކިތުގައި ބެހެއްޓިފައި ހުރި ތާރީޚީ ފިލައެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ މައްޝޫރު ތާރީޚު ޢިލްމުވެރިޔާ އަލްއުސްތާޛުލް މަރްޙޫމް މުޙައްމަދު އިބްރާހީމް ލުޠުފީ ވެސް ބުރަވެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ މައުލާނަލް ޙާފިޡް ޔޫސުފު އައްތަބްރޭޒީ ނަމަކަށް ކިއިގެންވާ ފާރިސް ކަރައިގެ ބޭފުޅެކެވެ. ކޮންމެ އަކަސް އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ދަތުރުނާމާ ދިވެހިން ދުށުމުގެ ކުރީގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ތަބްރޭޒީގެފާނުގެ އަހަރުމަތިފުޅު ފާހަގަ ކުރުން އޮތެވެ. އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ދަތުރުނާމާ ދިވެހިންނަށް ލިބޭ ގޮތް ވުމުން އިބުނި ބަޠޫޠާ އަކީ އަރަބިންގެ މީހަކަށް ވާތީ އޭނާ ގެ ވާހަކަ ޒަމާނުއްސުރެ އެންމެހައި ދިވެހިން ތަވާތުރުގެ މަގުން ރިވާ ކުރަމުން އައި ވާހަކަ އަށް ވުރެ އިބުނި ބަޠޫޠާގެ ވާހަކަ އަށް އިސްކަމެއް ދިނުމަކީ މުހިއްމު ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އެއިރު ތިއްބެވި އިސްވެރީންނަށް ފެނުނީއެވެ. ބަހަވީ ހަމައަކުން ވިސްނާއިރު ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ އަރަބި އަސްލަށް ނިސްބަތްވާ އަރަތްބެއް ނޫންކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ މައުރިބުގެ ބޭފުޅެއް ކަމުގައި ވިދާޅުވެފައިވަނީ ހަމަ އެ މައުރިބުގެ ބޭފުޅެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޯދާ ތާރީޚު އިލްމުވެރީން ވިދާޅުވަމުން އައީ އެއީ ފާރިސްކަރައިގެ ބޭފުޅެއް ކަމުގައެވެ. މައުރިބަކީ އަރަބި ގައުމެކެވެ. ފާރިސްކަރައަކީ އަރަބި ގައުމެއް ނޫނެވެ. އަރަބި ގައުމެއްގެ މީހަކު ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވި ނަމަ ދިވެހިބަހުގައި ހުރި ދީނީ އިސްތިލާހުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ އަސާސީ އިސްތިލާހުތައް ހުރީހީ އަރަބި ބަހުން ކަން ކަށަވަރެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެކަން ވެފައިވަނީ އެހެންނެއް ނޫނެވެ. ބައްލަވާށެވެ! ނަމާދަށް ފާރިސީ ބަހުން ނަމާޛް ކިޔާއިރު އަރަބި ބަހުން ކިޔަނީ ޞަލާތެވެ. ބަންގިއަށް ފާރިސީ ބަހުން ބަންގ ކިޔާއިރު އަރަބި ބަހުން ކިޔަނީ އަޛާން އެވެ. ރޯދައަށް ފާރިސީ ބަހުން ރޯޛާ ކިޔާ އިރު އަރަބި ބަހުން ކިޔަނީ ޞައުމްއެވެ. މިހުރިހާ ކަމަކުން ވެސް ސާބިތުވަނީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާން ކުރެއްވީ ފާރިސްކަރައަށް ނިސްބަތްވާ ބޭފުޅެއް ކަމެވެ.

ގަދީމީ ދިވެހި ރާއްޖެ

ތާރީޚީ ފަތްފުށްތަކާއި ހާދިސާތައް

ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރި ތާރީޚް އިލްމުވެރިން

ޚާއްޞަ ޝަޚްޞިއްޔަތު ތަކާއި، ވާހަކަތައް

މުޖުތަމަޢު

ބަސް

ދީން

ކާނާ

މުނިފޫހި ފިލުވުން

ހެދުން އެޅުން

ޞިއްޙަތު

ޞިއްޙީ ޙާލަތު

ޞިއްޙީ ފަރުވާ

ދިވެހި ބޭސްވެރިކަން

ޞިއްޙީ މަޢުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދިނުން

ތައުލީމް

ތައުލީމަށް ނަޒަރެއް

ކިޔަވައިދޭ ތަންތަން

ސަރުކާރު އަދި ސިޔާސަތު

ރަސްކަން

ޖުމްހޫރިއްޔާ

އިދާރީ ގޮތުން ބެހިފައިވާ ގޮތް

ގާނޫނު އަސާސީ

އަދުލު އިންސާފުގެ ދާއިރާ

ބޭރުގެ ގުޅުން

އިޤްތިޞާދު

މަސްވެރިކަން

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދު ބިނާވެފައިވަނީ މަސްވެރިކަމުގެ މައްޗަށެވެ. 1999 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް ބާނާފައިވަނީ 133547 މެޓްރިކް ޓަނެވެ. މަހުގެ ތެރެއިން އެންމެ އަގު ބޮޑު ވައްތަރަކީ ކަޅުބިލަމަހެވެ. މުރަކަތަކާއި ބޮލިތައް ވެސް ނެގެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ މައިގަނޑު ޤުދުރަތީ ވަޞީލަތަކީ ވަށައިގެންވާ ކަނޑުން ލިބޭ ކަނޑުރޯއްޖެވެ.

ސިނާޢަތު

ކާރުޚާނާތަކުގެ މަސައްކަތް މަޙްދޫދުކުރެވިފައިވަނީ ހެދުމާއި މަސްވެރިކަމުގެ މައްޗަށެވެ.

ފަތުރުވެރިކަން

ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާދަނީ ތަރައްޤީވަމުންނެވެ. 2006 ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖެއަށް 601923 ފަތުރުވެރިން ޒިޔާރަތްކޮށްފައިވެއެވެ. ފަތުރުވެރިކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުގެ 27% ޙިއްސާކުރޭ. ފަތުރުވެރިކަން ދިވެހިރާއްޖޭއަށް ބޭރުފައިސާގެ 70% ޙިއްސާކުރޭ.

ފަތުރުވެރިކަމުން ސީދާގޮތުން 25000 މީހުންނަށްވުރެ ގިނަ ފަރާތްތަކަށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ލިއްބައިދޭ.

ދިވހިރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުފެ ދާއިރާގައި މިހާރު 90 ރިޒޯރޓު، 123 ސަފާރި ބޯޓު، 10 ހޮޓާ އަދި 273 އަށްވުރެގިނަ ޓްރެވަލް އެޖެންޓުން 2006 ވަނައަހަރު މަސައްކަތްކުރޭ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގައި އާންމުންނަށް ހިއްޞާ ވިއްކާގޮތަށް އުފެއްދި ފުރަތަމަ ކުންފުނި މޯލްޑިވްސް ޓޫރިޒަމް ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އެމް.ޓީ.ޑީ.ސީ) ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްފައިވަނީ 9 އެޕްރީލް 2006 ގައެވެ. ކުންފުނީގެ ފުރަތަމަ ޗެއަރމަން އަކީ އަލްފާޟިލް ޙުސައިން ޢަފީފް، މ. ޗަމްޕާ ސްޓަރ އެވެ. މެނެޖިންގ ޑިރެކްޓަރަކީ އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް، މ. ޝުއާޒް އެވެ. ކުންފުނީގެ ސެކެޓްރީއަކީ އަލްއުސްތާޛް އިސްމާޢީލް ޔާސިރު، ހ. ގޯބިލިގެއެވެ.

ކެޕިޓަލްގެ ގޮތުގައި ސަތޭކަމިލިޔަން ދިވެހިރުފިޔާ ހޯދުމަށްޓަކަައި ހިއްސާވިއްކުމަށް ކުންފުނީގެ ބޯޑުން 3 ޖޫން 2006 ގައި ފާސްކޮށް، 15 ޖޫން 2006 ގެ ތާރީޚުގައި ހިއްޞާގެ ބަޔާނެއް ނެރެފައިވެއެވެ. ކުންފުނިން ވިއްކަން ހަމަޖެއްސީ 100 ރުފިޔާގެ 1،000،000 ހިއްސާއެވެ. ހިއްސާއަށް އެދޭފަރާތްތަކުގެ ލިސްޓް ހުޅުވާލީ 2 ޖުލައި 2006 ގެ ހެދުނު 10:00 ގައެވެ. އާންމުފަރުދުންނަށް ގަނެވޭގޮތަށް ވިއްކި ހިއްސާ ވިއްކީ އެއްފަރާތަކަށް ގިނަވެގެން 100 ހިއްސާއަށްވުރެ އިތުރަށް ނުގަނެވޭ ގޮތަށެވެ.

ދަނޑުވެރިކަން

ދިވެހިރާއްޖޭގައި މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ހެދެނީ، ދިވެހިރުކާއި، ބަނބުކޭލާއި، ހިރުނދާއި، ކާންޏާއި ފުނައިގެ އިތުރުން މިދިއްޔާއި ނިކައެވެ. ދަނޑުވެރިކަމަށް ރަނގަޅުކަމުގައި ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރެވިފައިވަނީ އަތޮޅު އުފެދިފައި އޮންނަ ގޮތުން އަތޮޅުގެ އިރުމަތީބިތުގައި ހުންނަރަށްރަށެވެ. އެންމެ މައިގަނޑު ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތަކީ ކާއްޓެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ ތެރެއިން ގިނަ ބާވަތްތައް ޖެހެނީ ބޭރު ޤައުމުތަކުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާށެވެ.

ފިނޭންސް

ފައިސާ

މަސައްކަތްތައް

އިންޑަސްޓްރީތައް

އިގްތިޞާދީ އެހީ

ދަތުރު ފަތުރު

ބޭރުގެ ދަތުރު ފަތުރު

ކާގޯ އުޅަނދު ފަހަރު

ދިވެހި ރާއްޖެއަށް މުދާ އެތެރެކޮށް ބޭރުކުރަނީ އާންމު ގޮތެއްގައި ކާގޯ އުޅަނދު ފަހަރު ނުވަތަ މުދާ އުފުލާ ބޮޑެތި ބޯޓް ފަހަރު ގެ އެހީގައެވެ. ދިވެހި ރާއްޖެއާއި ދުނިޔޭގެ އެތައް ގައުމު ތަކާއި ދެމެދު މުދާ އުފުލުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްކުރެވިފައިވާ މިފަދަ 9372 އުޅަނދު ވެއެވެ.

ކޮންޓޭނަރު އުފުލާ އުޅަނދު ފަހަރު

ކޮންޓޭނަރުތަކުގައި މުދާ އުފުލައިގެން ގެނެސް މާލޭ ވިޔަފާރި ބަނދަރަށް މުދާ ހުސްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެށިފައިވަނީ 1980ގެ އަހަރުތަކުގެ ކުރީކޮޅުގައެވެ. މިއަދު ވިޔަފާރި ބަނދަރު ވަނީ ގެންނަ މުދާ އެކަށޭނަ ވަރަށް ނުބޭޅުމުގެ ދަތިކަން ކުރިމަތި ވެފައެވެ. އެއީ ބޯޓްތަކުން ބާލާ މުދާ ކޮންޓޭނަރުތައް ޖަހާނެ ޖާގަ ނެތުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

ޝިޕިންގ ކޮމްޕެނީތަކާއި، އެޖެންސީތައް

ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވި ޚިދުމަތްދޭ އެންމެ ބޮޑު އަދި އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މަސައްކަތް ކުރާ ޝިޕިންގ ކުންފުންޏަކީ ސަރުކާރުގެ ޝިޕިންގ ކޮމްޕެނީ މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޝިޕިންގ މެނޭޖްމަންޓް ލިމިޓެޑް ނުވަތަ އެމްއެސްއެމްއެންއެލް އެވެ. މީގެ އިތުރުން އަމިއްލަ ވަރަށް ގިނަ ޝިޕިން ކުންފުނިތައް ވެސް މިދާއިރާގައި ހަރަކާތްތެރި ވެއެވެ.

އަތޮޅު ތަކުގެ ތެރޭގައި ކުރެވޭ ދަތުރު ފަތުރު

ދޯނި

ރާއްޖެތެރޭގެ އެއް ރަށުން އަނެއް ރަށަށް އަދި ރަށްފުށުން ވެރިރަށް މާލެއަށް އައުމަށް އަދިވެސް ބޭނުންކުރެވޭ އެންމެ އާންމު އެއް ވަޞީލަތަކީ ދޯންޏެވެ. ދޯނި ކުރިން ބަދެ މުޅިން ވެސް އުޅުނީ ރުކުގެ ލަކުޑިން ކަމަށް ވިޔަސް މިއަދު ދޯނި ބަނުމަށް ބޭރުން ގެނެސްފައި ހުންނަ ލަކުޑި ބޭނުންކުރާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ޒަމާންތަކެއް ވަންދެން ދިވެހިން ބަންނަމުން ދިޔަ ދޯނިތަކުގެ ސިފަޔަށް ބަދަލު ނައިސް ހުއްޓަސް ޒަމާނާއެކު މިހާރު ތަފާތު ގޮތްގޮތަށް ބަދެފައި ހުންނަ ދޯނި ފަހަރު ފެނެއެވެ.

ބައްތެލި

ބައްތެއްޔަކީ ރާއްޖެތެރޭގެ އެއް ރަށުން އަނެއް ރަށަށް ދިއުމަށް ބޭނުންކުރާ ކަނޑުދަތުރު ކުރާ އުޅަނދެކެވެ. އަދި މާލެ ދަތުރު ކުރުމަށް ވެސް ބައްތެލި ބޭނުން ކުރެއެވެ.

އޮޑި

އޮޑި އަކީ ބަންނަމުންދާ ދޯނި ފަހަރަށް ކިޔައި އުޅޭ ނަމެކެވެ.

އިންޖީނު އެޅި އުޅަނދު ފަހަރު

ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހިންގަން ފެށި މަޝްރޫޢެއްގެ ދަށުން ބަދެވުނު ފުރަތަމަ އިންޖީނުލީ އުޅަނދު ބަދެ ނިމި ބޭނުންކުރަން ފެށުނީ 1974 ވަނަ އަހަރު އެވެ. މިއަދު ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރާ ކަނޑު ދަތުރުކުރާ އުޅަނދު ފަހަރު 99 އިންސައްތަ އަކީ އިންޖީނު އެޅި އުޅަނދު ފަހަރެވެ.

ސްޕީޑް ލޯންޗު

ބޭނުން ބަޔަކު ދަތުރު ކުރުމަށް ސްޕީޑް ލޯންޗުގެ ޚިދުމަތް އަގަށްދޭ ކުންފުނިތައް ރާއްޖޭގައި ހުރެއެވެ. މިފަދަ ލޯންޗުތަކުގެ އެހީގައި އެކި އެކި ޢީދު ތަކާއި މުނާސަބާތަކުގައި ރާޢްޖެތެރެއަށް ދަތުރުކުރެއެވެ.

މާލޭ ވިޔަފާރި ބަނދަރު

މާލޭ ވިޔަފާރި ބަނދަރު ރަސްމީކޮށް ހުޅުވައިދެއްވީ 15ސެޕްޓެމްބަރު 1986 ގައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލް އުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބުދުލް ގައްޔޫމް އެވެ. މިހާރު މިބަނދަރުގައި މުދާ ބޭލުމަށް 101 މީޓަރުގެ ދިގު،10.84 މީޓަރުގެ ފުޅާ މަގަތު ފާލަމެއް އޮވެއެވެ. ވިޔަފާރި ބަނދަރަކުން ރައްޔިތުންނަށް ލިބެން ޖެހޭ ހުރިހާ ޚިދުމަތްތަކެއް މިބަނދަރުން ލިބެން ހުރެއެވެ.

ވައިގެ ބަނދަރުތައް

ހުޅުލޭ ބައިނަލް އަގްވާމީ ވައިގެ ބަނދަރު

ސ.ގަން ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު

ލ.ކައްދޫ ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު

ގދ.ކާޑެއްދޫ ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު

ހދ.ހަނިމާދޫ ސަރަހައްދީ ވައިގެ ބަނދަރު

މުވާޞަލާތު

ޓެލެފޯން އަދި އިންޓަނެޓް

މޯބައިލް ފޯން ގެ ޚިދުމަތް

ދިވެހި ޓީވީ

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު

އިތުރު ފާލަންތައް