Tyrceg
Oddi ar Wicipedia
| Tyrceg (Türkçe) | |
|---|---|
| Siaredir yn: | Twrci, Cyprus, Bwlgaria, Gwlad Groeg, Iran, Macedonia, Moldofa, Syria, Irac, Azerbaijan a mewnfudwyr yn yr Almaen a gwledydd eraill. |
| Parth: | de-ddwyrain Ewrop, y Dwyrain Canol |
| Siaradwyr iaith gyntaf: | 60 miliwn fel iaith gyntaf 75 miliwn gan gynnwys siaradwyr ail iaith |
| Safle yn ôl nifer siaradwyr: | 19-21 |
| Achrestr ieithyddol: | Altaidd (dadleuol) Twrcaidd |
| Statws swyddogol | |
| Iaith swyddogol yn: | Twrci, Cyprus, Gweriniaeth Dwrcaidd Gogledd Cyprus, Bwlgaria (iaith genedlaethol), Macedonia (iaith fwrdeistrefol) |
| Rheolir gan: | Türk Dil Kurumu (Cymdeithas yr Iaith Dyrceg) |
| Codau iaith | |
| ISO 639-1 | tr |
| ISO 639-2 | tur (ota - Tyrceg Otomanaidd) |
| ISO 639-3 | tur (ota - Tyrceg Otomanaidd |
| Gweler hefyd: Iaith – Rhestr ieithoedd | |
Siaredir Tyrceg (hefyd: Twrceg) yn Nhwrci a rhai gwledydd eraill a fu'n rhan o Ymerodraeth yr Otomaniaid. Mae'r iaith yn perthyn i gangen ddeheuol (Orghuz) o deulu'r ieithoedd Tyrcaidd, sydd yn ei dro yn gangen o'r ieithoedd Altaidd (sylwer bod anghytundeb ymhlith ieithyddion am berthynas Tyrceg â theuluoedd ieithyddol eraill).
Daeth yr iaith i'w diriogaeth bresennol yn Asia Leiaf, y Balcanau a'r Dwyrain Canol yn y 13eg ganrif a'r 14eg ganrif gyda goresgyniad y llwythau Tyrcaidd a fudodd o Ganolbarth Asia. Hyd at ddechrau'r 20fed ganrif ysgrifennid Tyrceg yn yr ysgrifen Arabeg, ond yn 1929 fe'i newidiwyd ar orchymyn Mustafa Kemal Atatürk ac heddiw mae'n defnyddio gwyddor Rufeinig ac mae ei gramadeg wedi'i symleiddio a'i rheoleiddio'n sylweddol.
Yn ôl cyfrifiad Bwlgaria 2001, mae 762,516 o bobl yn siarad Tyrceg fel mamiaith ym Mwlgaria (9.6% o'r boblogaeth). Mae mwyafrif y boblogaeth yn siaradwyr Tyrceg yn ardaloedd Kardzhali (yn ne Bwlgaria) a Razgrad (yn y gogledd-ddwyrain). Tyrceg yw iaith y mwyafrif yn nwyrain Cyprus yn ogystal.
