Chordata
De Biquipedia
Cordatos Rechistro fosil: d'o precambrián dica l'autualidat. |
|||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Latimeria chalumnae |
|||||||||||||
Clasificazión zentifica | |||||||||||||
|
Esta fuella ye escrita en fobano. |
Os cordatos (dichos zentificament chordata, d'o griego chordon = caña, crosa, bastón) son un tipo morfolochico, considerau en zoolochía, d'animals que apresentan á bella d'as suyas fases de desarrollo una estrutura dicha notocorda, ó simplement corda.
- Nota: En as luengas romanzes, como l'aragonés, a terminaizon -ata d'o latín (que endica plural), ba deformar-se á -atos. Ye equibaliente á dezir "Cordatos", Animals Cordatos (cordaus en a prenunziazión fobana y tamién d'atros charrars).
Os cordaus, des d'o punto d'embista ebolutibo, son un grupo d'animals muy important, porque las suyas espezies son as que i pllegan enta una más grande dibersidat de nichos ecolochicos, y las unas que han amostrau una más grande capazidat d'adaitazión ta ambientes más diferentes, sobre tot, en tierra firme, anque muchas espezies son tamién totalment acuaticas ó amfibias. Entre os cordaus ye entaltable la suya capazidat d'autorregulazión y organizazión interna, a elebazión y mantenimiento d'una temperatura corporal en bellos d'os grupos (mamiferos y muxons prenzipalment). Ixes y d'atros fautors ban fer más grande a suya complexidat e ban aber puesto, en o suyo momento, á la suya desposizión una capazidat unica ta acontroliar as suyas reauzions metabolicas y a perfeuzión d'un sistema nerbioso más complexo.
Contenius |
[editar] Carauteristicas chenerals d'os cordaus
- Simetria bilateral, con o cuerpo segmentau, con tres capas cherminals y un zeloma bién diferenziau.
- Cordón nerbioso siempre dorsal. Á partir d'iste cordón, en os animals más complexos, se desarrolla o zerebro y a medula espinal.
- Estrutura de sostentazión, en posizión dorsal, cllamada notocorda. S'espande de llargo por tot o cuerpo y en bellos animals persiste durantes de toda la bida. En atros (a mayoría) se combierte en l'espinada antes no naixen.
- Toz tienen fendiduras branquiales en a farinxe en a suya fase larbal. Os bertebraus terrestres las pierden antes no son libraus.
- Tienen un sistema dichestibo completo, con boca y ano.
- Se reproduzen sexualment, en a mayoría d'os casos os sexos son separaus.
- A fecundazión puet ser tanto interna como externa. D'entre os animals que la fan interna en hay que fican buebos y en hay que no.
- Corazón en posizión bentral.
- Asqueleto por dintro de l'organismo, y puet ser cartilachinoso u osio.
- Tienen musculatura estriada.
- Tienen cola dimpués de naixer.
- Tienen una farinxe tremada (que tién dos funzions: dichestiba y respiradora).
- Epineura.
[editar] Cllasificazión d'os cordaus
En hay dos subtipos: bertebraus y procordaus y dintro d'ellos muchismas atras subclases:
- Cordadaus
- Zefalocordaus
- Urocordaus
- Thaliacea
- Ascidiacea
- Larvacea
- Bertebraus
- Pteraspidomorphi (extixíus)
- Placodermos (extinxíus)
- Ostracodermos (extinxíus)
- Ziclostomos
- Lampreyas y Mixinidos
- Condrictios
- Elasmobranquios
- Galeomorphi
- Heterodontiforme
- Lamniforme
- Orectolobiforme
- Carcharhiniforme
- Squatinomorphi
- Squalomorphi
- Hexanchiforme
- Squaliforme
- Pristiophoriforme
- Batoidea
- Rajiforme
- Pristiforme
- Torpediniforme
- Myliobatiforme
- Galeomorphi
- Holocephali
- Hipotremos
- Elasmobranquios
- Osteictios
- Actinopterichios
- Sarcopterichios
- Anfibios
- Acorabis
- Reptils
- Abes
- Mamiferos
[editar] Güé en día
Como a taxonomía ye cambeando de constante á mida que las imbestigazions sobre d'os organismos y sobre d'as taxa siga más grande, güé en día s'ha dixau d'empllegar agrupazions que s'aconsideran artifizials como n'eran os Agnatos (peixes sin mandibulas) y os Gnatostomaus (os peixes que sí que ne teniban, que autualment son ficaus en un grupo de bertebraus cllamaus cephalaspidomorphi -zefalaspidomorfos-). En cheneral, atro nombre que tienen os bertebraus en o cualo i son ficaus tamién atros organismos ye Craneata, que aúno s'empllega actualment.
En os bertebraus d'os grupos d'as abes, mamiferos, reptils, peixes y amfibios, a cuerda dorsal només i ye presente en a cría, porque dimpuesas se ba sustituyendo por l'espinada.