Verfassung

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

D' Verfassig vomne Schtaat tuet d' rächtlichi Grundlag vomne Schtaat feschtlege. D'Verfassig schriibt zum Biischpil vor, weli Regierigs- und Verwaltigsform de Schtaat hät.

I einige Schtaate isch d' Verfassig es schriftlichs Dokumänt, i andere, zum Biischpil in Großbritannie, beschtaht sie us einere Folg vo gschichtlich gwachsene Gsetztegscht, diä zämme d'momentani Verfassig darschtelle tuet.

Inhaltsverzeichnis 1 Allgemeins 2 Aktuell gültigi Verfassige 2.1 Dütschland 2.2 Liechteschtei 2.3 Öschterriich 2.4 Schwyz 3 Literatur 4 Weblinks

[ändere] Allgemeins

E Verfassig im formelle Sinn isch dagäge e zivilisatorischi Errungeschaft, diä grundlegändi Rächt und Pflichte im Gmeinwese mit Rächtssicherheit tuet regle.

Am 3. Mai 1791 isch in Pole d' erschti demokratischi Verfassig in Europa verabschiedet worde, d' zweiti uf de Wält nach de Vereinigte Schtaate. De 3. Mai isch in Pole immer no en nationale Fiirtyg.

I vilne Schtaate gits Verwaltigsgricht, diä tüend feschtschtelle, ob einzelni Gsetzt oder Regierigssbefehl d'Verfassig nöd tüed verletze. (lueg Bundesverfassigsgricht in Dütschland oder de Supreme Court of the United States; diä Funktione ninnt i de Länder, biischpielswis in Breme, de Verfassigssgrichtshof oder au Schtaatsgrichtshof wahr). I de iranische Verfassig hät de sogennanti Wächterrat d' Funktion vomene Verfassigsgricht mit letzschter Kompetänz i allne Entscheidige. Er trifft sini Entscheidige ufgrund dä imamitische Form vo dä Schari'a. lueg au islamischi Rächtsschuele.

E zwenig witreichendi Regle vo Zueschtändigkeite und Verwaltigsabläuf chann zunere Verfassigschrise füehre.

Under äm Schlagwort „äng:corporate government“ fanged au Firmene a, sich e Verfassig zgäh, demit e grösseri Transparänz gägeüber Eigetümer und Mitarbeiter entschtaht.

[ändere] Aktuell gültigi Verfassige

[ändere] Dütschland

Für d' Bundesrepublik Dütschland gits s'Grundgesetz für d'Bundesrepublik Dütschland; wil diä einzelne Bundesländer (Dütschland) eigeni Schtaate sind (Chennzeiche: Staatsvolch, Schtaatsgwalt und Schtaatsgebiät), hät jedes Land sini eigeni individuelli (Lands-)Verfassig.

Verfassige vo dä dütsche Bundesländer

Hauptartikel: Landesverfassig

• Bade-Würteberg: Verfassig vom Land Bade-Würteberg
• Bayern: Verfassig vom Freyschtaat Bayere (Historischi Bayerischi Verfassige under: Bayerischi Verfassig)
• Berlin: Verfassig vo Berlin
• Brandeburg: Verfassig vo Brandeburg
• Breme: Verfassig vo dä freie Hanseschtadt Breme
• Hamburg: Verfassig vo dä Freie und Hanseschtadt Hamburg
• Hesse: Verfassig vom Land Hesse
• Mecklenburg-Vorpommere: Verfassig (Mecklenburg-Vorpommere)
• Nordry-Weschtfale: Verfassig fürs Land Nordry-Weschtfale
• Niedersachse: Niedersächsischi Verfassig
• Ryland-Pfalz: Verfassig für Rhyland-Pfalz
• Saarland: Verfassig vom Saarland
• Sachse: Verfassig vom Freyschtaat Sachse
• Sachse-Ahalt: Verfassig vom Land Sachse-Ahalt
• Schleswig-Holschtei: Verfassig (Schleswig-Holschtei)
• Thürige: Verfassig (Thürige)

[ändere] Liechteschtei

• Liechteschtei: Verfassig (Liechteschtei)

[ändere] Öschterriich

• Bundesverfassig (Öschterriich)

Verfassige vo dä öschterriichische Bundesländer

• Vorarlbärger Landverfassig
• Verfassig (Tirol)
• Verfassig (Kärnte)

lueg au: Öschterriich, Gschicht Öschterriich

[ändere] Schwyz

• Schwyz: Bundesverfassig (Schwy)

[ändere] Literatur

• Ernst Rudolf Huber (Hrsg.): Dokumente zur deutschen Verfassungsgeschichte, 5 Bde., Stuttgart, Berlin, Köln 1978-1997.

[ändere] Weblinks

• Gägenwärtigi und historischi nationali und internationali Verfassigstegscht – verfassungen.de
• Historischi dütschi Verfassige – documentArchiv.de
• Internationali Verfassigsrächtstegscht – Uni Bern (englisch)
• Constitution Finder, Verfassige wältwiit