Spółgłoska zwarta z retrofleksją bezdźwięczna

Z Wikipedii

Spółgłoska zwarta z retrofleksją bezdźwięczna to rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ʈ].

Spis treści 1 Artykulacja 1.1 Warianty 2 Przykłady 3 Terminologia

[edytuj] Artykulacja

W czasie artykulacji tej spółgoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka - spółgłoska środkowa
• czubek języka dotyka podniebienia twardego - jest to spółgłoska z retrofleksją
• dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) - jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe nie drgają , spółgłoska ta jest bezdźwięczna

[edytuj] Warianty

Można wyróżnić zasadniczo dwa typy retrofleksji:

• artykulację apikalno-postalweolarną – koniuszek języka zostaje uniesiony ku górze i zbliża się (ew. styka) z obszarem tuż za dziąsłami,
• artykulację subapikalno-prepalatalną – przód języka wygina się ku górze i do tyłu, tak że spodnia część języka zbliża się (ew. styka) z początkowym odcinkiem podniebienia twardego.

[edytuj] Przykłady

Język	Wyraz	IPA	Znaczenie
Brahui	asiṭ	[asiʈ]	jeden
Hindi	ठीक	[ʈʰiːk]	świetny
Malajalam	അഠുക	[aʈuka]	gotować
Norweski (dialekty wschodnie i centralne)	svart	[sʋɑʈ]	czarny
Paszto	ټول	[ʈol]	wszystko
Sycylijski	trenu	['ʈɽenu]	pociąg
Szwedzki	karta	[kʰɑːʈa]	mapa
Tamilski	எட்டு	[eʈʈɯ]	osiem
Telugu	టఠ్ఠు	[tʌʈʈu]	uderzyć

[edytuj] Terminologia

Spółgłoska z retrofleksją to inaczej szczytowa lub cerebralna.

	Dwu‐ wargowe	War‐ gowo‐ zębowe	Zębowe	Dzią‐ sło­we	Zadzią‐ słowe	Re­tro‐ fle­ksyjne	Pod­nie‐ bienne	Miękko‐ podnie‐ bienne	Języcz‐ kowe		Gar‐ dłowe		Nagło‐ śnio­we		Krta‐ niowe
Nosowe	m	ɱ	n̪	n		ɳ	ɲ	ŋ	ɴ
Zwarte	p b	p̪ b̪	t̪ d̪	t d		ʈ ɖ	c ɟ	k ɡ	q ɢ				ʡ		ʔ
Szczelinowe	ɸ β	f v	θ ð	s z	ʃ ʒ	ʂ ʐ	ç ʝ	x ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h ɦ
Półotwarte	β̞	ʋ	ð̞	ɹ		ɻ	j	ɰ
Drżące	ʙ		r			*			ʀ				*
Uderzeniowe	*	ѵ	ɾ			ɽ							*
Boczne szczelinowe			ɬ ɮ			*	*	*
Boczne półotwarte			l			ɭ	ʎ	ʟ
Boczne uderzeniowe			ɺ			*	*	*

Podwójna artykulacja i koartykulacja ʍ w ɥ ɕ ʑ ɧ ɫ Zwarto-szczelinowe pf ʦ ʣ ʧ ʤ ʨ ʥ tɬ dɮ kx qχ

Mlaski ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ   Iniektywne ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ   Ejektywne pʼ tʼ cʼ kʼ qʼ sʼ