Spółgłoska zwarta dwuwargowa dźwięczna
Z Wikipedii
Spółgłoska zwarta dwuwargowa dźwięczna - rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [b].
Spis treści |
[edytuj] Artykulacja
[edytuj] Opis
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [b]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji,
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez jamę ustną
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka
- dolna warga kontaktuje się z górną wargą, tworząc zwarcie. Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji)
- wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna
- pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska.
[edytuj] Warianty
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [bʲ]
- wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy wtedy o spółgłosce welaryzowanej: [bˠ]
- przewężenie w gardle, mówimy wtedy o spółgłosce faryngalizowanej: [bˤ]
- zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o spółgłosce labializowanej [bʷ]
Spółgłoska może być wymówiona:
- z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [b̚].
- tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [b̥]
- dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (dźwięcznej): [b̤], [bʱ]
Zobacz też:
- bezdźwięczny odpowiedniki spółgłoski [b]: [p].
- spółgłoska iniektywna dwuwargowa dźwięczna: [ɓ]
[edytuj] Przykłady
- w języku polskim: byt [bɨt]
- w języku angielskim: baby [ˈbeɪbi] "małe dziecko"
- w języku arabskim: ﻛﺘﺐ [kæˈtæb] "on pisał"
- w języku hiszpańskim: beso [ˈbeso] "pocałunek"
- w języku nowogreckim: μπίρα [ˈbira] "piwo"
[edytuj] Terminologia
Spółgłoska zwarta dwuwargowa to inaczej spółgłoska okluzywna bilabialna.
| Dwu‐ wargowe |
War‐ gowo‐ zębowe |
Zębowe | Dzią‐ słowe |
Zadzią‐ słowe |
Retro‐ fleksyjne |
Podnie‐ bienne |
Miękko‐ podnie‐ bienne |
Języcz‐ kowe |
Gar‐ dłowe |
Nagło‐ śniowe |
Krta‐ niowe |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nosowe | m | ɱ | n̪ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | |||||||||
| Zwarte | p b | p̪ b̪ | t̪ d̪ | t d | ʈ ɖ | c ɟ | k ɡ | q ɢ | ʡ | ʔ | |||||||
| Szczelinowe | ɸ β | f v | θ ð | s z | ʃ ʒ | ʂ ʐ | ç ʝ | x ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h ɦ | ||
| Półotwarte | β̞ | ʋ | ð̞ | ɹ | ɻ | j | ɰ | ||||||||||
| Drżące | ʙ | r | * | ʀ | * | ||||||||||||
| Uderzeniowe | * | ѵ | ɾ | ɽ | * | ||||||||||||
| Boczne szczelinowe | ɬ ɮ | * | * | * | |||||||||||||
| Boczne półotwarte | l | ɭ | ʎ | ʟ | |||||||||||||
| Boczne uderzeniowe | ɺ | * | * | * | |||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
