Edgar Allan Poe

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Edgar Allan Poe

'
Sinh ngày:	19 tháng 1 năm 1849 tại Boston, Hoa Kỳ
Mất ngày:	7 tháng 10 năm 1849 tại Bantimore, Hoa Kỳ
Nghề nghiệp:	Nhà văn, nhà thơ
Quốc tịch:	Mỹ

Edgar Allan Poe (19 tháng 1 năm 1809 – 7 tháng 10 năm 1849) là nhà văn, nhà viết kịch, nhà phê bình, nhà thơ Mỹ. Poe là ông tổ của thể loại truyện trinh thám và hình sự, ông có sự ảnh hưởng đến Charles Pierre Baudelaire, Fyodor Mikhailovich Dostoevsky, Sir Arthur Conan Doyle...

Mục lục 1 Tiểu sử 2 Tác phẩm 3 Danh mục tác phẩm 4 Hai bài thơ 5 Liên kết ngoài

[sửa] Tiểu sử

Edgar Poe sinh ở Boston, là con thứ hai của David Poe và Elizabeth Arnold Hopkins Poe. Bố mẹ mất sớm, Poe được John Allan nhận làm con nuôi. Từ đó Allan trở thành họ thứ hai của Edgar. Những năm 1815–1820 Edgar Poe cùng gia đình Allan đi sang Anh, Poe học ở trường Richmond. Năm 1826 vào học Đại học Virginia nhưng chỉ học được một học kỳ thì bỏ. Năm 1827 Poe trở về Boston in cuốn Tamerlane and Other Poems, cũng trong năm này Poe gia nhập quân đội và 2 năm sau đấy, khi mẹ nuôi mất, Poe xin ra quân. Năm 1829 in tập sách thứ hai: Al Aaraaf, Tamerlane, and Minor Poems. Năm 1830 vào học trường quân đội nhưng cũng chỉ được một năm lại bỏ học. Trở về New York, Poe in cuốn Poems. Năm 1833 in truyện MS Found in a Bottle được tặng giải thưởng của một tạp chí ở Baltimore, Maryland. Năm 1836 Poe cưới vợ, là một cô gái mới 14 tuổi. Những năm từ 1836-1842 Poe làm biên tập của nhiều tạp chí. Năm 1845 in bài thơ Raven (Con quạ), là tác phẩm nổi tiếng nhất của Poe. Năm 1847, vợ chết, Poe bị ốm nặng, cả năm hầu như không sáng tác nhưng 2 năm sau đó ông viết được nhiều bài thơ nổi tiếng như: The Bells, For Annie, Annabel Lee, Eldorado... Năm 1849 ông sống với một người phụ nữ mà ngày xưa hai người từng yêu nhau. Thời gian sau đấy không có tư liệu về tiểu sử của Poe. Ngày 3 tháng 10 năm 1849 người ta tìm thấy ông trong một quán rượu ở Baltimore. Ông mất ngày 7 tháng 10 năm năm 1849.

[sửa] Tác phẩm

Tác phẩm của Edgar Allan Poe được dịch ra tất cả các ngôn ngữ chủ yếu của thế giới. Những bản dịch của Charles Pierre Baudelaire, Stéphane Mallarmé ra tiếng Pháp tác phẩm của Poe trở thành những bản dịch nổi tiếng thế giới, có ảnh hưởng đến nhiều nhà văn, nhà thơ lớn khắp thế giới. Tác phẩm của Edgar Allan Poe đã được dịch rải rác sang tiếng Việt từ lâu. "Tuyển tập Edgar Allan Poe", dày 716 trang bao gồm phần lớn truyện ngắn của ông, do Ngô Tự Lập và nhóm Địa Cầu Văn Hoá dịch được nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, xuất bản năm 2002. Dưới đây là phần nói về những bài thơ đã được dịch sang tiếng Việt.

Bài thơ Eldorado lần đầu tiên in ở tạp chí Flag of Our Union tháng 4 năm 1849. Trong tiếng Tây Ban Nha "El Dorado" có nghĩa là "dát vàng". Nguồn gốc của từ này xuất phát từ một tục lệ của một bộ tộc người da đỏ khi nhà vua mới lên ngôi họ đem cát vàng rắc lên người nhà vua. Từ đó sinh ra truyền thuyết về "người dát vàng El Dorado" mà những nhà thám hiểm Tây Ban Nha từng gặp đâu đó ở Nam Mỹ. Trên thực tế nó được bắt nguồn từ những lời kể của nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Francisco de Orellana về một vùng đất nằm giữa sông Amazon và hồ Parima ở Guyana. Có rất nhiều đoàn thám hiểm. Suốt gần 300 người ta đi tìm Eldorado mà không thấy. Tháng 1 năm 1848 người ta tìm thấy vàng ở California thì người đời cho đấy là "El Dorado". Bài thơ này của Edgar Allan Poe viết trong những ngày tháng được gọi là "Cơn sốt vàng" (California Gold Rush) đó, nhưng đề tài Eldorado tác giả hoàn toàn viết theo cách của mình.

Bài thơ Annabel Lee lần đầu in ở báo New York Tribune ngày 9 tháng 10 năm 1849, hai ngày sau khi nhà thơ qua đời. Nhiều nhà thư mục khẳng định đây là bài thơ tác giả viết về người vợ của mình chết khi hãy còn rất trẻ. Tuy vậy, từ năm 1846, nghĩa là trước cái chết của vợ ông, Edgar Allan Poe đã viết trong tác phẩm The Philosophy of Composition rằng: "...Cái chết của người phụ nữ đẹp, ngoài mọi điều nghi ngờ, là đối tượng của thi ca và cũng không hề nghi ngờ rằng, với đối tượng này thích hợp hơn hết là bờ môi của người tình đang đau khổ". Đây cũng là đề tài trong những bài thơ nổi tiếng khác của ông như Raven, Ulalume.

[sửa] Danh mục tác phẩm

Văn xuôi

• Berenice
• The Black Cat
• The Cask of Amontillado
• The Fall of the House of Usher
• The Gold-Bug
• Hop-Frog
• Ligeia
• The Man of the Crowd
• The Masque of the Red Death
• The Murders in the Rue Morgue
• The Pit and the Pendulum
• The Purloined Letter
• The Tell-Tale Heart
• Philosophy of Composition

Thơ

• Annabel Lee
• The Bells
• The City in the Sea
• Eldorado
• The Haunted Palace
• Lenore
• The Raven
• Ulalume

[sửa] Hai bài thơ

Eldorado   Gaily bedight, A gallant knight, In sunshine and in shadow, Had journeyed long, Singing a song, In search of Eldorado.   But he grew old- This knight so bold- And o'er his heart a shadow Fell as he found No spot of ground That looked like Eldorado.   And, as his strength Failed him at length, He met a pilgrim shadow- "Shadow," said he, "Where can it be- This land of Eldorado?"   "Over the Mountains Of the Moon, Down the Valley of the Shadow, Ride, boldly ride," The shade replied- "If you seek for Eldorado!"   Annabel Lee   It was many and many a year ago, In a kingdom by the sea, That a maiden there lived whom you may know By the name of Annabel Lee; And this maiden she lived with no other thought Than to love and be loved by me.   I was a child and she was a child, In this kingdom by the sea: But we loved with a love that was more than love - I and my Annabel Lee; With a love that the winged seraphs of heaven Coveted her and me.   And this was the reason that, long ago, In this kingdom by the sea, A wind blew out of a cloud, chilling My beautiful Annabel Lee; So that her high-born kinsmen came And bore her away from me, To shut her up in a sepulchre In this kingdom by the sea.   The angels, not half so happy in heaven, Went envying her and me - Yes! that was the reason (as all men know, In this kingdom by the sea) That the wind came out of the cloud one night, Chilling and killing my Annabel Lee.   But our love it was stronger by far than the love Of those who were older than we - Of many far wiser than we - And neither the angels in heaven above, Nor the demons down under the sea, Can ever dissever my soul from the soul Of the beautiful Annabel Lee;   For the moon never beams without bringing me dreams Of the beautiful Annabel Lee; And the stars never rise but I feel the bright eyes Of the beautiful Annabel Lee; And so, all the night-tide, I lie down by the side Of my darling -my darling -my life and my bride, In the sepulchre there by the sea - In her tomb by the sounding sea.

Eldorado   Xưa có chàng hiệp sĩ Trẻ trung và vui vẻ Ngày sáng hay đêm mờ Luôn đi về phía trước Chàng hát vang câu hát Chàng đi tìm Eldorado.   Nhưng thời gian thấm thoắt Đến lúc già, bạc tóc Con tim chàng mơ hồ Mà chàng trai không thể Tìm đâu ra xứ sở Giống như là Eldorado.   Rồi một hôm, chàng bỗng Gặp trên đường chiếc bóng Một chiếc bóng phiêu du “Này bóng – chàng gặng hỏi – Ở đâu miền đất ấy Có tên là Eldorado?”   “Sau Núi Trăng chót vót – Chiếc bóng kia liền đáp – Qua chín núi bảy hồ Rồi đi qua Thung lũng Qua vương quốc của Bóng Nếu muốn tìm Eldorado!”   Annabel Lee   Chuyện xảy ra đã nhiều năm về trước Ở vương quốc bên biển, sóng rầm rì Một cô gái, hẳn mọi người dã biết Nàng có tên là Annabel Lee Nàng đã sống với một điều ao ước Yêu người và được yêu lại nhường kia.   Nàng con trẻ, tôi cũng là con trẻ Ở vương quốc bên biển, sóng rầm rì Chưa từng có ai yêu nhau như thế Như tôi và nàng Annabel Lee Yêu đến mức để thiên thần ghen tỵ Dù thiên thần vẫn ở chốn xanh kia.   Chính vì thế mà đã từ lâu lắm Ở vương quốc bên biển, sóng rầm rì Cơn gió lạnh từ mây đen ập xuống Đã giết chết nàng Annabel Lee Anh em, họ hàng cao sang đổ đến Những người thân đã mang xác nàng đi Rồi họ đã chôn nàng trong mồ lạnh Ở vương quốc bên biển, sóng rầm rì.   Niềm hạnh phúc, dù mới là một nửa Mà thiên thần đã ganh tỵ nhường kia Chính vì thế (mọi người hay biết cả Ở vương quốc bên biển, sóng rầm rì) Cơn gió lạnh từ đám mây đen đúa Đã giết chết nàng Annabel Lee.   Nhưng tình yêu chúng tôi càng mạnh mẽ Hơn những ai sống hạnh phúc đến già Và những ai khôn khéo đã chắc gì – Dù cả thiên thần ngự trên cao ấy Hay quỉ ma dưới sóng biển rầm rì Cũng không ngăn cách nổi hồn tôi với Linh hồn của nàng Annabel Lee.   Ánh trăng sáng gợi ra nhiều giấc mộng Tôi mơ về nàng Annabel Lee Nhìn những ngôi sao thấy đôi mắt sáng Đẹp tuyệt vời của Annabel Lee Cứ hằng đêm, hằng đêm tôi lại đến Với người vợ hiền, người yêu, người bạn Năm trong nấm mồ bên chốn biển xa Đang ngủ yên trong sóng biển rầm rì. Bản dịch của Nguyễn Viết Thắng

[sửa] Liên kết ngoài

• Edgar Allan Poe National Historic Site (tiếng Anh)
• Edgar Allan Poe Society in Baltimore (tiếng Anh)
• Bảo tàng về Poe tại Richmond, Virginia (tiếng Anh)
• Poe Cottage Bronx (tiếng Anh)
• Edgar Allan Poe's Signature (tiếng Anh)
• Poe's True Prediction about Cannibalism (tiếng Anh)
• Maryland Public Television's Knowing Poe: The Literature, Life, and Times of Edgar Allan Poe in Baltimore and Beyond (tiếng Anh)
• In a Sequestered Providence Churchyard Where Once Poe Walked - H. P. Lovecraft poem referencing Poe's visits to Whitman (tiếng Anh)
• 1992 audio interview with Ken Silverman, author of Edgar A Poe : Mournful and Never-ending Remembrance by Don Swaim (tiếng Anh)
• Jorge Luis Borges viết về Poe