Zekai Apaydın
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Zekai Apaydın Bosna kökenli, ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yılları hükümetlerinde Milli Savunma Bakanlığı (veya Adliye Vekaleti) ve ayrıca bu kritik dönemde Londra ve Moskova Büyükelçiliği gibi kilit görevleri de yürütmüş devlet ve siyaset adamıdır.
1877'de Bosna'da Graveşka'da doğdu. Orta ve lise öğrenimini Aydın Rüştiyesi ve İzmir Merkez İdadisinde tamamladıktan sonra Mülkiye Mektebine girdi. 1903'te Mülkiye mektebinden mezun oldu. 1903'te Yüksek Kısmını bitirerek İzmir Vilayeti Maiyyet Memurluğuna atandı. 1907'de Volçetrin Kaymakamı oldu. 1908-1913 yılları arasında Palanga, Uşak, Eskişehir ve Beykoz Kaymakamlıklarında bulundu. Mayıs 1914'te Mersin Mutasarrıflığına getirildi. Ekim 1916'da Kayseri, Haziran 1917'de Eskişehir Mutasarrıfı oldu. Damat Ferit Paşa Hükümeti tarafından Ocak 1919'da görevinden azledildi. Arandığını ve tutuklanacağını öğrenince gizlice Bosna'ya gitti.
Milli Mücadelenin başlaması ile yurda dönerek Adana Cephesinde gönüllü olarak çalıştı. 27 Ağustos 1920'de Adana'dan milletvekili seçilerek TBMM'ne katıldı. Bu dönem içinde Eskişehir İstiklal Mahkemesi üyeliği, Hariciye vekili Bekir Sami Bey Başkanlığındaki heyetin içinde Londra Konferansı'nda TBMM hükümeti murahhaslığı, Lozan Konferansı'nda murahhas heyeti müşavirliği yaptı.
TBMM II. Dönemde Aydın Milletvekili seçildi. 2. Hükümette (2. İnönü Hükümeti) Ziraat Vekili oldu. 18 Ekim 1924'te Londra Elçiliğine, 6 Mayıs 1925'te Moskova Büyükelçiliğine atandı. 6. Hükümette (5. İnönü Hükümeti) ve 7. Hükümette (6. İnönü Hükümeti) Milli Müdafaa Vekili (Milli Savunma Bakanı) oldu (1930-1935 arasında). TBMM 3. Dönem, TBMM 4. Dönem ve TBMM 5. Dönem'de Diyarbakır'dan milletvekili seçildi. 9 Temmuz 1935'te ikinci defa Moskova Büyükelçiliğine atandı. Eylül 1939'da kendi isteği ile emekliye ayrıldı.
29 Nisan 1947'de İstanbul'da vefat etti.
Önce gelen: Abdülhalik Renda |
Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanı 29 Aralık 1930 - 1 Mart 1935 |
Sonra gelen: Ahmet Naci Tınaz |
[değiştir] Kaynakça
Celalettin Arif Bey • Mustafa Kazım Bey • Zekai Apaydın • Mehmet Seyit Bey • Hafız Mehmet Engin • Mustafa Necati Uğural • Refik Şevket İnce • Mahmut Esat Bozkurt • Behçet Bey • Yusuf Kemal Tengirşenk • Rıfat Bey • Şükrü Saracoğlu • Hilmi Uran • Şinasi Devrin • Tevfik Fikret Sılay • Fuat Sirmen • Ali Fethi Okyar • Halil İbrahim Özyörük • Hasan Safyettin Menemencioğlu • Rüknettin Nasuhioğlu • Ali Rıza Türel • Osman Şevki Çiçekdağ • Mümtaz Ökmen • Hüseyin Avni Göktürk • Esat Budakoğlu • Kemal Sahir Kurutluoğlu • Hüseyin Celal Yardımcı • Abdülhak Kemal Yörük • Abdullah Pulat Gözübüyük • Mehmet Sedat Çumralı • Mustafa Amil Artus • Sırrı Atalay • Ekrem Tüzemen • İrfan Baran • Kemal Türkoğlu • İhsan Köknel • Hasan Dinçer • Hayri Mumcuoğlu • Hidayet Aydıner • Şevket Kazan • Yusuf Ziya Önder • Hayri Mumcuoğlu • İsmail Hakkı Arar • İsmail Müftüoğlu • Suat Bilge • Zeyyat Baykara • Hasan Fehmi Alpaslan • Selçuk Erverdi • Necmettin Cevheri • Rıfat Bayazıt • Mehmet Can • İlhan Öztrak • Ömer Ucuzal • Mustafa Kazım Akdoğan • Mehmet Necat Eldem • Cevdet Menteş • Mahmut Oltan Sungurlu • Ali Bozer • Halil Ertem • Mahmut Oltan Sungurlu • Mehmet Moğultay • Mehmet Topaç • Bekir Sami Daçe • Mahmut Oltan Sungurlu • Firuz Çilingiroğlu • Şakir Şeker • Mehmet Kemal Ağar • Suat Bilge • Şevket Kazan • Mehmet Seyfi Oktay • Mahmut Oltan Sungurlu • Hasan Denizkurdu • Selçuk Öztek • Hikmet Sami Türk • Aysel Çelikel • Cemil Çiçek • Fahri Kasırga • Mehmet Ali Şahin
İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Mustafa Kemal Atatürk
Umuru Şeriye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker • Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey → (v.) Zekai Apaydın • Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü • Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak
Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Cami Baykurt (→) Hakkı Behiç Bayiç (→) Nazım Resmor (→) Refet Bele
Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk • İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk • Maliye Vekili: Hakkı Behiç Bayiç (→) Ahmet Ferit Tek • Maarif Vekili: Rıza Nur (→) Hamdullah Suphi Tanrıöver • Nafia (Bayındırlık) Vekili: İsmail Fazıl Cebesoy (→) Ömer Lütfi Argeşo • Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar
Başvekil ve Hariciye Vekili: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Mustafa Necati Uğural · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye (İçişleri) Vekili: Ahmet Ferit Tek · Maliye Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda (→21.5.1924) → Mehmet Recep Peker · Maarif Vekili: Hüseyin Vasıf Çınar · Mübadele, İmar ve İskan Vekili: Mahmut Celal Bayar (→7.7.1924) → Refet Canıtez · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Süleyman Sırrı Bey · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili:: Zekai Apaydın (→20.8.1924) → Şükrü Kaya · Ticaret Vekili:: Hasan Saka
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Mustafa Abdülhalik Renda · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Maliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Hilmi Uran · Zekai Apaydın · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam ·
Başvekil: İsmet İnönü
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Mahmut Celal Bayar Maliye Vekili: Fuat Ağralı · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Refik Saydam · Reşit Galip Bey · Zeynel Abidin Özmen · Yusuf Hikmet Bayur · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya · Hilmi Uran · Fuat Ağralı · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam