Muğla (il)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 Muğla (il) |
|
|---|---|
 |
|
| Muğla ili konumu | |
 |
|
| Bilgiler | |
| Coğrafi Bölge: | Ege Bölgesi |
| Yüzölçümü: | 13,338 (km²) |
| Nüfus (2007) | 766.156 (TÜİK) |
| Plaka kodu: | 48 |
| Telefon kodu: | 0252 |
| İnternet Sitesi | http://www.muğla.gov.tr |
 |
Bu madde Muğla il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Şehir merkezi için Muğla sayfasına gidiniz. |
Muğla Türkiye Cumhuriyeti'nin Ege Bölgesi'ne dahil olan, topraklarının bir kısmı Akdeniz Bölgesi içine giren, Dalaman, Fethiye, Marmaris, Datça ve Bodrum gibi tatil bölgeleri ile ünlü il.
Konu başlıkları |
[değiştir] Etimoloji
Muğla'nın orjinal adı tartışmalıdır. Çeşitli kaynaklarda Muğla isminin Mogola, mabolla Mobella ya da Mobolia gibi kelimelerden geldiğine işaret edilmektedir.
[değiştir] Coğrafya
Türkiye'nin güneybatı ucunda yeralan Muğla, kuzeyinde Aydın, kuzeydoğusunda Denizli ve Burdur, doğusunda Antalya ile komşu, güneyinde Akdeniz ve batısında ise Ege Denizi ile çevrilidir.
Toplam uzunluğu 1100 km.yi biraz aşan deniz kıyıları ile Muğla ülkemizin en uzun sahil şeridine sahip ilidir. Muğla ilinde ayrıca iki büyük göl bulunmaktadır. Bunlar Milas ile Aydın ilinin Söke ilçesi sınırları dahiline yayılan Bafa Gölü ile Köyceğiz ilçesindeki Köyceğiz Gölü'dür. Önemli iki akarsuyu ise Çine Çayı (Yatağan'dan geçerken Yatağan Çayı) ve Esen Çayı'dır (Seki beldesinden geçerken Seki Çayı). Milas-Bodrum Havalimanı
[değiştir] Ulaşım
İlin önemli limanları Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Güllük'tedir. Ayrıca ilde iki de havaalanı (Bodrum-Milas ve Dalaman) bulunmaktadır.
[değiştir] Endüstri
İlin Yatağan ilçesinde Yatağan Termik Santralı, Yeniköy'de Yeniköy Termik Santralı, Kemerköy'de Kemerköy Termik Santralı vardır. İlin maden yatakları zengindir. Bu sektörde Yatağan linyit rezervleri ve Fethiye krom yatakları ilk kalemde sayılabilir. Muğla ayrıca önemli bir mermercilik merkezidir. Bu enerji ve madencilik üretim tesisleri dışında sanayiye dönük büyük girişimler bulunmamaktadır. İlde çalıştırdığı personel sayısı 100'ü aşan sanayi tesisi yoktur. Ekonomi özellikle turizm ve tarıma dayalıdır.
[değiştir] Tarım ve hayvancılık
Muğla ili tarımsal ürünlerinin çeşitliliği ile dikkati çeker. Türkiye'de arıcılığın en önemli merkezlerinden biridir. Yörede hem arı hem de çam balı bulunmaktadır. Ortaca, Fethiye, Dalaman ve Dalyan bölgelerinde yaygın bir şekilde narenciye tarımı (portakal, limon, mandalina, greyfurt) yapılmaktadır. Özellikle Marmaris-Köyceğiz hattına özgü bir diğer ürün günlük ağacından elde edilen ve parfümeride ile eczacılıkta kullanılan sığla yağıdır. Zeytincilikde il genelinde gelişmiştir.
[değiştir] Turizm
Dalaman, Fethiye, Marmaris, Datça ve Bodrum gibi tatil bölgeleri ile dünyaca tanınan Muğla, 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde, 2006'nın aynı dönemine göre turist sayısını % 9 artarak 2 milyon 285 bin 258'e kişi ağırlamıştır.[1]
[değiştir] Tarih
[değiştir] Türk egemenliği öncesinde Muğla
Antik Karya bölgesinin en eski yerleşimlerinden biri olan Muğla, bilinen tarihi boyunca başlangıçta Anadolu'nun yerli halkı Karyalıların, ardından kısmen ve kısa dönemler halinde Mısır, Asur ve İskit işgallerinin, zamanla da özellikle kıyılarda Helen kolonizasyon hareketinin egemenliği altında kalmıştır. Önce Medler, daha sonra Persler Muğla'yı idareleri altında almışlar ve bölgeyi bir satrap aracılığıyla yönetmişlerdir. Büyük İskender'in ordularıyla gelişinde Muğla bölgesi bir Karya satrapı tarafından yönetilmekte idi. 'Karya' isminin bölgeye M.Ö. 3400 yıllarında gelen kavimlere önderlik etmiş 'Kar' isimli bir komutandan kaynaklandığına ilişkin tezler öne sürülmektedir. Bölge çağlar boyunca Karya olarak anılmış, ve kuzeyde Söke, Aydın, Nazilli üzerinden başlayıp güneyde Dalaman çayının denize döküldüğü yerde biten Karya bölgesi, kuzeyinde Lidyalılar ın, güneyinde Likyalılar ın ve Anadolu içlerinde de Frigyalılar ın hüküm sürdüğü bölgelere komşu olmuştur. kavimleri Karya bölgesine kıyılardan başlayan çok uzun bir süreçte nüfuz etmişlerdir. Knidos (Datça yarımadasının ucu) ve Halikarnas (Bodrum) ile başlayan Helen kolonizasyonu ile zamanla Daldala (Dalaman), Stratonikea (Yatağan Eskihisar), Nakrasa (Karakuyu), Akassos (Bozüyük) ve Fethiye çevresinde de Telmessos, Xantos (Kınık), Patara (Minare) ve Tlos (Eşen) kentleri kurulmuştur. M.Ö. 334 yılında Karya'ya gelen Büyük İskender, Perslerin çekilmesiyle ortaya çıkmış kardeşlerarası bir saltanat kavgasıyla karşılaştı. Kardeşlerden Ada ve abisi ve kocası Hidrieus ile Mausolus ve kızkardeşi ve karısı Artemisia, diğer kardeş olan Piksodaros'un isyanı ile karşı karşıyaydılar ve bu nedenle kuzeye Alinda'ya (Karpuzlu) çekilmişlerdi. Ada Alinda'nın anahtarlarını Büyük İskender'e göndererek kendisini annesi olarak kabul etmesini istedi. İskender de bu isteği kabul ederek Ada'yı Karya satraplığına getirdi. Ancak ertesi yıl İskender'in Likya'ya geçmesiyle Piksodaros ablası satrap Ada'yı öldürerek yerine geçti. İskender'in haznedarı Filotas'ı satraplığa ataması da asayişi sağlamadı ve İskender'in uzaklaşmasıyla bölge Bergama ve Roma egemenliğine kadar (yaklaşık iki yüzyıl) sürecek bir anarşi döneminin içine düştü. 395'de Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılmasıyla da Karya Bizans İmparatorluğu içinde kaldı. Muğla ili tarihi kalıntılar açısından son derece zengin olup, sınırları içinde 103 ören yeri bulunmaktadır.
[değiştir] Ünlü Muğla'lılar
- Halikarnaslı tarihçi Herodot;
- Turgut Reis (Türk denizcisi);
- İstanbullu bir Rum ailenin çocuğu olup, Muğla'da doğan uluslararası silah taciri Basil Zaharoff;
- Baba Eftim Erenerol ile Türk Ortodoks kurultayını toplayarak Kurtuluş Savaşı'na destek kararı çıkartan Bodrumlu Pulluoğlu İstimat Zihni Özdamar;
- Jön Türklerin ilerigelenlerinden ve sonradan Atatürk'e destek olmuş Bodrum Yahudi cemaatinden Avram Galanti;
- Atatürk'ün İçişleri Bakanı İstanköylü Şükrü Kaya;
- Kurtuluş Savaşı'nda 11. Tümen komutanı General Mustafa Muğlalı;
- Cumhuriyet gazetesinin kurucusu ve Atatürk'ün çalışma arkadaşı Fethiyeli Yunus Nadi Abalıoğlu ve oğlu Nadir Nadi Abalıoğlu;
- Doğu Karadeniz'de çay tarımını başlatan Muğlalı Kuloğulları ailesinden ziraat mühendisi Zihni Derin;
- Başbakan Tansu Çiller'in babası, 1950'li yıllar İstanbul vali ve belediye reisi muavini Milaslı Necati Çiller;
- Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın öğrencisi Şadan Gökovalı;
- Ünlü Akyaka Çakırhan evlerinin mimarı, Ağa Han ödülü sahibi Nail Çakırhan;
- Dünyanın en büyük amatör yıldız gözlemcileri kuruluşu AAVSO'ya 30 yıl başkanlık yapan gökbilimci Bodrumlu Janet Akyüz Mattei;
- Türk Halk Müziği sanatçısı Ege bülbülü Muğlalı Memiş (Memiş Güniç);
Muğla'nın, isimleri yöre ile özdeşleşmiş, fahri hemşehrileri:
- Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı;
- Yatağan'ın Turgut beldesinde bir konak yaptırarak 2 yıl sürekli, 17 yıl aralıklarla burada kalan büyük Türk ressamı Osman Hamdi Bey;
- Bodrum Paşası Zeki Müren.
- Can Yücel: Mezarı son yıllarını geçirdiği Datça'da bulunmaktadır. Hayranları mezarını sık sık ziyaret ederek şarap şişesi bırakmaktadır.
- 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren: Emeklilik günlerini Marmaris Armutalan'da resim yaparak sürdürmektedir.
[değiştir] Kaynakça
[değiştir] Dış bağlantılar
|
|
||
|---|---|---|
| şehir | Muğla |
   |
| İlçe | Bodrum - Dalaman - Datça - Fethiye - Kavaklıdere - Köyceğiz - Marmaris - Milas - Ortaca - Ula - Yatağan | |
|
İller
|
||
| Ege | ||
| Karadeniz | ||
| İç Anadolu | ||
| Doğu Anadolu | ||
| Marmara | ||
| Akdeniz | ||
| Güneydoğu Anadolu | ||
