ภาษาวาราย-วาราย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษาวาราย-วาราย Winaray
พูดใน:	ฟิลิปปินส์
ภูมิภาค:	วิซายาตะวันออก
จำนวนผู้พูด:	3.1 ล้านคน
ตระกูลภาษา:	ออสโตรนีเซียน ภาษากลุ่มมาลาโย-โพลิเนเซีย ภาษากลุ่มบอร์เนียว-ฟิลิปปินส์ ภาษากลุ่มเมโซฟิลิปปินส์ ภาษากลุ่มฟิลิปินส์กลาง ภาษากลุ่มวิซายัน ภาษากลุ่มวิซายันกลาง ภาษาวาราย-วาราย
ระบบการเขียน:	อักษรละติน
รหัสภาษา
ISO 639-1:	ไม่มี
ISO 639-2:	`war`
ISO 639-3:	`war`
หมายเหตุ: บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากลปรากฏอยู่ คุณอาจต้องการไทป์เฟซที่รองรับยูนิโคดเพื่อการแสดงผลที่สมบูรณ์
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมภาษา

ภาษาวาราย-วารายหรือเลเต ซาร์มานอน เป็นภาษาที่ใช้พูดในจังหวัดซามาร์ ซามาร์เหนือ ซาร์มาตะวันออก เลย์เต และบิลิรานในฟิลิปปินส์ จัดอยู่ในภาษาตระกูลวิซายัน มีความเกี่ยวข้องกับภาษาซีบัวโนและใกล้เคียงกับภาษาฮิลิกายนอน

[แก้] ไวยากรณ์

[แก้] สรรพนาม

	การกสัมบูรณ์ (Absolutive)	การกเกี่ยวพัน (Ergative)	การกกรรมตรง (Oblique)
บุรุษที่ 1 เอกพจน์	ako, ak	nakon, nak, ko	akon, ak
บุรุษที่ 2 เอกพจน์	ikaw, ka	nimo, nim, mo	imo, im
บุรุษที่ 3 เอกพจน์	hiya, siya	niya	iya
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ รวมผู้ฟัง	kita, kit	naton	aton
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ ไม่รวมผู้ฟัง	kami, kam	namon	amon
บุรุษที่ 2 พหูพจน์	kamo	niyo	iyo
บุรุษที่ 3 พหูพจน์	hira, sira	nira	ira

[แก้] คำเชื่อม

ภาษาวาราย-วารายไม่มีคำที่ตรงกับ verb to be ในภาษาอังกฤษ ตัวอย่างเช่นในภาษาตากาล็อก Siya ay maganda = หล่อนสวย คำ ay บอกถึงความเชื่อโดยทั่วไปแต่ไม่ได้ตรงกับ is ในภาษาอังกฤษ และเป็บคำเชื่อมบอกถึงการกลับประโยคในภาษาตากาล็อกด้วย แต่ภาษาวาราย-วารายไม่มีคำเชื่อมลักษณะนี้ คำว่า หล่อนสวยจะใช้ว่า Mahusay hiya หรือ Mahusay iton hiya โดย iton เป็นคำนำหน้านาม หรือประโยค นี่คือหมา ใช้ว่า Ayam ini คำว่าหมา (ayam) จะวางอยู่หน้าคำว่านี่ (ini) โดยไม่มีคำเชื่อม ภาษาวาราย-วารายจึงต่างจากภาษาตากาล็อกที่ไม่สามารถกลับให้ประธานขึ้นต้นประโยคได้

อย่างไรก็ตาม ภาษาวาราย-วารายยังมีโครงสร้างบอกถึง การเป็น จะเป็น และกลายเป็น เช่น

Makuri magin estudyante = ยากที่จะเป็นนักเรียน
Ako an magigin presidente = ฉันจะเป็นประธานาธิบดี
Ako an nagin presidente = ฉันกลายเป็นประธานาธิบดี

[แก้] สัทวิทยา

ภาษาวาราย-วารายมีพยัญชนะ 16 ตัว: p, t, k, b, d, g, m, n, ng, s, h, w, l, r และ y. มีสระหลัก 3 ตัว: [a], [ɛ]/[i], และ [o]/[ʊ]. [i]/[ɛ] และ [ʊ]/[o] เสียงคล้ายกันแต่ [o] เป็นเสียงของ[ʊ] ในพยางค์ท้าย. แม้ว่าจะมีเสียงแยกกันสำหรับพยัญชนะแต่ละตัว ตัว [d] และ [ɾ] มีเสียงคล้ายกันแต่ใช้แทนกันไม่ได้เช่น palaron (โชคดี) [จาก palad, ปาล์ม] แต่ไม่ใช่ paladon และ tagadiín (จากที่ซึ่ง) [จาก diín, ที่] แต่ไม่ใช่ tagariín.