การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียง เป็นระบบในการเขียนเสียงพูดของมนุษย์จากภาษาหนึ่ง เป็นเป็นระบบตัวอักษรในอีกภาษาหนึ่งตามกฎที่วางไว้ เพื่อให้คงเสียงของภาษาต้นฉบับ การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียงนี้จะแตกต่างกับการเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายถอดตัวอักษรซึ่งเปลี่ยน ระบบตัวอักษรจากภาษาหนึ่งไปเป็นอีกภาษาหนึ่ง เพื่อให้คงรูปของตัวอักษรมากที่สุดที่เป็นไปได้ เช่นการถอดอักษรซีริลลิก เป็นอักษรละตินสำหรับภาษารัสเซีย (เช่นชื่อ "เลนิน" ในอักษรซีริลลิก Ленин และอักษรละติน Lenin) แม้กระนั้น การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียงและแบบถ่ายรูป ในบางครั้งจะถูกใช้ผสมกันซึ่งมีให้เห็นได้ทั่วไปสำหรับเขียนชื่อที่มาจากภาษาอื่น

มาตรฐานที่ใช้ในการเขียนคำทับศัพท์ได้แก่ สัทอักษรสากล และ แซมปา

ตารางด้านล่าง แสดงตัวอย่างของการเขียนคำทับศัพท์ โดยมี การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายถอดตัวอักษร และสัทอักษรสากลกำกับ

การเขียนคำทับศัพท์
ต้นฉบับ ภาษารัสเซีย (อักษรซีลิลิก)	Борис Николаевич Ельцин
คำทับศัพท์แบบถ่ายถอดตัวอักษรอย่างเป็นทางการ (GOST)	Boris Nikolaevič El'cin
คำทับศัพท์แบบถ่ายถอดตัวอักษรในทางวิชาการ	Boris Nikolajevič Jel’cin
คำทับศัพท์แบบถ่ายเสียงในลักษณะสัทอักษรสากล	[bʌˈɾʲis nʲɪkʌˈɫajɪvʲɪʧʲ ˈjelʲʦɨn]
เขียนชื่อบุคคลเดิมในภาษาอื่น
ภาษาอังกฤษ	Boris Nikolayevitch Yeltsin
ภาษาเยอรมัน	Boris Nikolajewitsch Jelzin
ภาษาฮิบรู	בוריס ניקולאייביץ' יילצין
ภาษาสเปน	Borís Nikoláievich Yeltsin
ภาษาตุรกี	Boris Nikolayeviç Yeltsin

เนื้อหา

1 การเขียนคำทับศัพท์ในภาษาต่างๆ
2 ภายหลังจากการทับศัพท์
3 ดูเพิ่ม
- 3.1 การเขียนคำทับศัพท์เฉพาะภาษา
4 อ้างอิง
5 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] การเขียนคำทับศัพท์ในภาษาต่างๆ

คำเดียวกันมักจะมีการเขียนคำทับศัพท์แตกต่างกัน ถ้าใช้ระบบที่ต่างกัน เช่นในภาษาจีน ชื่อเมืองหลวง ปักกิ่ง ได้มีการเขียนคำทับศัพท์ 2 แบบ คือ Beijing ในระบบฮั่นหยู่พินอิน และ Pei-Ching ในระบบWade-Giles

การเขียนคำทับศัพท์จากภาษาอื่นไปเป็นภาษาจีน ใช้การเขียนคำศัพท์ที่มีเสียงใกล้เคียง เช่นชื่อ บุช ในชื่อจอร์จ บุช ทับศัพท์ในภาษาจีนเป็น "โบวซู" (布殊) โดยตัวอักษรมีความหมายว่า "ผ้า" และ "พิเศษ" สำหรับภาษาญี่ปุ่น คำทับศัพท์จากภาษาอื่นมา จะถูกเขียนในตัวอักษรคะตะกะนะ ซึ่งเป็นหนึ่งในระบบการเขียนของภาษาญี่ปุ่น

ในภาษาไทย ระบบการเขียนคำทับศัพท์ตามระบบของราชบัณฑิตยสถานเป็นระบบมาตรฐานที่ใช้สำหรับเอกสารทางราชการในประเทศไทย และยังคมนิยมใช้เป็นมาตรฐานหลักในประเทศไทย โดยมีระบบสำหรับการเขียนคำทับศัพท์ในภาษาอังกฤษ ภาษาญี่ปุ่น ภาษาฝรั่งเศส ภาษามลายู ภาษาเยอรมัน ภาษารัสเซีย ภาษาสเปน ภาษาอาหรับ ภาษาอิตาลี นอกจากนี้การเขียนคำทับศัพท์จากภาษาไทยเป็นตัวอักษรละติน ในระบบ ALA-LC โดย The Library of Congress ^[1] และ มาตรฐาน ISO 11940 (ค.ศ. 1998) แบบถ่ายถ่ายทอดตัวอักษรโดยระบบของแอนซี

[แก้] ภายหลังจากการทับศัพท์

ภายหลังจากการเขียนคำทับศัพท์ เสียงต้นฉบับของคำอาจจะมีการสูญหายไป เนื่องจากมีการพัฒนาระบบของแต่ละภาษาแตกต่างกันไป หรือมีการนำคำศัพท์เดิมในรูปแบบตัวอักษรไปเขียนและอ่านในภาษาใหม่แทนที่ เช่น คำว่า ฌาน ในภาษาบาลี หรือ ธฺยาน ในภาษาสันสกฤต เขียนในอักษระละตินว่า Dhyāna ต่อมาได้ทับศัพท์ในภาษาจีนว่า ฌาน (禪) และชาวญี่ปุ่นได้นำศัพท์ภาษาจีน ไปใช้ในรูปแบบของอักษรคันจิของภาษาญี่ปุ่นในอักษรเดิมแต่อ่านว่า เซน (禅, ゼン) หลังจากนั้นภาษาอังกฤษได้มีการนำศัพท์คำว่า เซน จากภาษาญี่ปุ่นทับเป็นคำว่า zen ซึ่งคำต้นฉบับคือคำว่า dhyāna ได้เปลี่ยนเป็น Zen ในการทับศัพท์หลายครั้ง