การเขียนคำทับศัพท์ภาษาญี่ปุ่น

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ข้อมูลในหน้านี้อาจมีการดัดแปลงหลายครั้งตามนโยบายวิกิพีเดีย สำหรับข้อมูลต้นฉบับสามารถดูได้ที่ เว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน

การเขียนคำทับศัพท์ ตามระบบราชบัณฑิตฯ
ภาษาจีน ภาษาญี่ปุ่น ภาษาฝรั่งเศส ภาษามลายู ภาษาเยอรมัน ภาษารัสเซีย ภาษาสเปน ภาษาอังกฤษ ภาษาอาหรับ ภาษาอิตาลี ภาษาฮินดี

หน้านี้อธิบายการเขียนคำทับศัพท์ตามโรมะจิ (ตัวอักษรภาษาอังกฤษที่ใช้แทนเสียงภาษาญี่ปุ่น) โดยโรมะจิในปัจจุบันมีอยู่ 3 ระบบในการเขียนได้แก่ นิฮงชิกิ (日本式) แบบดั้งเดิม, คุนเรชิกิ (訓令式) แบบที่ดัดแปลงจากนิโฮนชิคิ และ เฮ็ปเบิร์น (เฮะบนชิคิ, ヘボン式) แบบปรับปรุงพัฒนาตามการออกเสียงจริง ซึ่งเป็นที่นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบัน

เนื้อหา 1 ระบบต่างๆของโรมะจิ 2 วิธีการถอดเสียงภาษาไทยจากโรมะจิ 2.1 การแยกพยางค์ 2.2 ตารางเทียบเสียงสระภาษาญี่ปุ่น 2.3 ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาญี่ปุ่น 2.3.1 สำหรับ n ที่เป็นตัวสะกด 3 อ้างอิง

[แก้] ระบบต่างๆของโรมะจิ

ความหมาย	คันจิ/คะนะ	ฟุริงะนะ	โรมะจิ
			เฮปเบิร์น	คุนเรชิกิ	นิฮงชิกิ
โรมะจิ	ローマ字	ローマじ	rōmaji	rômazi	rōmazi
ภูเขาฟูจิ	富士山	ふじさん	Fujisan	Huzisan	Huzisan
ชา	お茶	おちゃ	ocha	otya	otya
รัฐบาล	知事	ちじ	chiji	tizi	tizi
ย่อขนาด	縮む	ちぢむ	chijimu	tizimu	tidimu
(ตอน) ต่อไป	続く	つづく	tsuzuku	tuzuku	tuduku

เสียงตามระบบเฮ็ปเบิร์นเป็นเสียงที่ใกล้เคียงกับการออกเสียงภาษาอังกฤษมากที่สุด โดยในปัจจุบันมีการใช้กันมากที่สุด สำหรับในหนังสือหรือแหล่งอ้างอิงในบางแหล่งอาจจะมีการใช้โรมะจิแบบเก่า ซึ่งเมื่อถอดเสียงต่อมาเป็นภาษาไทย จะทำให้เกิดเสียงเพี้ยนได้ ซึ่งการถอดเสียงภาษาไทย ควรจะอ้างอิงจากตัวอักษรภาษาญี่ปุ่นเอง เช่นคำว่า ภูเขาฟูจิ ในตารางด้านบน รูปแบบของเฮ็ปเบิร์นจะใช้ตัวอย่าง ā แทน aa และō แทน oo

[แก้] วิธีการถอดเสียงภาษาไทยจากโรมะจิ

[แก้] การแยกพยางค์

แยกพยางค์ก่อน เพราะคำในภาษาญี่ปุ่นประกอบด้วย สระ และ/หรือพยางค์ต้น โดยไม่มีพยางค์ท้ายทุกคำเหมือนภาษาไทยยกเว้น ตัว ん (ออกเสียง ง,น,ม) โดยสระที่อยู่ติดแยกคำอ่าน ยกเว้น aa, ei, ou ถือเป็นพยางค์เดียว

• chijimu แยก chi-ji-mu อ่าน ชิจิมุ
• aoi แยก a-o-i อ่าน อะโอะอิ
• nihongo แยก ni-hon-go อ่าน นิฮงโงะ
• toori, tōri แยก too-ri tō-ri อ่าน โทริ
• Tōkyō แยก Tō-kyō อ่าน โท-เกียว

หมายเหตุ: คำนี้ให้ทับศัพท์ว่า "โตเกียว" ราชบัณฑิตยสถานชี้แจงเหตุผลดังนี้

1. มีการใช้การทับศัพท์ว่า "โตเกียว" แพร่หลายอยู่แล้ว
2. การทับศัพท์ว่า "โตเกียว" ซึ่งแพร่หลายนั้นมีก่อนจะได้ประกาศใช้หลักเกณฑ์นี้

• fujieda แยก fu-ji-e-da อ่าน ฟุจิเอะดะ
• sensei แยก sen-sei อ่าน เซ็นเซ
• sai แยก sa-i อ่าน ซะอิ

[แก้] ตารางเทียบเสียงสระภาษาญี่ปุ่น

โรมะจิ	อักษรญี่ปุ่น	การทับศัพท์	ตัวอย่าง	หมายเหตุ
a	あ	อะ, –ั	yama = ยะมะ, sakura = ซะกุระ, gakkoo = กักโก, san = ซัง
aa, ā	ああ	อา	okaasan, okāsan = โอะกาซัง, obaasan, obāsan = โอะบาซัง
e	え	เอะ, เ–็	ike = อิเกะ, fune = ฟุเนะ, denwa = เด็งวะ, sensei = เซ็นเซ
ee, ē, ei	ええ, えい	เอ	sensei = เซ็นเซ, oneesan, onēsan = โอะเนซัง
i	い	อิ	kin = คิง, kaki = คะกิ, hashi = ฮะชิ
ii, ī	いい	อี	oniisan, onīsan = โอะนีซัง, oishii, oishī = โอะอีชี
o	お	โอะ, โอะลดรูป	ocha = โอะชะ, kome = โคะเมะ, Nippon = นิปปง, konnichiwa = คนนิชิวะ
oo, ō, ou	おう, おお	โอ	otoosan, otōsan = โอะโตซัง, sayoonara, sayōnara = ซะโยนะระ
u	う	อุ	shinbun = ชิมบุง, isu = อิซุ, Suzuki = ซุซุกิ
uu, ū	うう	อู	juuyoo, jūyoo = จูโย, juusho, jūsho = จูโชะ
ya	ゃ	เอียะ	kyaku = เคียะกุ, hyaku = เฮียะกุ	*
yaa, yā	ゃあ	เอีย	nyaanyaa, nyānyā = เนียเนีย	*
yo	ょ	เอียว	ryokoo = เรียวโก	*
yoo, yō	ょう, ょお	เอียว	byooin, byōin = เบียวอิง, ryoori, ryōri = เรียวริ	*
yu	ゅ	อิว	kyu = คิว	*
yuu, yū	ゅう	อีว	kyuukoo, kyūkoo = คีวโก	*

* "y" เป็นเสียงกึ่งสระเมื่อตามหลังพยัญชนะจึงกำหนดให้เป็นเสียงสระเพื่อความสะดวกในการออกเสียง

[แก้] ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาญี่ปุ่น

โรมะจิ	อักษรญี่ปุ่น	การทับศัพท์	ตัวอย่าง	หมายเหตุ
b	ば び ぶ べ ぼ	บ	obi = โอะบิ konbanwa = คมบังวะ
ch	ち	ช	chiisai = ชีซะอิ konnichiwa = คนนิชิวะ	chi ในบางแห่งอาจเขียนเป็น ti โดยออกเสียงเหมือน chi
d	だ で ど	ด	denwa = เด็งวะ Yamada = ยะมะดะ
f	ふ	ฟ	Fujisan = ฟุจิซัง fune = ฟุเนะ
g	が ぎ ぐ げ ご	ก (พยางค์แรก)	ginkoo = กิงโก
		ง (พยางค์อื่น)	arigatoo = อะริงะโต
h	は ひ へ ほ	ฮ	hashi = ฮะชิ
j	じ ぢ	จ	kaji = คะจิ
k	か き く け こ	ค (พยางค์แรก)	kao = คะโอะ
		ก (พยางค์อื่น)	niku = นิกุ
-kk		กก	gakkoo = กักโก
m	ま み む め も	ม	mado = มะโดะ
n	な に ぬ ね の	น	Nagoya = นะโงะยะ
-n	ん	ง, น, ม		ดูหมายเหตุท้ายตาราง
p	ぱ ぴ ぷ ぺ ぽ	พ (พยางค์แรก)	pen = เพ็ง
		ป (พยางค์อื่น)	tenpura = เท็มปุระ
-pp		ปป	Nippon = นิปปง
r	ら り る れ ろ	ร	ringo = ริงโงะ
s	さ す せ そ	ซ	sakana = ซะกะนะ
sh	し	ช	sashimi = ซะชิมิ	shi ในบางแห่งอาจจะเขียนเป็น si โดยออกเสียงเหมือน shi
-ss		สซ	kissaten = คิสซะเต็ง
-ssh		สช	zasshi = ซัสชิ
t	た て と	ท (พยางค์แรก)	te = เทะ
		ต (พยางค์อื่น)	migite = มิงิเตะ
-tch		ตช	itchi = อิตชิ
tsu	つ	สึ	tsukue = สึกุเอะ
-ttsu		ตสึ	mittsu = มิตสึ
w	わ は	ว	watashi = วะตะชิ	は สำหรับคำเชื่อมประโยคหรือท้ายประโยค ออกเสียง วะ นอกนั้นออกเสียง ฮะ
y	や ゆ よ	ย	yama = ยะมะ
z	ざ じ ず ぜ ぞ づ	ซ	mizu = มิซุ

[แก้] สำหรับ n ที่เป็นตัวสะกด

n เมื่อเป็นตัวสะกดจะออกเสียงได้หลายอย่าง จึงกำหนดไว้ดังนี้

• เมื่อตามด้วยพยัญชนะ b m และ p ให้ถอดเป็น ม เช่น
  • shinbun = ชิมบุง
  • sanma = ซัมมะ
  • enpitsu = เอ็มปิสึ
• เมื่อตามด้วยพยัญชนะ g h k และ w ให้ถอดเป็น ง เช่น
  • ringo = ริงโงะ
  • ginkoo = กิงโก
  • denwa = เด็งวะ
• เมื่ออยู่ท้ายสุดของคำ ให้ถอดเป็น ง เช่น
  • hon = ฮง
  • san = ซัง
• ในกรณีอื่น ๆ นอกจากที่กำหนดไว้ในข้อ 1, 2 และ 3 ให้ถอดเป็น น เช่น
  • gunjin = กุนจิง
  • hontoo = ฮนโต
  • undoo = อุนโด
  • chichimenchoo= ชิชิเม็นโช
  • densha = เด็นชะ
  • onna = อนนะ
  • kanri = คันริ
  • dansei = ดันเซ

[แก้] อ้างอิง

• การเขียนคำทับศัพท์ภาษาญี่ปุ่นอ้างอิงราชบัณฑิตยสถาน