Забонҳои туркӣ

Аз Википедиа

Забонҳои туркӣ оилаи забонҳои калоне аст, ки шомили сӣ забонт узв мебошад. Ин забонҳо дар минтақаи васеъи аз Аврупои шарқӣ то Сибир ва ғарбе Чин истифода мешаванд. Шумораи бо ин забонҳо чун забони асл ҳарфзананда дар ҳудуди 140 миллион таxмин зада шудааст, вале даҳҳо миллион нафари дигар ба ин забонҳо ошноӣ доранд. Забонҳои туркӣ зершохае аз оилаии забонҳои алтаик ҳастанд.

Ин гурӯҳе забонҳо алтаики ҳастанд я'ни каламот ва аф'ол бо езофе шудане пасванд ма'ние дигари ё ҳолате замоние мотафовветиро бе xод мигиранд. Ҳамченин яке аз мошаxассоте забонҳои туркӣ ҳамнавоие асвот аст.

[вироиш] Таснифот

Geographical distribution of Turkic-speaking peoples across Eurasia

The Turkic languages may uncontroversially be divided into six branches:

Southwestern (Oghuz)
Northwestern (Kypchak)
Southeastern (Uyghur)
Northeastern (Siberian Turkic)
Chuvash (Oghur, Bulghar/Bolgar)
Khalaj (Arghu)

Southwestern Turkic (Oghuz) languages
Turkish Group Azerbaijani Group Turkmen Group Others

Northwestern Turkic (Kypchak) languages
Kypchak-Bolgar Kypchak-Cuman Kazakh-Nogay

Distribution of Altaic languages in Eurasia

Proto-Turkic
- Southwestern (Oghuz)
  - Pecheneg (extinct)
  - Шарқӣ
    - туркӣ
    - Озарбойҷонӣ
    - Gagauz
    - Ottoman Turkish (extinct)
  - Ғарбӣ
    - Туркманӣ
    - Khorasani Turkish
  - Шимолӣ
    - Afshar
    - Qashqai
    - Salar
  - Crimean Tatar
  - Urum¹
- Northwestern (Kypchak)
  - Kipchak (extinct)
  - Шарқӣ
    - Karachay-Balkar
    - Kumyk
    - Karaim
    - Kypchak-Cuman (Kypchak-Oghuz, Ponto-Caspian) languages
      - Cuman (extinct)
      - Krymchak
  - Шимолӣ
    - Kypchak-Bolgar languages
      - Тоторӣ
      - Башкирӣ
      - Baraba
  - Ҷанубӣ (Aralo-Kaspian)
    - Kypchak-Nogay languages
      - Қазоқӣ
      - Karakalpak
      - Nogay
    - Kyrgyz-Kypchak group
      - Қирғизӣ
      - Altay
  - Crimean Tatar
  - Urum
- Southeastern (Uyghur, Chagatay, Karluk)
  - Old Turkic (extinct)
  - Chagatay (extinct)
  - Шарқӣ
    - Ӯзбекӣ
  - Ғарбӣ
    - Uyghur
    - Lop
    - Ili Turki
- Northeastern (Siberian Turkic)
  - Шимолӣ
    - Sakha / Yakut
    - Dolgan
  - Ҷанубӣ
    - Tuvan
    - Khakas
    - Shor
    - Fuyü Gïrgïs
    - Chulym
    - Tofa
    - Western Yugur (Yellow Uyghur)
- Болгар
  - - Khazar (extinct)
    - Bolgar (extinct)
    - Hunnic (extinct)
    - Chuvash
- Khalaj