Zdanie

Z Wikipedii

Zdanie (łac. sententia) — w językoznawstwie termin ten oznacza wypowiedzenie służące do zakomunikowania jakiejś treści.

Aby wypowiedzenie było zdaniem, musi zawierać orzeczenie. W języku polskim podmiot może pozostać domyślny, ze względu na możliwość zidentyfikowania wykonawcy czynności na podstawie końcówki fleksyjnej czasownika w orzeczeniu. Zdaniem jest również tak krótkie wypowiedzenie jak: Wyszedłem. — w którym podmiotem — wykonawcą czynności jest "ja" (forma czasownika sugeruje, że jest to pierwsza osoba liczby pojedynczej).

Możliwe jest również zdanie bezpodmiotowe, np. Świtało.; Zbudowano most.

Wypowiedzenie niezawierające orzeczenia to równoważnik zdania. Np.: Hej, skarbie!; Tylko spokojnie.; Co?; Dobranoc!

W języku polskim możliwe jest także zbudowanie zdania pozbawionego jakiejkolwiek składni. Zazwyczaj zdania takie odzwierciedlają inteligencję (a raczej jej brak) osób które je tworzą, jest to jednak nie polecane na większą skalę. Przykład zdania: Nie lubię jak moje kolegowie są smutni i koleżankowiee.

Zdania, w zależności od celu ich wypowiadania, można podzielić na oznajmujące (Jan niedawno sprzedał samochód.), pytające (Kiedy spotkałeś ją po raz pierwszy?) i wykrzyknikowe (Nie dotykaj moich rzeczy!). Każdemu z tych typów odpowiada charakterystyczny znak interpunkcyjny, odpowiednio: kropka, pytajnik, wykrzyknik.

Ze względu na złożoność budowy wyróżnia się zdania nierozwinięte (tylko z podmiotem i orzeczeniem) i rozwinięte (mające więcej elementów składowych, takich jak przydawka, dopełnienie czy okolicznik).

Wypowiedzi dłuższe, zawierające więcej niż jedno orzeczenie, to zdania złożone. W zależności od relacji między poszczególnymi elementami, są to zdania złożone współrzędnie (parataktycznie) lub podrzędnie (hipotaktycznie).