Witenes
Z Wikipedii
Witenes (lit. Vytenis zm. 1316) – wielki książę litewski w latach 1295-1316, starszy brat (najprawdopodobniej stryjeczny) Giedymina.
Pochodzenie Witenesa jest dyskusyjne. Część badaczy uważa go za syna Butywida (Pukuwera)[1].
Z woli ojca w 1291 najechał Kujawy, a w 1294 roku Mazowsze. Wielkim księciem litewskim został między latem 1294 (wtedy żył jeszcze jego ojciec) a 1296.
Witenes ze swymi wojownikami dotarł w swoich łupieżczych wyprawach między innymi do Łęczycy. Tam w Zielone Świątki 1293 (albo 1294) zdołał zdobyć warowną kolegiatę w Tumie; część ludności, która się schroniła w kościele powiódł ze sobą w niewolę, a pozostałych wyciął w pień lub wraz z kolegiatą spalił.
W 1296, 1300, 1302 i 1306 najeżdżał ziemie polskie.
Musiał toczyć ciężkie walki z Krzyżakami. Ci ostatni w latach 1297-1315 zorganizowali co najmniej 27 wypraw na Litwę. W 1298 roku wmieszał się w konflikt między Rygą a Zakonem Krzyżackim.
Wojska Witenesa pobite zostały na Krwawej Górze koło Wopławki w dniu 28 kwietnia 1311 r. przez marszałka zakonu krzyżackiego Heinricha von Plötzkau. Krzyżacy odbili 1200 jeńców uprowadzonych z Warmii, a z czterotysięcznego oddziału litewskiego udało się zbiec tylko kilkudziesięciu wojom.
Bitwa odbyła się obok osady Góry (niem. Uri), a zakończyła przy osadzie Strzyże (niem. Streitz). Niedaleko tej osady przypuszczalnie znajdowała się kaplica związana z polem bitwy, o której zapomniano w czasie reformacji. Obok osady Góry w kępie drzew (dawny cmentarz) znajduje się głaz z wykutą datą "1311" oraz dwoma skrzyżowanymi mieczami.
W muzeum w Kętrzynie znajdują się znaleziska z pola bitwy: topory bojowe i groty strzał.
Ruskie źródła milczą o działaniach litewskich na Rusi za panowania Witenesa, stąd przypuszcza się, że na wschodzie prowadził politykę ugodową[2].
Zmarł w roku 1316, wedle legendy rażony piorunem na dowód wielkiej łaski Perkuna. Pochówek odbył się zgodnie z obyczajem pogańskim: ubrany w zbroję, z koniem i niewolnikami został spalony na stosie.
[edytuj] Bibliografia
- Marcin Murinius, Kronika mistrzów pruskich, Pojezierze, Olsztyn, 1989, ISBN 83-7002-290-1
- Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, wyd. 2, Wrocław 2006, s. 26-27.
Przypisy
Poprzednik Butywid (Pukuwer) |
Wielki Książę Litwy 1295-1316 |
Następca Giedymin |
Wielkie Księstwo Litewskie |
Ryngold • Dowsprunk • Mendog • Treniota • Wojsiełk • Szwarno • Trojden • Dowmunt • Budzikid • Butywid • Witenes • Giedymin • Jawnuta • Olgierd • Władysław II Jagiełło • Kiejstut • Władysław Jagiełło • Skirgiełło • Witold • Świdrygiełło • Zygmunt Kiejstutowicz • Władysław III Warneńczyk • Kazimierz I Jagiellończyk • Aleksander Jagiellończyk • Zygmunt II Stary • Zygmunt III August |
|
Wielkie Księstwo Litewskie jako część Rzeczypospolitej Obojga Narodów |
Zygmunt III August • Henryk I Walezy • Stefan Batory • Zygmunt IV Waza • Władysław II Waza • Jan I Kazimierz Waza • Michał Korybut Wiśniowiecki • Jan II Sobieski • August II Mocny • Stanisław Leszczyński • August II Mocny • Stanisław Leszczyński • August III Sas • Stanisław August Poniatowski |
|
Królestwo Litewskie w czasie I wojny światowej | ||
Pretendenci do tronu |
Mendog II • Karol Urach • Karol Anzelm Urach • Wilhelm Urach |