Władysław Hibner
Z Wikipedii
Władysław Hibner (ur. 1893, zm. 21 sierpnia 1925) — polski działacz komunistyczny, stracony za zabójstwa.
Od 1912 roku był członkiem PPS-Lewicy, a od 1918 Komunistycznej Partii Polski. Był jednym z organizatorów łódzkiej Rady Delegatów Robotniczych. W 1919 roku został w Polsce skazany na 5 lat więzienia za działalność komunistyczną. Po odbyciu części kary został deportowany do ZSRR w ramach wymiany więźniów politycznych, gdzie został uwolniony. W Moskwie był jednym z organizatorów Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (razem z Julianem Marchlewskim), reprezentował następnie Polskę w Komitecie Wykonawczym MOPR. W październiku 1924 został nielegalnie przerzucony z powrotem do Polski. Pod przybranym nazwiskiem Olimpiusz Turowicz wszedł w skład Komitetu Warszawskiego KPP.
W lipcu 1925 razem z Władysławem Kniewskim i Henrykiem Rutkowskim zgłosił się na ochotnika do zabójstwa Józefa Cechnowskiego, który został zidentyfikowany jako agent policji w ruchu komunistycznym. Hibner objął dowództwo grupy. 17 lipca 1925 zamachowcy oczekiwali na spotkanie z Cechnowskim na ulicy Zgoda w Warszawie, podczas którego mieli go zastrzelić. Podczas próby wylegitymowania przez dwóch wywiadowców policyjnych, Hibner, Kniewski i Rutkowski zaczęli strzelać, a Hibner ranił śmiertelnie policjanta Kazimierza Lesińskiego. Podczas ucieczki, gonieni przez policjantów i przechodniów, Hibner z Rutkowskim ostrzeliwali się, raniąc kilka osób. Na ulicy Chmielnej ranili śmiertelnie studenta Aleksandra Kempnera. Na ulicy Złotej zdołali uprowadzić dorożkę, którą jednak wkrótce porzucili na rogu ul. Twardej. Podczas dalszej ucieczki, Hibner i Rutkowski postrzelili śmiertelnie policjanta starszego posterunkowego Feliksa Witmana oraz matkę z dzieckiem. Obaj zamachowcy ukryli się następnie w składzie węgla przy ul. Żelaznej 21, gdzie podczas ataku policji, ranili kilku dalszych policjantów. Ostatecznie ranni, zostali ujęci przez policję.
Za popełnione czyny, Hibner wraz z pozostałymi dwoma zamachowcami został skazany na karę śmierci przez powieszenie (z uwagi na strzelanie do osób cywilnych zostali potraktowani jak przestępcy kryminalni, zamiast skazani na karę śmierci przez rozstrzelanie, stosowaną za przestępstwa polityczne).
W czasach PRL, Hibner, Kniewski i Rutkowski byli uznani za bohaterów ruchu robotniczego, między innymi nazywano ich imionami ulice (m.in. w Poznaniu i Tarnowie). W oficjalnej propagandzie i wydawnictwach encyklopedycznych byli przedstawiani jako straceni za próbę zamachu na prowokatora. Ich śmierć kreował na bohaterską m.in. Wiktor Woroszylski w propagandowym wierszu Ci, co zginęli.
Ci, co zginęli
Zawisł nad Polską parny sierpień,
burze czaiły się w zgrzycie
furty więziennej.
Ale
salwa plutonu
dosięgła serc -
i krew
wsiąkła
w ziemię.
Nam,
cośmy od ich śmierci młodsi,
nie zapomnieć świtu zbrodni ohydnej!
Każdy nasz czyn,
naszych uczuć moc -
świadczy o sprawie,
za która zginął
Hibner.
Budujemy domy.
Na maszyny rolnicze topimy stal.
Żyjemy, kochamy, śmiejemy się,
pamiętając o tym,
że dla naszych dni
niezłomnie na sądzie stał
Botwin.
Wszystkie
cofają się przed nami trudności,
gdy czuwamy, aby żar w piersi nie stygł,
wiemy, jak żył i padł
Rutkowski
jak żył i padł
Kniewski.
Tętnią lata.
Rozjaśniamy mroki chałup i głów.
Coraz lepszą, coraz piękniejszą twarz ma życie.
...Oni
wyszli naprzeciw luf
w imię tego,
co dziś jest.
Przez ćwierć wieku
pęd rewolucji rozniósł sie drzewem.
Towarzyszu,
w umysł i serce na zawsze wryj:
Oni - zginęli.
Krew wsiąkła w ziemię.
Myśmy
z tej
krwi.¹
Źródło: Antologia polskiej poezji rewolucyjnej "Serce narodu", Warszawa 1954.
