Z Wikipedii
Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych. W Polsce jest rośliną pospolitą na całym niżu i pogórzu. Status gatunku we florze Polski: kenofit.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Bylina osiągająca wysokość 30 -150 cm. Z kłącza wyrasta kilka łodyg. Cała roślina jest dość silnie owłosiona i wydziela słaby, nieprzyjemny zapach.
- Łodyga
- Rozgałęziona, czterokanciasta, cała odstająco owłosiona, czasami nabiegła czerwonawo.
- Liście
- Wyrastają na łodydze naprzeciwlegle na długich ogonkach. Dolne liście są 5-dłoniastosieczne, górne 3-sieczne. Listki lancetowate, o nierówno ząbkowanych brzegach. Z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze.
- Kwiaty
- Pojedyncze, drobne kwiaty wyrastają w nibyokółkach w kątach liści, zarówno na głównym pędzie, jak i na rozgałęzieniach. Są wargowe; warga górna jest różowa i na brzegach silnie owłosiona, warga dolna purpurowo-biała z żółtym odcieniem, cętkowana. Korona ma długość 10-12 mm. Kielich 5-działkowy, jego zielone działki zakończone są ostrymi, kłującymi ząbkami o długości 3 mm. Pręciki dużo dłuższe od korony. Kwiaty słabo przedprątne, kwitną od czerwca do sierpnia, zapylane są głównie przez trzmiele.
- Owoc
- Rozłupnia zawierająca 4 rozłupki z płaskim szczytem, rozsiewane przez zwierzęta (zoochoria).
- Biotop, wymagania
- Roślina ruderalna, związana zwłaszcza z osiedlami wiejskimi. Rośnie przy drogach, płotach, na śmietniskach, w zaniedbanych parkach, rzadko na brzegach lasów. Ustępuje wraz z intensyfikacją użytkowania przestrzeni w obrębie terenów zabudowanych. Roślina azotolubna, hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Artemisietalia i Ass. Leonuro-Ballotetum (opt.). [1]
- Leonurus cardiaca L. subsp. cardiaca - podgatunek słabo owłosiony zgiętymi włoskami dług. 0,5 mm, lub prawie nagi, o kielichu kwiatowym długości 3,5-5 mm. Częściej występuje na zachodzie kraju.
- Leonurus cardiaca L. subsp. villosus (Desf. ex. Spreng.) Hyl. - podgatunek silnie owłosiony gęstymi, białymi i odstającymi wlosami dłigości 1-2 mm, o kielichu długości 4,5-8 mm.
[edytuj] Zastosowanie
-
- Surowiec zielarski : ziele (Herba Leonurii cardiacae). Zawiera flawonoidy, garbniki, glikozyd dwuterpenowy marubinę, saponiny, alkaloid stachydrynę, kwasy organiczne, sole wapnia, potasu, krzemu i inne. Związki czynne mają działanie podobne do naparstnicy, ale słabsze.
- Działanie : uspokajające, regulujące pracę serca, przeciwskurczowe, ściągające, słabo moczopędne i przeciwbiegunkowe. Stosowany jest jako ziółko nasercowe; łagodzi kołatania serca i arytmię, wzmacnia mięsień sercowy, pomaga przy nadciśnieniu. Ponadto jego przeciwskurczowe własności wykorzystuje się przy bólach brzucha (zmniejsza skurcze jelit), wzdęciach,zaburzeniach trawienia, biegunkach i przy bolesnym miesiączkowaniu. Może być używany w postaci naparu.
- Zbiór i suszenie : zbiera się pod koniec kwitnienia rośliny pędy boczne i szczytowe o długości ok. 25 cm. Suszy w przewiewnym i zacienionym miejscu (temperatura nie może przekroczyć 35°C). Po wysuszeniu odrzuca się grubsze kawałki łodygi.[2][3]
[edytuj] Ciekawostki
- Dawniej używany był przez kobiety karmiące do wzmożenia laktacji.[3]
- Zewnętrznie może być używany do przemywania ran.
Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
- ↑ 3,0 3,1 Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
[edytuj] Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Galeria zdjęć i grafik
