Jasnotowate

Z Wikipedii

Jasnotowate
Pokrój jasnotowatych na przykładzie jasnoty białej
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Podklasa	jasnotowe
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Nazwa systematyczna
Lamiaceae Lindl.
pub. Intr. Nat. Syst. Bot., ed. 2: 275. Jul 1836.
Synonimy
Labiateae
Systematyka Wikispecies
Galeria zdjęć i grafik

Diagram kwiatowy jasnoty

Jasnotowate (Lamiaceae Lindl.), dawniej nazywane wargowymi (Labiateae) – rodzina roślin z rzędu jasnotowców (Lamiales Bromhead). Należy do niej około 7 000 gatunków. Występują na całym świecie.

Kwiaty (poziewnik pstry)

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój: Byliny, krzewy, rzadko drzewa.
Łodyga: Zwykle 4-kanciasta, krawędzie są wzmocnione pasmami zwarcicy (kolenchymy).
Liście: Ulistnienie nakrzyżległe, liście gruczołowato owłosione, aromatyczne.
Kwiaty: Mniej więcej wyraźnie grzbieciste lub prawie promieniste. Kielich zrosłodziałkowy, dwuwargowy lub promienisty, 5-ząbkowy. Korona 2-wargowa, warga górna 2-dzielna, powstała ze zrośnięcia 2 płatków; warga dolna 3-dzielna, powstała przez zrost 3 płatków; niekiedy tylko 1 warga - dolna jest dobrze wykształcona. 4 pręciki, nierównej długości, dwusilne (wyjątkowo u szałwi i rozmarynu występują tylko 2 pręciki). Słupek zwykle 2-krotny, zalążnia złożona z 2 owocolistków, już w czasie kwitnienia głęboko przedzielona fałszywą przegrodą na 4 guzki, w środku których osadzona jest szyjka słupka o 2-dzielnym znamieniu. U podstawy zalążni znajduje się pierścieniowaty miodnik. Kwiatostany w postaci wierzchotek dwudzielnych lub skrętek podwójnych, często zebrane w kłosowate lub w główkowate skupienia.
Owoc: Czterodzielna rozłupnia, rozpadająca się na cztery pojedyncze owocki.

[edytuj] Zastosowanie

Wiele gatunków z tej rodziny zawiera wonne olejki eteryczne, które znalazły zastosowanie w medycynie, kosmetyce, a nawet kuchni.

[edytuj] Systematyka

Pozycja w systemie Reveala

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Lamianae Takhtajan, rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead), podrząd Lamiineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jasnotowate (Lamiaceae Lindl.).^[1]

Rodzaje występujące w Polsce

bazylia (Ocimum) L.
bluszczyk (Glechoma L.)
bukwica (Betonica L.)
czyścica (Acinos Mill.)
czyściec (Stachys L.)
dąbrówka (Ajuga L.)
głowienka (Prunella L.)
gojnik (Sideritis L.)
hyzop (Hyssopus L.)
jasnota (Lamium L.) syn. gajowiec (Galeobdolon Adans.)
kalaminta (Calamintha Mill.)
karbieniec (Lycopus L.)
klinopodium (Clinopodium L.)
kocimiętka (Nepeta L.)
lawenda (Lavandula L.)
lebiodka (Origanum L.)
macierzanka (Thymus L.)

marzymięta (Elsholtzia Willd.)
melisa (Melissa L.)
mierznica (Ballota L.)
mięta (Mentha L.)
miodownik (Melittis L.)
modratka (Amethystea L.)
odętka (Physostegia Benth.)
ożanka (Teucrium L.)
poziewnik (Galeopsis L.)
pszczelnik (Dracocephalum L.)
pysznogłówka (Monarda) L.
serdecznik (Leonurus L.)
szałwia (Salvia L.)
szanta (Marrubium L.)
szczeciogon (Chaiturus Ehrh. ex Willd)
tarczyca (Scutellaria L.)

Pozostałe rodzaje wg Reveala^[1]

Acanthomintha (A.Gray) A.Gray
Achyrospermum Blume
Acrocephalus Benth.
Acrotome Benth. ex Endl.
Acrymia Prain
Aegiphila Jacq.
Aeollanthus Mart. ex Spreng.
Agastache Gronov. – kłosowiec
Ajugoides Makino
Alajja Ikonn.
Alvesia Welw.
Amaracus Gled.
Anisochilus Wall. ex Benth.
Anisomeles R.Br.
Asterohyptis Epling
Basilicum Moench
Becium Lindl.
Benguellia G.Taylor
Blephilia Raf.
Bostrychanthera Benth.
Bovonia Chiov.
Brazoria Engelm. & A.Gray
Bystropogon L'Her.
Callicarpa L.
Capitanopsis S.Moore
Capitanya Schweinf. ex Gurke
Caryopteris Bunge
Catoferia (Benth.) Benth.
Catopheria
Cedronella Moench
Ceratanthus F.Muell. ex G.Taylor
Chamaesphacos Schrenk ex Fisch. & C.A.Mey.
Chaunostoma Donn.Sm.
Chelonopsis Miq.
Chloanthes R. Br.
Cleonia L.
Clerodendrum L.
Colebrookea Sm.
Coleus Lour. – koleus
Collinsonia L.
Colquhounia Wall.
Comanthosphace S.Moore
Conradina A.Gray
Coridothymus Rchb.f.
Craniotome Rchb.
Cuminia Colla
Cunila L.
Cyclotrichium (Boiss.) Manden. & Scheng.
Cymaria Benth.
Dauphinea Hedge
Dicerandra Benth.
Dorystaechas Boiss. & Heldr. ex Benth.
Drepanocaryum Pojark.
Dysophylla Blume
Endostemon N.E.Br.
Englerastrum Briq.
Eremostachys Bunge
Eriope Kunth ex Benth.
Eriophyton Benth.
Eriopidion Harley
Eriothymus (Benth.) Rchb.
Erythrochlamys Gurke
Euhesperida Brullo & Furnari
Eurysolen Prain
Fuerstia T.C.E.Fr.
Gardoquia Ruiz & Pav.
Geniosporum Wall. ex Benth.

Glechon Spreng.
Gomphostemma Wall. ex Benth.
Gontscharovia Boriss.
Hanceola Kudo
Haplostachys (A.Gray) W.F.Hillebr.
Haumaniastrum P.A.Duvign. & Plancke
Hedeoma Pers.
Hemiandra R.Br.
Hemigenia R.Br.
Hemizygia (Benth.) Briq.
Hesperozygis Epling
Heterolamium C.Y.Wu
Hoehnea Epling
Holocheila (Kudo) S.Chow
Holostylon Robyns & Lebrun
Horminum L.
Hoslundia Vahl
Hymenocrater Fisch. & C.A.Mey.
Hypenia (Mart. ex Benth.) Harley
Hypogomphia Bunge
Hyptidendron Harley
Hyptis Jacq.
Isodictyophorus Briq.
Isodon (Schrad. ex Benth.) Spach
Isoleucas O.Schwartz
Keiskea Miq.
Kudrjaschevia Pojark.
Kurzamra Kuntze
Lagochilus Bunge
Lallemantia Fisch. & C.A.Mey. – lalemancja
Leocus A.Chev.
Leonotis (Pers.) R.Br.
Lepechinia Willd.
Leucas R.Br.
Leucosceptrum Sm.
Limniboza R.E.Fr.
Lophanthus Adans.
Loxocalyx Hemsl.
Macbridea Elliott ex Nutt.
Marmoritis Benth.
Marsypianthes Mart. ex Benth.
Meehania Britton
Meriandra Benth.
Mesona Blume
Metastachydium Airy Shaw ex C.Y.Wu & H.W.Li
Microcorys R.Br.
Micromeria Benth.
Microtoena Prain
Minthostachys (Benth.) Spach
Moluccella L.
Monardella Benth.
Monochilus Fisch. & C.A. Mey.
Mosla (Benth.) Buch.-Ham. ex Maxim.
Neoeplingia Ramam., Hiriart & Medrano
Neohyptis J.K.Morton
Nosema Prain
Notochaete Benth.
Octomeron Robyns
Ombrocharis Hand.-Mazz.
Orthosiphon Benth.
Otostegia Benth.
Oxera Labill.
Panzerina Sojak
Paralamium Dunn
Paraphlomis Prain
Peltodon Pohl

Pentapleura Hand.-Mazz.
Perilla L. – pachnotka
Perillula Maxim.
Perilomia Kunth
Perovskia Kar.
Perrierastrum Guillaumin
Phlomidoschema (Benth.) Vved.
Phlomis L. – żeleźniak
Phyllostegia Benth.
Physopsis Turcz.
Piloblephis Raf.
Pitardia Batt. ex Pit.
Platostoma P.Beauv.
Plectranthus L'Hér.
Pogogyne Benth.
Pogostemon Desf. – paczula
Poliomintha A.Gray
Prasium L.
Prostanthera Labill.
Pseuderemostachys Popov
Pseudochamaesphacos Parsa
Pulegium Mill.
Puntia Hedge
Pycnanthemum Michx.
Pycnostachys Hook.
Rabdosiella Codd
Renschia Vatke
Rhabdocaulon (Benth.) Epling
Rhaphiodon Schauer
Rhododon Epling
Rosmarinus L. – rozmaryn
Rostrinucula Kudo
Roylea Wall. ex Benth.
Rubiteucris Kudo
Sabaudia Buscal. & Muschl.
Saccocalyx Coss. & Durieu
Salazaria Torr.
Satureja L. – cząber
Schizonepeta (Benth.) Briq.
Siphonanthus L.
Solenostemon Thonn.
Stachydeoma Small
Stachyopsis Popov & Vved.
Stenogyne Benth.
Sulaimania Hedge & Rech.f.
Suzukia Kudo
Symphorema Roxb.
Symphostemon Hiern
Synandra Nutt.
Syncolostemon E.Mey.
Tectona L.f. – teczyna
Tetraclea A.Gray
Tetradenia Benth.
Thorncroftia N.E.Br.
Thuspeinanta T.Durand
Thymbra L.
Tinnea Kotschy & Peyr.
Trichostema L.
Vitex L.
Wenchengia C.Y.Wu & S.Chow
Westringia Sm.
Wiedemannia Fisch. & C.A.Mey.
Wrixonia F.Muell.
Zataria Boiss.
Zhumeria Rech.f. & Wendelbo
Ziziphora L.

Do rodziny łącznie należy 229 rodzajów.

Pozycja w systemie Cronquista

Gromada okrytonasienne, klasa Magnoliopsida, podklasa Asteridae, rząd jasnotowce (Lamiales), rodzina jasnotowate (Lamiaceae).

Pozycja w systemie Takhtajana

Gromada okrytonasienne, klasa Magnoliopsida, podklasa jasnotowe (Lamiidae), nadrząd Lamianae, rząd jasnotowce (Lamiales), rodzina jasnotowate (Lamiaceae).

Zobacz więcej w osobnym artykule: Systematyka jasnotowatych wg Takhtajana.

Przypisy

↑ ^1,0 ^1,1 Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodziny Lamiaceae wg Reveala

Kategoria: Jasnotowate

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

Jasnotowate

Z Wikipedii

Spis treści

[edytuj] Charakterystyka

[edytuj] Zastosowanie

[edytuj] Systematyka

Przypisy

Views

nawigacja

zmiany

dla edytorów

Szukaj

W innych językach