Paul Newman
Z Wikipedii
Paul Newman | |
Prawdziwe nazwisko | Paul Leonard Newman |
Data i miejsce urodzenia | 26 stycznia 1925 Shaker Heights w stanie Ohio, USA |
Nagrody | |
Oscar | |
1986 za rolę w filmie "Kolor pieniędzy" | |
Złoty Glob | |
1969 Najlepszy reżyser | |
Nagroda na MFF w Berlinie | |
1995 Najlepszy aktor | |
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |
Kolekcja cytatów w Wikicytatach | |
Profil w bazie IMDb |
Paul Leonard Newman (ur. 26 stycznia 1925 w Shaker Heights w stanie Ohio, USA) – amerykański aktor, scenarzysta, reżyser, kompozytor i producent filmowy.
W szkole brał udział w przedstawieniach teatralnych, wyróżniał się także w drużynach piłki nożnej i koszykówki oraz wśród pływaków. Otrzymał stypendium sportowe i podjął naukę w college'u na kierunku ekonomia. W czasie II wojny światowej w latach 1943-1945 służył jako radiotelegrafista w Navy Air Corp; gdy był w wojsku szkolono go na pilota, ale nie mógł ukończyć kursu ze względu na daltonizm. W 1949 ożenił się z Jackie Witte, z którą miał troje dzieci: Scotta (jedynego syna, ur. w 1950, który zmarł w 1978 wskutek przedawkowania narkotyków), Susan (ur. w 1953, obecnie Kendall Newman) i Stephanie. W latach 1951-1952 uczęszczał do Yale, pracując jednocześnie w nowojorskiej telewizji i ucząc się w Studium Aktorskim. Przyciągnął uwagę krytyków debiutem na Broadwayu w "Picnicu" (1953). Na początku kariery był często mylony z szczupłym wówczas Marlonem Brando. Newman twierdzi, że w co najmniej 500 notesach z autografami napisał z najlepszymi życzeniami od Marlona Brando. Po raz pierwszy pojawił się na dużym ekranie w The Silver Chalice (1954), epizodzie biblijnym. Był tak zażenowany swoim ekranowym debiutem w tym historycznym fresku, że na łamach Variety zamieścił ogłoszenie, w którym przepraszał za swój występ. Jednakże pozytywne recenzje otrzymał dopiero za rolę boksera Rocky'ego Graziano w Między linami ringu (ang. Somebody Up There Likes Me). W 1958 rozwiódł się z Jackie i ożenił z Joanne Woodward. W 1961 urodziła się jego córka Melissa, w 1959 - Nell (obecne nazwisko Potts), w 1965 - Claire. W latach 70-tych, na długo przed "Brokeback Mountain", wzburzył całe Hollywood, gdy wyraził chęć zagrania głównej roli w adaptacji bestsellerowej powieści "The Front Runner", opowiadającej o homoseksualnej miłości między trenerem drużyny a zawodnikiem; film nigdy nie powstał. W 1986 roku otrzymał Oskara za rolę w filmie "Kolor pieniędzy".
Jego wielkim hobby są wyścigi samochodowe - brał nawet udział w rajdach samochodowych (w 1979 roku ukończył 24-godzinny rajd LeMans na drugiej pozycji), jest też współwłaścicielem drużyny wyścigowej Newman-Haas.
Kiedy afera Watergate ujrzała światło dzienne okazało się, że Paul Newman figurował na słynnej liście Wrogów Nixona (Richard Nixon's Enemies List).
Dwukrotnie zagrał role, w których miał pierwotnie wystąpić James Dean (a w których nie wystąpił z powodu przedwczesnej śmierci) - były to "Somebody Up There Likes Me" (1956) i "The Left Handed Gun" (1958).
Na Uniwersytecie Princeton studenci obchodzą 24 kwietnia tzw. "Dzień Newmana". W tym dniu, do tradycji należy wypicie 24 piw w ciągu 24 godzin. Nie jest to oficjalne święto uczelni, a sam aktor deklaruje, że czułby się lepiej, gdyby tej tradycji już nie kontynuowano.
Ma własną linię produktów żywnościowych "Newman's Own".
[edytuj] Filmografia
- 1949-1953 The Aldrich Family – okazjonalne role (1952-53)
- 1954 Srebrny kielich (Silver Chalice, The) – Basil
- 1956 Między liniami ringu (Somebody Up There Likes Me) – Rocky Graziano (Rocco Barbella)
- 1956 Rack, The – Captain Edward W. Hall Jr.
- 1957 Historia Heleny Morgan (Helen Morgan Story, The) – Larry Maddux
- 1957 Until They Sail – Captain Jack Harding
- 1958 Rally 'Round the Flag, Boys! – Harry Bannerman
- 1958 Gwiazda szczęścia Billy Kida (Left-Handed Gun, The) – William 'Billy the Kid' Bonney
- 1958 Długie, gorące lato (Long, Hot Summer, The) – Ben Quick
- 1958 Kotka na gorącym blaszanym dachu (Cat on a Hot Tin Roof) – Brick Pollitt
- 1959 Young Philadelphians, The – Tony Lawrence
- 1960 Widok z tarasu (From the Terrace) – Alfred Eaton
- 1960 Exodus – Ari Ben Canaan
- 1961 Bilardzista (Hustler, The) – Eddie Felson
- 1961 Paryski blues (Paris Blues) – Ram Bowen
- 1962 Słodki ptak młodości (Sweet Bird of Youth) – Chance Wayne
- 1962 Przygody młodego człowieka (Hemingway's Adventures of a Young Man) – Ad Francis
- 1963 Nagroda (Prize, The) – Andrew Craig
- 1963 Hud, syn farmera (Hud) – Hud Bannon
- 1963 Nowy rodzaj miłości (New Kind of Love, A) – Steve Sherman
- 1964 Prawda przeciw prawdzie (Outrage, The) – Juan Carrasco
- 1964 Pięciu Mężów Pani Lizy (What a Way to Go!) – Larry Flint
- 1965 Lady L – Armand
- 1966 Ruchomy cel (Harper) – Lew Harper
- 1966 Year Toward Tomorrow, A – Narrator
- 1966 Rozdarta kurtyna (Torn Curtain) – Prof. Michael Armstrong
- 1967 Nieugięty Luke (Cool Hand Luke) – Lucas Jackson
- 1967 Hombre – John Russell
- 1967 Luke – on sam
- 1968 Tajna wojna Harry'ego Frigga (Secret War of Harry Frigg, The) – Pvt. Harry Frigg
- 1968 Once Upon a Wheel – on sam
- 1969 Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid) – Butch Cassidy (Robert Leroy Parker)
- 1969 Zwycięstwo (Winning) – Frank Capua
- 1970 Making of 'Butch Cassidy and the Sundance Kid', The – gra siebie
- 1970 King: A Filmed Record... Montgomery to Memphis – on sam
- 1970 WUSA – Rheinhardt
- 1971 Sometimes a Great Notion – Hank Stamper
- 1972 Sędzia z Teksasu (Life and Times of Judge Roy Bean, The) – Judge Roy Bean
- 1972 Z własnej kieszeni (Pocket Money) – Jim Kane
- 1973 Człowiek Mackintosha (Mackintosh Man, The) – Joseph Rearden
- 1973 Żądło (Sting, The) – Henry Gondorff
- 1974 Płonący wieżowiec (Towering Inferno, The) – Doug Roberts
- 1975 Zdradliwa toń (Drowning Pool, The) – Lew Harper
- 1975 McCarthy: Death of a Witch Hunter – on sam
- 1976 Nieme kino (Silent Movie) – Guest
- 1976 Buffalo Bill i Indianie (Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson) – Buffalo Bill (William F. Cody)
- 1977 Slap Shot – Reggie Dunlop
- 1977 All-Star Tribute to Elizabeth Taylor, An – on sam
- 1978 Salute to American Imagination, A – on sam
- 1979 Kwintet (Quintet) – Essex
- 1980 Gdy czas ucieka (When Time Ran Out...) – Hank Anderson
- 1981 Fort Apache the Bronx – Murphy
- 1981 Bez złych intencji (Absence of Malice) – Michael Gallagher
- 1982 Come Along with Me
- 1982 Night of 100 Stars – on sam
- 1982 Making of 'Absence of Malice', The – on sam
- 1982 Werdykt (Verdict, The) – Frank Galvin
- 1984 Harry i syn (Harry and Son) – Harry
- 1986 Kolor pieniędzy (Color of money, The) – Eddie Felson
- 1987 Hello Actors Studio – gra siebie
- 1988 John Huston
- 1988 Racing Experience, The – on sam
- 1989 Blaze – Earl Long
- 1989 John Huston: The Man, the Movies, the Maverick – on sam
- 1989 Projekt Manhattan (Fat Man and Little Boy) – Gen. Leslie R. Groves
- 1990 Mr. & Mrs. Bridge – Walter Bridge
- 1991 Miracle on 44th Street: A Portrait of the Actors Studio – on sam
- 1991 Here's Looking at You, Warner Bros. – on sam
- 1993 Edward R. Murrow: The Best of 'Person to Person' – on sam
- 1994 Hudsucker Proxy, The – Sidney J. Mussburger
- 1994 Naiwniak (Nobody's Fool) – Sully
- 1994 Baseball: Lata 1910-1920 (Baseball) – On sam (głos)
- 1997 Super Speedway – Narrator
- 1997 Directors: Sydney Pollack, The – on sam
- 1998 Półmrok (Twilight) – Harry Ross
- 1998 Magic Time for Piotr – on sam
- 1999 List w butelce (Message in a Bottle) – Dodge Blake
- 1999 Directors, The – on sam
- 2000 Altman on His Own Terms – on sam
- 2000 Dla forsy (Where the Money Is) – Henry Manning
- 2002 Butch Cassidy and the Sundance Kid: Outlaws Out of Time – on sam
- 2002 Making of 'Road to Perdition', The – on sam
- 2002 Droga do zatracenia (Road to Perdition, The) – John Looney
- 2003 Life Between, The – on sam
- 2003 Our Town – Kierownik sceny
- 2004 Tell Them Who You Are – on sam
- 2005 Going Through Splat: The Life and Work of Stewart Stern – on sam
- 2005 Wspaniałe Pustkowie. Spacer po Księżycu 3D (Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D, głos)
- 2005 A&E Biography: Bruce Willis – on sam
- 2005 Empire Falls – Max Roby
- 2006 Auta (Cars) – Doc Hudson (głos)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Paul Newman w NNDB (en)
- Paul Newman w bazie filmweb.pl