Oszustwa archeologiczne
Z Wikipedii
Archeologiczne oszustwo to mistyfikacja, fałszerstwo w dziedzinie nauk archeologicznych i wykopaliskowych powodowana najczęściej żądzą sławy i zysku oraz zwiększenia zainteresowania danym obszarem kulturowym. Działania te polegają na sztucznym preparowaniu znalezisk lub naginaniu bądź dopasowywaniu faktów historycznych pod obmyślaną wcześniej historię. Często połączone są z wykorzystaniem tajemniczości znalezisk i pozornym dodawaniem im mistycyzmu, co wykorzystywane jest do zwrócenia uwagi i rozsławienia znaleziska w mediach. Np.:
- Po podbojach kolonialnych rozkwitło zainteresowanie badaniem historii ludzkości w Europie. Liczne odkrycia i donosy naukowe z odległych Europejczykom ziem wzbudzały ogromne zainteresowanie, co warunkowało duży sukces na polach podróżniczych. Toteż obok wielu interesantów nauki rodziło się wiele osób złaknionych jedynie sławy. To między innymi dzięki swojej bogatej historii wiele państw i ich obiektów kulturowych stało się celami fałszerzy. Właśnie dzięki licznym mistyfikacjom archeologicznym i często nienaukowemu podejściu do samej archeologii m.in. Egipt u schyłku XIX wieku zaczął ponownie przyciągać uwagę mieszkańców Europy.
Przyczyny takiego zachowania to najczęściej chęć rozgłosu, sławy i idących za tym pieniędzy oraz dotacji na dalsze badania, ale również kradzieży. Sfałszowane materiały niejednokrotnie osiągały zawrotne ceny na aukcjach nieświadomych kolekcjonerów. Z fałszerstwami archeologicznymi mamy do czynienia nie tylko podczas wykopalisk, czy prywatnych znalezisk, ale również w przypadku wszelkich obiektów muzealnych. Dzieje się tak dlatego, że obiektem działań oszustów archeologicznych może być niemal wszystko – od teorii po rzeczy namacalne i niemal z każdej epoki.
Do określania czy dane dzieło jest falsyfikatem czy nie używa się nowocześniejszej i trudniejszej do oszukania niż datowanie radiowęglowe metody datowania neutronowego.
Spis treści |
[edytuj] Obiekty fałszerstw
- szczątki kopalne żywych organizmów (w tym ludzi) i ich lokacje
- szczątki obiektów architektonicznych i ich lokacje
- obiekty sztuki (rzeźby, freski, obrazy)
- historie i niepotwierdzone hipotezy
- czasem również cały teren wykopalisk stanowić może mistyfikację
[edytuj] Najczęstsze sposoby fałszerstw
(używane osobno bądź razem)
- zmiana bądź pomijanie faktów
- fałszowanie dowodów historycznych: naginanie historii na użytek własnych teorii
- dodawanie zmyślonej historii obiektów, zdarzeń, miejsc
- sztuczne postarzanie
- podkładanie oryginalnych znalezisk na nieoryginalne miejsca archeologiczne
- fałszowanie starych obiektów poprzez łączenie ich z innymi i nadawanie nowych znaczeń
- tworzenie całkowitych falsyfikatów (kopie obrazów, tworzenie nowych "znalezisk")
[edytuj] Wybrane oszustwa archeologiczne
- Archeoraptor – mistyfikacja teropoda (latający dinozaur) – połącznie odnalezionych szkieletów jaszczurki i ptaka klejem. Dokonał tego chiński rolnik.
- Artefakty z Michigan – sfałszowane relikty i tabliczki zawierające hieroglify mające na celu udowodnienie iż w USA z p.n.e., również istniała zaawansowana technicznie cywilizacja.
- Człowiek z Piltdown – mistyfikacja brakującego ogniwa w teorii Darwina złożona z ludzkiej i orangutaniej czaszki oraz kopalnego zęba szympansa.
- Perska Mumia (zapomniana perska księżniczka) – mistyfikacja pierwszej perskiej mumii księżniczki, dochodzenie wykazało fałszerstwo mumifikacji w stylu egipskim osoby najprawdopodobniej zamordowanej i zmumifikowanej.
- Ossuarium Jakuba – nowoczesne oszustwo – urna znaleziona w 2002 roku zawierająca kompletne szczątki ludzkie – miała być urną Jakuba zawierającą inskrypcję w j. aramejskim: Jakub syn Józefa, brat Jezusa. Policyjne i archeologiczne śledztwo dowiodło oszustwa.
- etruscy wojownicy – mistyfikacja dwóch ponad dwumetrowych figur z terakoty wykupione przez Metropolitan Museum of Art (Nowy Jork) przez 30 lat uważane za starożytne arcydzieło (wykonane w XX wieku na bazie kilkucentymetrowych figurek znalezionych w Dodonie – Grecja).
[edytuj] Znani oszuści i osoby które dokonały przekłamań archeologicznych
- Shinichi Fujimura – ponad 20 lat fałszował wyniki swoich badań
- Brigido Lara – podrabiał i sprzedawał meksykańskie artefakty
- Moses Shapira – podrabiał i sprzedawał Biblijne artefakty
- Heinrich Schliemann – zarzucono mu subiektywne podejście do badań
- Joann Fletcher – zarzucono jej brak naukowego podejścia do badań
