Teropody

Z Wikipedii

Teropody
model Tyrannosaurus rex (Bałtowski Park Jurajski)
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Nazwa systematyczna
Theropoda
Marsh, 1881
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

model szkieletu giganotozaura, Australian Museum, Sydney

rekonstrukcja rahonawisa

rugops

porównanie rozmiarów największych teropodów i człowieka

Ślad teropoda

Teropody (Theropoda) – podrząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych (Saurischia); nazwa ("theropod") oznacza "stopa bestii".

Wszystkie były dwunożne i mięsożerne zarówno drapieżniki jak i padlinożercy. Poruszały się w postawie półwyprostowanej. Kończyny tylne długie silnie umięśnione z podudziem dłuższym od uda, dzięki którym potrafiły szybko biegać. Tylne kończyny były o 2/3 dłuższe od przednich i posiadały do trzech palców. Przednie kończyny krótsze od tylnych zakończone chwytnymi palcami (ich ilość była zredukowana: 1-4) z pazurami. Posiadały również długi ogon, który ułatwiał im szybką pogoń za ofiarą. Duże oczy wskazują na bardzo dobry wzrok. Zęby ostre sztyletowate, bocznie spłaszczone z ząbkowanymi krawędziami. Niektóre utraciły zęby na rzecz kostnego dzioba, otoczonego rogową warstwą. Mięśnie szczęk dobrze rozwinięte. Niektóre teropody (gł. maniraptory) były opierzone. Ich wielkość była różna, od maluchów wielkości kurczaka (epidendrozaur, skansoriopteryks) do kilkunastometrowych olbrzymów giganotozaur, karcharodontozaur).

Do najstarszych i najprymitywniejszych teropodów należą eoraptor i herrerazaury. Żyły od późnego triasu do końca kredy. Jedna z ich linii, ptaki, przetrwała jednak do dzisiaj. Ich skamieniałości znajdowano na wszystkich kontynentach.

[edytuj] Klasyfikacja

Wśród teropodów wyróżniamy trzy główne grupy: celofyzoidy (Coelophysoidea), np. celofyz; ceratozaury (Ceratosauria), np. ceratozaur czy karnotaur oraz tetanury (Tetanurae), np. allozaur, welociraptor czy tyranozaur.

Podrząd teropody (Theropoda)

?rodzaj eoraptor
?infrarząd Herrerasauria
neoteropody (Neotheropoda)
- nadrodzina Coelophysoidea
- awerostry (Averostra)
  - ceratozaury (Ceratosauria)
    - nadrodzina: abelizauroidy (Abelisauroidea)
    - nadrodzina: neoceratozaury (Neoceratosauria)
  - tetanury (Tetanurae)
    - nadrodzina Megalosauroidea
      - rodzina Megalosauridae
      - rodzina Spinosauridae
    - Avetheropoda
      - karnozaury (Carnosauria)
        
        nadrodzina Allosauroidea
        
        rodzina allozaury (Allosauridae)
        
        rodzina sinraptory (Sinraptoridae)
        
        rodzina karcharodontozaury (Carcharodontosauridae)
      - celurozaury (Coelurosauria)
        
        rodzina Coeluridae
        
        rodzina Compsognathidae
        
        nadrodzina tyranozauroidy
        
        rodzina Tyrannosauridae
        
        Maniraptoriformes
        
        ornitomimozaury
        
        rodzina garudymimy (Garudimimidae)
        
        rodzina harpymimidy (Harpymimidae)
        
        rodzina deinocheiry (Deinocheiridae)
        
        rodzina ornitomimy (Ornithomimidae)
        
        maniraptory
        
        owiraptorozaury
        
        rodzina awimimy (Avimimidae)
        
        rodzina kaudipteryksy (Caudipteridae)
        
        rodzina cenagnaty (Caenagnathidae)
        
        rodzina owiraptory (Oviraptoridae)
        
        terizinozauroidy
        
        rodzina terizinozaury
        
        deinonychozaury
        
        rodzina troodony
        
        rodzina dromeozaury
        
        Avialae
        
        rodzina skansoriopteryksy (Scansoriopterygidae)
        
        ptaki (Aves)
        
        archeopteryksokształtne (Archeopterygiformes)
        
        rodzina archeopteryksy (Archeopterygidae)