Mury obronne w Stargardzie Szczecińskim
Z Wikipedii
Mury obronne - budowę rozpoczęto po otrzymaniu praw miejskich, zachowana do dziś długość obwarowań wynosi ponad kilometr.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Z badan archeologicznych wynika, ze gród w Stargardzie istniał z pewnością już w X wieku w rejonie dzisiejszej baszty Białogłówki. Zarówno gród jak i podgrodzie, były otoczone wałami ziemno drewnianymi. Od strony północno wschodniej oprócz wałów dostępu do grodu dodatkowo broniła rzeka Ina.
W drugiej połowie XIII wieku na mocy lokacji zarówno magdeburskiej (1243) jak i lubeckiej (1292) obwałowania ziemno-drewniane zastąpiono kamienno ceglanymi. Mury otaczały teren obecnego Starego Miasta. Ten etap budowy murów zakończono w 1298 roku. Najlepiej zachowanymi fragmentami murów z tego okresu znajdują się w okolicy bramy Pyrzyckiej. Zbudowane są one z kamieni polnych układanych warstwami i zwieńczonych cegłą. Ich wysokość sięga do 6 m.
Od początku XV wieku do połowy XVI ze względy na zagrożenie ze strony Brandenburgii oraz wprowadzenia broni palnej stare mury wymagały modernizacji. Mury podwyższono nadbudowaniem z cegły, a niektóre odcinki całkowicie przebudowano. Łączna długość wynosiła 2260 m.
W ciągu obwarowań wzniesiono 45 czatowni (trzypoziomowe dobudówki, wystające za ciąg murów), których parter stanowił arsenał, I piętro miejsce dla załogi, II piętro przeznaczone było do obserwacji i obstrzału.
W tym samym czasie prowadzono dalszą rozbudowę bram. Dobudowano do nich przedbramia (w których skąd wchodziły: gardziel, grama środkowa i barbakan). Na zewnątrz muru dostęp do miasta uniemożliwiały głębokie fosy, wały palisadowe oraz Ina. W XVI wieku Stargard należał do najlepiej obwarowanych grodów w Księstwie Zachodniopomorskim.
W XIX wieku mury straciły charakter obronny to też rozebrano ponad 50% obwałowań (pozostawiono kilka odcinków o łącznej długości 1040 m). Wały obniżono, zasypano fosy i utworzono na nich parki.
[edytuj] Baszty
W konturze murów wzniesiono 9 baszt, służących do obrony i obserwacji przedpola, wysokość ich osiągała ponad 30 m.:
- Morze Czerwone
- Tkaczy
- Jeńców
- Białogłówka
- Rzeźnicka
- Przy Arsenale
- Kowalska
[edytuj] Bramy
Oprócz baszt wjazdu do miasta strzegły bramy:
- Brama Świętojańska
- Brama Pyrzycka
- Brama Wałowa
- Brama Młyńska która pełniła rolę przejścia wodnego.
[edytuj] Furty
Dla swobodniejszego wychodzenia poza mury służyły furty:
- Zielona
- Rzeźnicka
- Augustiańska
- przy Arsenale
[edytuj] Zobacz też
Kościół Mariacki • Kościół św. Jana • Kościół św. Ducha • Kościół św. Krzyża • Kościół Przemienienia Pańskiego • Cerkiew śś. Piotra i Pawła • Mury obronne • Brama Pyrzycka • Brama Wałowa • Brama Młyńska • Brama Świętojańska • Baszta Morze Czerwone • Baszta Tkaczy • Baszta Białogłówka • Ratusz miejski • Arsenał • Basteja • Krzyż pokutny • Odwach • Spichlerz • Plebania Kolegiaty NMP • Dom Protzena • Dom Rohledera • Dom Strzelecki • Dom Zakonny Towarzystwa Chrystusowego • Willa Karowów • Wieża ciśnień • Mały Młyn • Czerwone Koszary • Dworzec kolejowy • Stargardzka Kolej Wąskotorowa • Kolumna Zwycięstwa •