Mikołaj Potocki (kasztelan krakowski)

Z Wikipedii

Mikołaj "Niedźwiedzia Łapa" Potocki
Mikołaj "Niedźwiedzia Łapa" Potocki
Pilawa
Data urodzenia	około 1593
Data śmierci	20 listopada 1651
Miejsce śmierci	Chmielnik

Rodzina	Potoccy
Rodzice	Jakub Potocki Jadwiga Prusinowska
Małżeństwo	Zofia Firlej Ełzbieta Kazanowska
Dzieci	z Zofią Firlej: Piotr Potocki Stefan Potocki Mikołaj Potocki Marianna Potocka Wiktoria Potocka Henryk Potocki z Ełzbietą Kazanowską: Jakub Potocki Joanna Potocka Dominik Potocki

Mikołaj Potocki zwany Niedźwiedzia Łapa herbu Pilawa (ur. ok. 1593, zm. 20 listopada 1651) – kasztelan krakowski i hetman wielki koronny od 1646, hetman polny koronny od 1637, wojewoda bracławski i pisarz polny koronny od 1636, starosta lubelski, czerkaski, latyczowski, niżyński i barski.

Syn Jakuba Potockiego. W latach 1604-1609 studiował na Akademii Zamojskiej. Już w 1611 brał udział w walkach pod Smoleńskiem. W 1620 jako rotmistrz pod Cecorą dostał się do niewoli tureckiej. Po powrocie z niej brał udział w szeregu kampanii wojennych, szczególnie przeciwko Szwedom na Pomorzu w 1627.Na przełomie 1626/1627 po odjeździe hetmana polnego Stanisława Koniecpolskiego na sejm toruński jako pułkownik dowodził całością wojsk walczących przeciwko Szwedom. W 1633 jako świeżo mianowany generał ziem podolskich wraz z Jeremim Wiśniowieckim i Stanisławem Koniecpolskim rozbił pod Paniowcami wojska tureckie dowodzone przez Abazy paszę. W 1636 został pisarzem polnym koronnym i wojewodą bracławskim.

W 1637 mianowany hetmanem polnym koronnym, 16 grudnia 1637 pokonał zbuntowanych Kozaków Pawluka pod Kumejkami. W 1638 zmusił do poddania się Dymitra Hunię. Polski historyk Szymon Okolski towarzyszył hetmanowi polnemu Mikołajowi Potockiemu w wyprawach w 1637 i 1638 r., które to opisał w swoich dziełach; "Dyariusze" Okolskiego stanowią bardzo ważny materiał do historii tego okresu.

Po rozgromieniu Kozaków otrzymał na Ukrainie Naddnieprzańskiej wielkie nadania ziemskie. Od 1646 kasztelan krakowski (po Jakubie Sobieskim), a następnie hetman wielki koronny (po śmierci Stanisława Koniecpolskiego). Mimo otrzymanych od Władysława IV Wazy godności i łask, na sejmie w 1646 opowiedział się przeciwko królewskim planom wojny tureckiej.

Jako dziedzic włości ukraińskich odznaczył się srogością wobec Kozaków i chłopstwa, przez co przyczynił się do wywołania kolejnego powstania kozackiego. Mimo zakazu króla Władysława IV Wazy po wybuchu powstania Chmielnickiego w 1648 wyruszył na Ukrainę i po klęsce pod Żółtymi Wodami, pobity został pod Korsuniem i znalazł się na dwa lata w niewoli tatarskiej.Hetman sam przyczynił się do klęski swej armii lekceważąc siły przeciwnika i dzieląc własne oddziały na 3 części co ułatwiło ich rozbicie(oddziały kozaków rejestrowych przeszły na stronę powstańców).Hetman nie przyjął oferty pomocy ze strony księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, którego 6 tysięcy prywatnych wojsk mogłoby przechylić szalę zwycięstwa na stronę polską.

W kwietniu 1650 powrócił z jasyru i 28 czerwca-30 czerwca 1651 wziął udział w bitwie pod Beresteczkiem z połączoną armią tatarsko-kozacką. W wyniku nierozstrzygniętej bitwy pod Białą Cerkwią zawarł 18 września 1651 ugodę białocerkiewską. Zmarł 20 listopada 1651 w Chmielniku.