Dziennik (literatura)
Z Wikipedii
Dziennik (diariusz, dyariusz) — gatunek literatury stosowanej, zapiski bieżące, rodzaj pamiętnika, sporządzane dla potrzeb własnych, lub w charakterze twórczości literackiej (publikowanej na bieżąco, lub później w postaci zbiorczej). Od zapisywania wspomnień dotyczących tych samych czasów, dziennik odróżnia się tym, że jest sporządzany na bieżąco, co w praktyce przejawia się zupełnie inną optyką — inne rzeczy są uznawane za warte upamiętnienia i inaczej są uwypuklane. Zwykle ma charakter zapisków intymnych, których autor nie przeznacza do druku w ogóle lub w bliskiej przyszłości (np. Maria Dąbrowska zastrzegła w testamencie możliwość publikacji pełnego tekstu swego dziennika dopiero 40 lat po jej śmierci), jednak niektórzy diaryści (jak Witold Gombrowicz)publikują dzienniki jeszcze za życia.
Dziennik, w porównaniu ze wspomnieniami, ma większą wartość historyczną jako tekst źródłowy.
Wybitne dzienniki w literaturze polskiej pozostawili m. in.: Juliusz Słowacki (Raptularz), Stanisław Brzozowski (wyd. pośmiertnie jako Pamiętnik), Stefan Żeromski, Maria Kasprowiczowa, Aniela Salawa, św. Faustyna Kowalska (Dzienniczek), Janusz Korczak (wyd. jako Pamiętnik), Karol Ludwik Koniński (Uwagi), Zofia Nałkowska, Maria Dąbrowska, Jan Lechoń, Witold Gombrowicz, Stefan Wyszyński (Zapiski więzienne), Leopold Tyrmand (Dziennik 1954), Mieczysław Jastrun, Gustaw Herling-Grudziński (Dziennik pisany nocą), Jerzy Andrzejewski (Z dnia na dzień), Andrzej Kijowski. Znaczenie szczególne mają dzienniki dziecięce, ktore pozostawili: Dawid Rubinowicz, chłopiec żydowski zamordowany w 1942 w Treblince (tekst wyd. jako Pamiętnik), oraz Anielka Budka, zmarła w 1947 w wieku 14 lat (tekst wyd. jako Pamiętnik Anielki B.).
Odmianą dziennika najbardziej surową stylistycznie jako prosta rejestracja faktów byłby diariusz, jednak obie te nazwy gatunkowe bywają też traktowane jako synonimy.
