Laotański szczur skalny

Z Wikipedii

Laotański szczur skalny
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Szczep	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Hystricomorpha
Rodzina	Diatomyidae
Rodzaj	Leonastes
Gatunek	laotański szczur skalny
Nazwa systematyczna
Laonastes aenigmamus
Jenkins i inni 2005

Laotański szczur skalny (Laonastes aenigmamus) zwany czasem "szczuro-wiewiórką" jest gatunkiem gryzonia, opisanym w 2005 roku przez Paulę Jenkins i współautorów z Muzeum Historii Naturalnej ^[1] na podstawie egzemplarzy zebranych w prowincji Khammouane w Laosie. Na podstawie badań morfologicznych i molekularnych zespół badawczy uznał, że odkryto gatunek tak odmienny od pozostałych gryzoni, iż utworzono nową dla świata nauki rodzinę: Laonastidae. Jednakże w 2006 decyzja o potrzebie nowej rodziny w rzędzie gryzoni została zakwestionowana przez Mary Dawson. W artykule opublikowanym w czasopiśmie Science, Dawson i współpracownicy argumentowali, że laotański szczur skalny jest członkiem wymarłej przed 11 milionami lat rodziny Diatomyidae. Według Dawson gatunek ten jest przykładem efektu Łazarza wśród współczesnych ssaków ^[2].

[edytuj] Historia odkrycia

Pierwsze egzemplarze nowego gatunku zostały odkryte w 1996 przez zespół badaczy z Wildlife Conservation Society w Thakhek, w laotańskiej prowincji Khammouane. Prowadzili oni rutynowe kontrole wiejskich targowisk, na które mieszkańcy danego terenu często przynoszą zwierzęta upolowane w dżungli^[3]. Według relacji szefa zespołu, Roberta Timminsa, upolowane gryzonie leżały wystawione na sprzedaż, obok stoiska z warzywami ^[4]. Zebrane egzemplarze zostały wysłane do londyńskiego Muzeum Historii Naturalnej. W 1998 roku udało się zdobyć od tubylców kolejne trzy okazy oraz szczątki znalezione w wypluwce sowy. Kolejne wyprawy do laotańskiej dżungli przynosiły dowody na liczniejsze występowanie tego gryzonia niż wcześniej przypuszczano^[5]. 13 czerwca 2006 roku kolejna wyprawa do Laosu po raz pierwszy sfilmowała laotańskiego szczura skalnego^[6].

[edytuj] Badania

Jenkins i jej współpracownicy z Muzeum Historii Naturalnej przed opublikowaniem artykułu o nowym gatunku i rodzinie wśród gryzoni ^[7] nie porównali osobników z Laosu ze znanymi skamieniałościami gryzoni. W 2006 roku Dawson uzupełniła materiał badawczy o takie właśnie porównanie i opublikowała artykuł ^[8], w którym argumentowała, że laotański szczur skalny jest przedstawicielem wymarłej przed 11 milionami lat rodziny Diatomyidae. Mary Dawson porównała odkrycie tego gryzonia z odkryciem latimerii. Analiza mitochondrialnego DNA oraz cytochromu b przeprowadzona przez Jenkins et al. (2004) dała podstawy do włączenia Leonastes do podrzędu Hystricognathi (konkretniej - bliskiego spokrewnienia z kretoszczurami). Huchon wraz ze współpracownikami ^[9] przeprowadziła szeroko zakrojone badania molekularne nad filogenią gryzoni, uwzględniając wszystkie główne grupy taksonomiczne. Wyniki tych badań skorygowały pozycję taksonomiczną Leonastes i umieściły go jako takson siostrzany z rodziną gundiowatych. Wyniki poprzedniego badania były obarczone błędem spowodowanym tzw. long branch attraction, czyli przyciąganiem się długich gałęzi.

[edytuj] Opis gatunku

Zwierzę wyglądem przypomina szczura (stąd też dość niefortunna nazwa w języku polskim). Posiada dość puszysty ogon co częściowo upodabnia laotańskiego szczura skalnego do wiewiórki - nie jest on jednak tak zwinny. Głowa jest dość duża, z okrągłymi uszami. Wibryssy Leonastesa są bardzo długie. Futro jest ciemnoszarego koloru, ogon jest nieco ciemniejszy. Brzuszna strona jest nieco jaśniejsza, z małymi białawymi plamami na środku. Oczy są czarne. Są to gryzonie średniej wielkości - długość ciała osiąga 26 cm a ogon 14 cm. Mogą ważyć do 400 g. Żyją na obszarach krasowiejących Laosu. Mieszkańcom tych terenów zwierzę to jest znane pod nazwą kha-nyou. Odławiają je czasem dla mięsa. Uważa się, że laotański szczur skalny generalnie jest roślinożercą - żywi się liśćmi, trawą i nasionami. Dietę mogą jednak czasem uzupełniać owady.

Samica rodzi tylko jedno młode w miocie.