Kara Mustafa
Z Wikipedii
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa (ur. 1634 lub 1635, zm. 25 grudnia 1683 w Belgradzie) był tureckim, wodzem i wezyrem Mehmeda IV, który przyczynił się do ekspansji Imperium Osmańskiego w kierunku Europy Środkowo-Wschodniej.
Według źródeł tureckich Kara Mustafa urodził się w muzułmańskim roku 1044, a imię Merzifonlu sugeruje, że narodził się blisko miasta Merzifon, w Turcji.
Był synem Uraca Hasan Beja, szybko awansował na tureckiego dowódcę. Źródła chrześcijańskie przedstawiają Kara Mustafę jako człowieka okrutnego i niehonorowego. Twierdzono, że nawet w jego rodzinnym kraju uważają go za takiego, nadając mu przydomek Kara (czarny). Został adoptowany przez potężną rodzinę Köprülü, w młodym wieku został gońcem swojego szwagra, wielkiego wezyra Ahmeda Köprülü.
Niedługo potem Mustafa został wezyrem, a w roku 1663 generałem tureckiego oddziału przy Morzu Egejskim. Służył sułtanowi jako generał wojsk w wojnie przeciwko Polsce w roku 1672, negocjował pokój po zdobyciu Podola.
W roku 1676 gdy wielki wezyr zmarł, jego obowiązki i tytuł przejął Mustafa. Osiągał słabe sukcesy w wojnie z rebelią kozacką w roku 1678. Po kilku walkach, gdy do wojny dołączyła Rosja, Turcy przyjęli pokój w roku 1681, Kozacy zaś wycofali się za Dniepr. W roku 1683 Kara Mustafa rozpoczął kampanię austriacką. Zebrał armię 200 000 ludzi i oblegał Wiedeń broniony przez 10 000 żołnierzy habsburskich. Walczył podobnie jak Sulejman I Wspaniały w roku 1529. We wrześniu wojska tureckie posiadały znaczną przewagę.
Jednak 12 września 1683 sprzymierzone wojska austriacko-niemiecko-polskie pod wodzą króla Jana III Sobieskiego wygrały bitwę pod Wiedniem, w której główną rolę odegrała husaria. Turcy zostali odepchnięci poza granicę Węgier. Klęska wiedeńska wezyra ostatecznie pogrzebała szansę Imperium Osmańskiego na podbój Europy Środkowej. Przegrana kosztowała też Kara Mustafę utratę pozycji i życie. 25 grudnia 1683 roku Kara Mustafa został w Belgradzie skazany na śmierć na rozkaz dowódcy janczarów. Zdołał jednak uciec. Sprawą zainteresował się sułtan Mehmed IV, który kazał go zabić jedwabnym, zielonym sznurem. Podobno jego ostatnie słowa brzmiały: „Upewnij się, że nie zaciskasz za słabo tego sznura”.
