Hernán Cortés
Z Wikipedii
Hernán Cortés (znany również jako: Hernando, Fernando lub w Polsce Ferdynand, nazwisko czasem jest pisane Cortez; ur. najprawdopodobniej ok. 2 lub 3 grudnia 1485, zm. 2 grudnia 1547) – hiszpański konkwistador, znany przede wszystkim jako zdobywca Meksyku. Jego czyny zostały dokładnie opisane we wspomnieniach Bernala Díaza del Castillo.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Mając dziewiętnaście lat przybył na Hispaniolę w Indiach Zachodnich. W 1511 uczestniczył w ekspedycji Diego de Velázqueza, która podbiła dla Hiszpanii Kubę. Na Kubie Cortés spędził 8 lat – był wtedy sekretarzem i przyjacielem jej gubernatora Velázqueza; w tym czasie ożenił się z Cataliną Xuarez.
W tym okresie dotarły na Kubę wiadomości o złotodajnych, bogatych terenach po drugiej stronie Morza Karaibskiego. Cortés zorganizował ekspedycję przy pomocy Velázqueza, z którym jednak zaraz po opuszczeniu Kuby (18 lutego 1519) popadł w konflikt. Dalsza ekspedycja pozostała więc jego osobistym przedsięwzięciem.
W 1519 Cortés wylądował na wybrzeżu Meksyku, w miejscu, gdzie dziś leży miasto Veracruz. Po kilku miesiącach zawarł przymierze z lokalnymi plemionami Indian Tlaxcala i na ich czele ruszył na podbój imperium Azteków. Działając w sposób brawurowy i wykorzystując przeświadczenie Azteków, że jest wcieleniem boga Quetzalcoatla, bez walki wszedł do ich stolicy Tenochtitlan 8 listopada 1519, po czym uwięził króla Azteków Montezumę II. Wiosną 1520 Cortés pokonał i przyłączył do swojego oddziału wysłany przez Velázqueza korpus, który miał go powstrzymać. Po śmierci Montezumy II pod koniec czerwca 1520 oddziały Cortésa zostały wyparte z miasta wskutek buntu Azteków. W ciągu kilku miesięcy armia Cortésa opanowała tereny wokół Tenochtitlan i w maju 1521 przystąpiła do oblężenia miasta. Po wyczerpujących walkach 13 sierpnia 1521 Hiszpanie opanowali Tenochtitlan. Oznaczało to upadek imperium Azteków i opanowanie przez Hiszpanię ogromnej części Ameryki Środkowej.
Po podbiciu Meksyku Cortés zorganizował jeszcze jedną wyprawę do Gwatemali i Hondurasu, które jednak nie miały większego znaczenia. Niedługo później (1540) Cortés wrócił do Hiszpanii, gdzie jednak jego zasługi dla Korony nie zostały odpowiednio nagrodzone – prawdopodobnie wskutek intryg. Miał on nadzieję na przedstawienie swoich pretensji królowi. Przez siedem lat czekał na audiencję. Nie doczekawszy jej, 2 grudnia 1547 Cortés zmarł w Hiszpanii, zapomniany i niedoceniony.
Pochowany został w kościele San Isidro del Campo we wsi Santiponce koło Sewilli. W roku 1566 szczątki Cortésa zabrano do Meksyku, gdzie parokrotnie zmieniano miejsce pochówku. Obecnie spoczywają w kościele Jesus Nazareno w stolicy Meksyku. Jest to jedyne miejsce w tym kraju, gdzie uczczono pamięć Cortésa.
[edytuj] Życie prywatne
Cortés był żonaty dwukrotnie. Po śmierci Cataliny Xuarez i powrocie z Meksyku ożenił się z Juaną de Zuñiga, z którą miał syna Martina oraz córki Marię i Juanę (pierwsze małżeństwo było bezdzietne).
Cortés utrzymywał też związki nieformalne z kobietami. Jego kochanką była m.in. indiańska tłumaczka Malintzin, znana też jako Malinche lub Doña Marina. Owocem ich związku był syn, również o imieniu Martin. Cortés miał też córkę Leonor, której matką była Tecuichpo Ixcaxochitzin (znana też jako Doña Isabel), córka Montezumy II[1]
[edytuj] Ocena postaci
Postać Hernána Cortésa jest oceniana krańcowo rozbieżnie. Niezaprzeczalnym faktem jest chciwość i pazerność na skarby, którymi hojnie obdarowywał go Montezuma i inni wodzowie.
Przeciwnicy uważają go za mordercę i bezmyślnego niszczyciela, który w pogoni za złotem obrócił w ruinę wielką kulturę. Wydaje się jednak, że na tę ocenę wpływa negatywna ocena jego życiowego dzieła – podboju Meksyku.
Z kolei obrońcy podnoszą, że Cortés nie był krwawym i bezlitosnym dowódcą żądnym krwi. Przeciwnie, pokonanym przeciwnikom niemal zawsze okazywał przyjaźń i traktował ich z godnością. Był błyskotliwym dowódcą i politykiem, który z armią licząca 500 ludzi zdołał zjednać sobie przychylność poddanych imperium i z ich pomocą je obalić. Oczywiście, istotny wpływ na ten sukces miało przeświadczenie Azteków, że mają do czynienia z bogiem. Jednak Cortés nigdy do końca nie zdawał sobie sprawy z tego, kim jest dla Meksykanów, jak go postrzegają i jaką rolę miałby pełnić w ich religii. Nigdy też nie starał się udawać, że jest bogiem, zawsze podkreślając, że przybywa jako posłaniec króla Hiszpanii.
Jak Aztekowie opisywali dokonania Corteza: Wdarli się na nasz święty dziedziniec, aby wyciąć uczestników zabawy. Atakowali tańczących, doboszowi odcięli ręce, potem głowę... Skracali o głowę... Nikt nie ocalał. Przy bramie mordowali Hiszpanie. Krew lała się wszędzie i przemieniała się w grząskie bajoro. Potem Hiszpanie rozbiegli się po domach i zabijali wszystkich, którzy się tam ukrywali[2].
[edytuj] Bibliografia
- Carl Waldman i Alan Wexler - Encyclopedia of Exploration, Nowy Jork, 2004, ISBN 0-8160-4678-6
- I. P. Magidowicz - Historia poznania Ameryki środkowej i południowej, Warszawa 1979, ISBN 83-01-00101-1
- Ryszard Tomicki – Tenochtitlan 1521, seria: „Historyczne Bitwy”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984.
Przypisy
- ↑ Hugh Thomas, Podbój Meksyku, Książnica Katowice 1998, przeł. M. Lewicka, ISBN 83-7132-234-8)
- ↑ Więcej w książce Opus diaboli Karlheinza Deschnera, s.196nn
