Frączki

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°56' N 20°36' E53.9333333 20.6 (Frączki)


Frączki
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dywity
Sołtys	Pani Maria Preweda
Położenie	53° 56' N 20° 36' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Kod pocztowy	11-001 Dywity
Tablice rejestracyjne	NOL
Położenie na mapie Polski Frączki

Frączki (dawniej niem. Fleming) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wieś warmińska położona w pagórkowatym krajobrazie polodowcowym z licznymi drobnymi zbiornikami wodnymi oraz aleją lipową wzdłuż drogi do kolonii). We wsi znajduje się szkoła podstawowa, dom kultury, dwa sklepy spożywczo i punkty usługowe, przystanek autobusowy, kościół. W architekturze zachował się pierwotny układ wsi - tak zwana ulicówka - o zwartej zabudowie, z niewielkimi działkami, często zabudowanymi w czworobok. Zagrody i pola zakładane były po obu stronach przebiegającej środkiem wsi drogi.

Typowa zagroda składała się z kilku oddzielnych budynków: dom mieszkalny, stodoła,stajnia, obora i chlew, spichlerz, ziemianka. Małe zagrody, należące do uboższych gospodarzy, składały się jedynie z budynku mieszkalnego oraz budynku gospodarczego (czasem połączonego ze stodołą).

Domu z przełomu XIX-XX w. są murowane, parterowe, przykryte stromym, dwuspadowym dachem zazwyczaj z czerwoną dachówką. Występują także nieotynkowane domy wykonane z czerwonej cegły, np. budynek po byłej gospodzie (obecnie budynek mieszkalny) czy plebania. W większości domów znajdują się dwa wejścia, pierwsze – czasem z gankiem – znajduje się od strony drogi, niegdyś przeznaczone było dla gości, drugie – znajduje się od strony podwórza gospodarczego, służyło głównie domownikom.

W zabudowie gospodarczje wystepuja murowane budynki z górną partią szalowaną deskami (ok. XIX w.), zazwyczaj dach pokrywa czerwona dachówka ceramiczna, niektóre drewniane stodoły pod koniec XX przykryte były jeszcze eternitem.

[edytuj] Historia

Wieś lokowana przez biskupa Jan Stryprocka 14 maja 1358 r., W przywileju lokacyjnym zobowiazano zasadźcę do wybudowania kościoła. Pierwszym właścicielem wsi był Heinrich Fleming von Wusen, który w podarunku od biskupa otrzymał las. Niemiecka nazwa wsi pochodzi od imienia pierwszego włąściciela - Fleming.

Za czasów biskupa Franciszka Kuhschmalza (1424-1457) kościół był filią kościoła w Radostowie (Freundenberg). Prawdopodobnie uległ zniszczeniu w czasie wojen, ponieważ brak go w wykazie parafii z końca XV w. Nowy kościół wybudowano pod koniec XVI w., a konsekrował go dn. 25 września 1580 r., ku czci św. Marii Magdaleny, biskup Marcin Kromer. Obecny budynek kościoła pochodzi z XIX w., konsekrowany w 1883 r. przez biskupa Filip Krementz. Samodzielna parafia we Frączkach została utworzona przez biskupa Andrzeja Thiela w dniu 21 stycznia 1905 r..

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Kościół neogotycki z XIX w.
3 kapliczki warmińskie
Przed II wojną światową stał w centrum pomnik Wilhelma II (zburzony), do dzisiaj zachowała się jedynie podmurówka.
Tor szutrowy, na którym rozgrywane są imprezy samochodowe.